el-İmâm ez-Zehebî’nin Akran Râvilerin Birbiri Hakkındaki Cerhlerine Yaklaşımı

Bu çalışma, İmâm ez-Zehebî’nin (ö. 748/1374) râvilerin hal tercümeleriyle ilgilieserlerinde kaydettiği bilgilerden hareketle, akran râvilerin birbiri hakkındaki cerhlerineyaklaşımını ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu bilgilerden hareketle, ez-Zehebî’nin akranrâvilerin birbiri hakkındaki cerhlerinin sebeplerini zikretmeye de özen gösterdiği ortayaçıkmaktadır. Akran râviler arasındaki cerhin sebebinin, hased, çekememezlik, mezhebîtaassup olması durumunda ez-Zehebî bu cerhi reddetmiş, ancak akranlar arasındaki cerhin âdil, insaflı bir âlimden kaynaklanması durumunda ise kabul etmiştir. Bu araştırmayla, ez-Zehebî’nin, sahâbîler arasında ortaya çıkan ve Ehl-i sünnet’in bu konudaki görüşünü deşekillendiren ihtilafları ele alışında yaklaşımının beş esasa dayandığı ortaya çıkmıştır.Çalışmada, sahâbe dışında, eserinde hayatlarına yer verdiği ve aralarında birbirine yönelikcerh bulunan râviler konusunda ise ez-Zehebî’nin takip ettiği akranların cerhi ile ilgili on altıesas tespit edilmiştir. Bu kaidelerin her biri genel itibariyle çok önemli ahlâkî değeri taşımaklabirlikte, özellikle cerh ve ta‘dîl ilmi açısından çok büyük bir kıymet taşımaktadır.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), VI/2, 2008.