Çetin MUTLU, Vedat KARACA, Ayhan ÖĞRETEN, Musa BÜYÜK, Yunus BAYRAM

Kırmızı Mercimekte Zararlı Dolycoris baccarum L. ve Piezodorus lituratus (F.)’ a Karşı Deltamethrin’in Biyolojik Etkinliği

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kırmızı mercimekteki tebeşirleşme zararı, mercimek tarımının en önemli sorunlardan biridir. Bu çalışma ile kırmızı mercimekte tebeşirleşme zararına sebep olan Dolycoris baccarum (L.) ve Piezodorus lituratus (F.) (Hemiptera: Pentatomidae)’a karşı Deltamethrin’in biyolojik etkinliği araştırılmıştır. Mercimekte diğer zararlılara ruhsatlı “Decis EC 2.5 (25 g/l Deltamethrin)” Diyarbakır ilinde 2014 yılında iki farklı mercimek tarlasında bu zararlılar üzerinde denenmiştir. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre dört karakterli (200, 300, 500 ml ha-1, kontrol) ve beş tekerrürlü olarak mercimeğin R7 (baklaların % 50’sinden fazlasının sarı olduğu) gelişme döneminde kurulmuştur. Çalışma sonuçlarına göre her iki tarlada en etkili dozun 500 ml ha-1 ile 7. günde (sırasıyla % 46.76 ± 0.77 p=0.000 ve % 51.94 ± 1.99, p= 0.000) olduğu belirlenmiştir. Buna karşın 200 ve 300 ml ha-1 doz arasında istatistiksel olarak fark olmadığı (% 29.80 ± 2.29 p=1.00 ve % 32.39 ± 1.56, p= 0.84) tespit edilmiştir. İlacın etkisinin 10. günden sonra azaldığı ve biyolojik etkinliğinin % 44.4 - 48.8’e gerilediği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Deltamethrin’in 500 ml ha-1 dozunun bu zararlıları yeterince kontrol altına alamadığı tespit edilmiştir. İlacın yüksek dozunun kullanımı, mercimek samanının hayvan yemi olarak kullanılması ve samanda ilaç kalıntı riskinden dolayı uygun değildir. Bu nedenle, mercimekteki bu zararlılara karşı mücadele, başta dayanıklı çeşitlerin ekilmesi olmak üzere, kültürel ve biyolojik mücadele gibi diğer kontrol yöntemlerine öncelik verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Mercimek, Tebeşirleşme, Dolycoris baccarum, Kimyasal mücadele, Piezodorus lituratus

Efficacy of deltamethrin against Dolycoris baccarum L. and Piezodorus lituratus (F.) harmfull on red lentil in Turkey

Chalky spot damage on red lentil seeds is the most important problem in lentil cultivation in Souteast Anatolia Region, Turkey. This study was conducted to determine the efficacy of Deltamethrin against the stink bugs, Dolycoris baccarum (L.) and Piezodorus lituratus (F.) (Hemiptera: Pentatomidae) caused chalky spot damage on red lentil. One insecticide, “Decis EC 2.5 (25 g/l Deltamethrin)”, was evaluated for its efficacy against the stink bugs at two different lentil fields in Diyarbakir province in 2014. The experiment was laid out in randomized complete block design with four treatments (200, 300, 500 ml ha-1 doses and control) and five replications at R7 stage ( 50% of pods yellowed ) of lentil. The results revealed that there was not any difference between 200 and 300 ml ha-1 doses (29.80 ± 2.29% p= 1.00 and 32.39 ± 1.56%, p= 0.84 respectively). Besides the most efficacy dose of the chemical was determined in 7th day (46.76 ± 0.77%, p= 0.000 and 51.94 ± 1.99%, p= 0.000) with 500 ml ha-1 dose in both fields. After 10th day, the efficacy of the insecticide was reduced to 44.4 - 48.8%. As a result, 500 ml ha-1 dose of Delthamethrin has not adequately controlled the stink bugs in red lentil. Higher doses were not suitable for controlling the pests, as lentils hay were used as a valuable animal feed and the risk of pesticide residue. It is strongly suggested that primarly other control methods such as, cultural and biological control and resistant cultivar should be used for controlling the pests.

Keywords:

Lens culinaris, Chalky spot, Chemical control, Dolycoris baccarum, Piezodorus lituratus,

PDF

___

Akkaya, A., 2004. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Kırmızı Mercimek Ürününde Verim ve Kalite Kaybına Neden Olan Tebeşirleşme Etmenlerinin Belirlenmesi ve Mücadele Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Sonuç raporu, Diyrbakır Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, 2004. Diyarbakır.
Anonim, 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları, T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Cilt 3, Ankara, 332s.
Anonim, 2015. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. Erişim tarihi: 15.07.2016.
Anonymous, 2015. Crop statistical database, http://faostat3.fao.org. Accessing date 15.07.2016.
Arslan, M. 2007. http://bahcesel.net/anasayfa/bahcesel-ozel-haber/1593-kirmizi-mercimekte-tebesirlesme-ihracativurdu.html. Erişim tarihi: 21.12.2014.
Dikshit, A.K., 2000. Cypermethrin and Deltamethrin Concentration and Contamination in Pulses from Application to Jute Sacks. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 65 (3): 337–342.
Fischer, L., Chambon, J.P., 1987. Faunistical inventory of cereal arthropods after flowering and incidence of insecticide treatments with deltamethrin, dimethoate and phosalone on the epigeal fauna. Meded. Fac. Landbouwwet. Rijksuniv. Gent. 52: 201–211.
Karaca, V., Mutlu, Ç., Eren, S., Duman, M., Büyük, M., Gözüaçik, C., 2014. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Mercimekte Tebeşirleşmeye Neden Olan Etmen/Etmenler Ve Mücadele Olanaklarının Belirlenmesi (Sonuç raporu). Diyarbakir Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü.
Lhosti, J., 1982. Deltamethrin monograph. Roussel Uclaf, Avignon, France, 412pp.
May, W.E., Soroka, J.S., Loeppky, H.A., Murrell, D.C., 2003. The effects of trichlorfon and deltamethrin on alfalfa plant bug and lygus bug (Heteroptera: Miridae) populations in alfalfa grown in Canada. Crop Protection, 22 (6): 883-889.
Mutlu, Ç., Duman, M., Karaca, V., Bayram, Y., Sıray, E., Kan, M., 2016a. Kışlamış Süne Ergin Mücadelesinde Çiftçi Bilinç Düzeyi Örnek Çalışması: Güneydoğu Anadolu Bölgesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 3(4): 280-287.
Mutlu, Ç., Karaca, V., Eren, S., Büyük, M., Gözüaçık, C., Duman, M., Bayram, Y., Bolu, H., Kütük, H., 2016b. Chalky spot damage caused by stink bugs on red lentil seeds in Southeast Anatolia Region, Turkey. Legume Research, 39 (4): 623-629.
Okuda, M.S., 1988. Evaluation of Decis EC for control of silvertop and Capsus simulans in creeping red fescue. In: Expert Committee on Pesticide Usage in Agriculture, Pesticide Research Report 1988, Agriculture Canada, Ottawa, Ontario, p. 134.
Özberk, I., Atli, A., Özberk, F., Yücel, A., 2006. The effect of lygus bugs (Exolygus prantensis L.) on marketing price of red lentil in Anatolia, Turkey. Crop Protection, 25: 1227-1230.
Özkan, M., Babaroğlu, N., 2015. Süne. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 208 s.
Schwartz, H.F, Langham, M.A.C., 2010. Growth Stages of Lentil https://www.ndsu.edu/pubweb/pulse-info/growthstages-pdf/lentilgrowthstagescards.pdf (Access date: April, 2016).
Soroka, J., Goerzen, D.W., 2011. Alfalfa Seed Insect Pest Management. http://www.saspa.com/PDF/alfalfa%20seed%20insect%20pest%20management%20-%20may%202014.pdf.
Tahhan, O., Hariri, G., 1982. Priliminary study of trapping Heliothis armigera Hub. with pheromones at ICARDA, Syria. Inter. Chickpea Newsletter, No. 6: 31. Ton, A., Karaköy, T., Anlarsal, A.E., 2014. Türkiye’de Yemeklik Tane Baklagiller Üretiminin Sorunları ve Çözüm Önerileri, Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(4): 175-180.
Vickerman, G.P., Coombes, D.S., Turner, G., Mead-Briggs, M.A., Edwards, J., 1987. The effects of pirimicarb, dimethoate and deltamethrin on carabidae and staphylinidae in winter wheat. Meded. Fac. Landbouwwet. Rijksuniv. Gent. 52, 213–223.