Hadis Rivâyetinde Telkin-Zabt İlişkisi ve Telkin Yoluyla Yapılan Tahrifler

Hadis usûlü ıstılahında telkin, bir râvîye/muhaddise, kendisine ait olmayan hadisi,kendisininmiş hissi vererek ona ait olduğuna inandırma gayretidir. Bu faaliyet, hicrî ikinciasrın başları itibariyle ilk dönem hadis rivâyet geleneği sürecinde râvîlerin, rivâyetlerini nederece zabt ettiklerini deneme metodu olma yanında bir kısım muhaddislerin rivâyetlerinitahrif etme aracı olarak da tezahür etmiştir. Özellikle bazı itikâdî ve mezhebî fırkaların, kendifikirlerini teyit etme niyetiyle telkine başvurup hadislerden delil bulma yoluna gitmeleri tahrifsebeplerinden biridir. Telkin, tâbiîn dönemiyle birlikte daha ziyade Irak bölgesinde yoğunlukkazanmıştır. Nitekim siyâsî ve mezhebî sâiklerle hadis uydurmacılığı da Irak’ta zuhuretmiştir. Telkin, râvînin zabt durumuna göre şifâhen ya da yazılı yapılmıştır. Makalemiz bütünbu hususların altını çizmekle birlikte telkin-zabt ilişkisi bağlamında telkinde bulunma,telkin kabul sebepleri ve telkinden kaynaklanan hadislerdeki tahrif problemini incelemekte,söz konusu problemi ciddiye alıp gündeme taşıyan cerh ve ta‘dîl ulemasının tespit ve değerlendirmelerineyer vermektedir.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), IX/1, 2011.