Mete YILDIZ, Cenay BABAOĞLU, Bican ŞAHİN

Kamu Politikasını Türk İdare Tarihi Üzerinden Çalışmak

Bu yazıda kamu politikası çalışmalarının Batı’dan ithal bir çalışma alanı mı yoksa Türk idari tarihinde de örneklerinin bulunabileceği bir alan mı olduğu konusu incelenmiştir. Bu amaçla Türk idare tarihinin çeşitli dönemlerinden seçilen Orhun Kitabeleri, Kutadgu Biliğ, Siyasetnâme, Koçi Bey Risaleleri, Bozuklukların Düzeltilmesinde Tutulacak Yollar ve Devlet Adamlarına Öğütler metinleri incelenmiştir. İnceleme sonucunda kamu politikası alan yazınında en gelişkin haliyle 20. Yüzyıl’da ABD’de ortaya çıkarak tüm dünyaya yayıldığı iddia edilen çağdaş bilimsel çalışmaya dayalı kamu politikası analizi çalışmalarının Türk idari tarihinde örneklerine rastladığımız “kamu politika belgeleri” ve “kamu politikası çalışmaları” ile aynı olgu olup olmadığı; Türk idari tarihindeki bazı metinlerin bir tür öncül kamu politikası analizi sayılıp sayılamayacağı konuları tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

kamu politikası, Türk idare tarihi

STUDYING PUBLIC POLICY BY USING TURKISH ADMINISTRATIVE HISTORY

This article analyzes whether public policy analysis studies is a topic imported from the West or it is an area of study that has some examples in the Turkish administrative history. To this end, the contents of the historical documents selected from different stages of the Turkish administrative history, such as Orhun Monuments, Kutadgu Biliğ, Siyasetnâme, Koçi Bey Risaleleri, Düsturü'l-Amel li-Islahi'l-Hâlel and Devlet Adamlarına Öğütler were analyzed. After the analysis, it is discussed whether these “public policy documents” and “public policy studies” are in the same category with contemporary scientific research-based public policy analysis; and whether these historical documents can be regarded as early examples of public policy analysis.

PDF

___

Allison, G. (2006), “Emergence of Schools of Public Policy: Reflections by a Founding Dean”, M. Moran, M. Rein, R.E. Goodin (eds.) The Oxford Handbook of Public Policy, Oxford, BK: Oxford University Press, 58-79.
Akbulut, Ö. (2002), “Türkiye’de Planlama Kültürü Üzerine Bir Deneme”, Amme İdaresi Dergisi, 35(1), 29–54.
Akbulut, Ö. (2006), “Türkiye’de Siyasal İktidar Sorunsalı Açısından Başbakan”, Amme İdaresi Dergisi, 36(3), 21-48.
Akdoğan, A.A. (2012), “Aydınlanmadan Neo-Liberalizme Kamu Politikasının Sarsıl(a)mayan Egemenliği”, Amme İdaresi Dergisi, 45(4), 1-24.
Akdoğan, A.A. (2011), “Türkiye’de Kamu Politikası Disiplininin Tarihsel İzleri”, iç. F. Kartal, (ed.), Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları, Ankara, TODAİE Yayınları, 75-98.
Akdoğan, A.A. (2010), E-posta İletişimi, Tarih: 17 Eylül 2010.
Akıncı, M. (2014), (Ed.), Tozlu Raflardan Günümüze Kutadgu Biliğ: Siyaset ve Yönetim, Ankara: Nobel yayınları.
Aktan, T. (1989), Kamu İdaresi (2. Basım), Bursa: Uludağ Üniversitesi.
Ayda, A. (1991), Sadi Maksudi Arsal. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Aydın, E. (2008), “Tonyukuk Yazıtındaki Problemli Bir Cümle Üzerine”, Bilig, 45: 91-102.
Babaoğlu, C. (2013), “Türk İdare Tarihinde Danışmanlık ve Orhun Abideleri”, iç. S. Karabınar (ed.), Balkanlarda Riskler ve Fırsatlar, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, 1-10.
Bayrakdar, M. (1991), Bitlisli İdris. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Bayraktar, U. (2010), E-posta İletişimi, Tarih: 18 Eylül 2010.
Birdişli, F. (2010), “Klasik Dönem Osmanlı Kaynaklarında Devlet Sorunları ve Çözüm Yolları: Defterdar Sarı Mehmet Paşa’nın “Nesayih’ül Vüzera Ve’l-Ümera/Devlet Adamına Öğütler” Kitabının İçerik Çözümlemesi”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 23-42.
Craigie, J. (1950), (Ed.), The Basilikon Doron of King James VI, Edinburgh & London: William Blackwood & Sons.
Çelik, F.E. (2008), “Çalışma Alanı Olarak Kamu Politikası: Tarihsel ve Düşünsel Kökler Üzerine”, Amme İdaresi Dergisi, 41(3), 41-72.
Çelik, H.S. (2010), “Kutadgu Biliğ'de Halk-Devlet İlişkileri: Karşılaştırmalı Bir Bakış”, Türk Dünyası Araştırmaları, 95(188), 37-50
Çetin, A. (2010), “Kutadgu Biliğ’de Türk Aile Kültüründe Bir Babanın Oğul İmajı ya da Süregiden Bellek/Kültür”, Millî Folklor, 22(85), 122-132.
DeLeon, P. (2006), “The Historical Roots of the Field”, M. Moran, M. Rein and R.E. Goodin (ed.) The Oxford Handbook of Public Policy, Oxford, BK: Oxford University Press, 39-57.
Deringil, S. (2014), İktidarın Sembolleri ve İdeoloji: II. Abdülhamit Dönemi (1876-1909), İstanbul: Doğan Kitap.
Dinar, T. (2010), “Kül Tigin Abidesi ve Kutadgu Biliğ’deki Ortak Fiillerin Tamlayıcı İlişkisi Açısından İncelenmesi”, Turkish Studies: International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 1044-1191.
Doğan, N. (2002), “Kutadgu Biliğ’in Devlet Felsefesi I”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12: 127-158.
Dunn, W.N. (2004), Public Policy Analysis: An Introduction (3th ed.), Upper Saddle River, NJ, ABD: Pearson.
Dye, T.R. (1987), Understanding Public Policy (4th ed.), Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Ekiz, C. (2010), “Siyasetname’de Yönetim Sorunsalı”, Amme İdaresi Dergisi, 43(4), 1-30.
Emiroğlu, S. (2012), “Kutadgu Biliğ’de Çocuk Eğitimi”, Turkish Studies: International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1), 1027-1041.
Erasmus, D. (Türkçesi: Tufan Göbekçin) (2000), Bir Hristiyan Prensin Eğitimi, Ankara: Öteki Yayınevi.
Erat, V. (2014), “Türkiye’de Kamu Politikaları Alan Yazını Üzerine Bir İnceleme”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 10, 92-117.
Ergin, M. (Hazırlayan) (1970), Orhun Âbideleri, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Ergun, T. (2004), Kamu Yönetimi: Kuram, Siyasa, Uygulama, Ankara: TODAİE.
Fodor, P. (1999) (Çeviren: Erdal Çoban), “15-17. Yüzyıl Osmanlı Hükümdar Aynalarında Devlet ve Toplum, Kriz ve Reform”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih İncelemeleri Dergisi, XVI, 281-302.
Garvey, G. (1997), Public Administration: The Profession and the Practice, New York: St. Martin’s Press.
Goldhamer, H. (1978), The Adviser, New York: Elsevier.
Gökçe, A.F. (2010), “Osmanlı Klasik Döneminde İdari Reform Hareketleri: Koçi Bey Risalesi”, Yasama Dergisi, 14, 59-78.
Gözütok, A. (2008), “Yusuf Has Hacib ve Kutadgu Biliğ”, EKEV Akademi Dergisi, 12(34), 357-371.
Güler, B.A. (2011), “Yönetim Bilimi ya da Kamu Yönetimi: Yönetimbilimsel Özellikler Üzerine”, iç. F. Kartal, (ed.), Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları, Ankara: TODAİE, 9-44.
Güler, B.A.(2010), E-posta İletişimi, Tarih: 16 Eylül 2010.
Güler, B.A., N. Keskin (2007), “Devlet Reformunu Tarihten Çalışmak”, iç. Ş. Aksoy, Y. Üstüner (ed.), Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar içinde, Ankara: Nobel, 101-152.
Gümüş, M. (2012), “Defterdar Sarı Mehmed Paşa'nın "Nesâyihü'l-Vüzerâ Ve'l-Ümerâ" Adlı Eserine Göre Bektaşi Ocağı'nın Durumu”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 63, 177-190.
Henry, N. (2004), Public Administration and Public Affairs, Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall.
İnalcık, H. (2000), “Kutadgu Biliğ’de Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri”, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, İstanbul: Eren Yayınları.
İnalcık, H. (2010), Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları (1302-1481), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayını.
Karabeyoğlu, A.R. (2007), “Orhon Yazıtları’nda Bol- ve Er- Fiilleri Üzerine”, TÜBAR, XXII: 87-100.
Karlığa, B. (2013), “Türkçe’nin Batıya açılan Penceresi: Kâtip Çelebi.” Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği, http://www.tded.org.tr/images/logo/x/katip_celebi.pdf, E. T.: 15.07.2015.
Kingdon, J.W. (1990), Agendas, Alternatives and Public Policies, Londra, BK: Harper Collins Publishers.
Koçi B. (2008), Koçi Bey Risaleleri, (Yayına Hazırlayan: Seda Çakmakoğlu), İstanbul: Kabalcı.
Köktürk, E. (2009), “Kâtip Çelebi ve Haritacılık”, İstanbul Bülteni, Kasım, 55-58.
Köksel, B. (2011), “Orhon Yazıtları’nda Kadın”, e-Journal of New World Sciences Academy, 6(2), 331-341.
Köprülü, M.F. (1988), Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Köprülü, M.F. (2013), Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri, İstanbul: Alfa.
Köseoğlu, Ö. (2013), “Meslek, Sanat ve Disiplin Olarak Kamu Politikası: Türkiye’ye İzdüşümleri”, Bilgi, 2(6), 4-36.
Köymen, M.A. (Yayına Hazırlayan) (1999), Siyâset-Nâme, Ankara: TTK.
Marley, J. (2009), Diderot and The Encyclopaeists, Londra: BiblioBazaar, Vol. I.
Lasswell, H. (1951), “The Policy Orientation” in The Policy Sciences: Recent Developments in Scope and Method, D. Lerner, H. Lasswell (eds.), Stanford: Stanford University Press, 3-15.
Law, S. (2010), Felsefe (çev: H. Yuvalı ve E.Ö. Gültekin), İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Lavender, W. (2009), Worldview and Public Policy: From American Exceptionalism to American Empire. (Yayımlanmamış Doktora tezi), Fairfax, VA, George Mason University.
Leontik, M. (2013), “Bati Dünyasına Pencere Açan Kâtip Çelebi’nin Makedonya İçin Önemi ve Değeri”, Bal-Tam Türklük Bilgisi, 183-192.
Mumcu, A. (1986), Divan-ı Hümayun, Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
Newcomb, D.G. (1995), Henry VIII and the English Reformation, London, New York: Routledge.
Odabaşı, F. (2013), “Koçi Bey Risalesi’nin Sosyolojik Analizi”, Toplum Bilimleri Dergisi, 7(14), 233-272.
Orhan, G. (2007), “Kamu Politikalarıyla İlgili Sorunlar Nasıl Çözülür? Disiplinler Arası Bir Yaklaşım Olarak Kamu Politikaları Analizi ve Getirdiği Açılımlar”, Ş. Aksoy ve Y. Üstüner (eds.), Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar içinde, Ankara: Nobel, 287-304.
Ortaylı, İ. (2007), Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Ankara: Cedit Yayınları.
Ortaylı, İ. (2000), Türkiye İdare Tarihine Giriş, Ankara: Turhan.
Önler, Z. (2008), “Kutadgu Biliğ’de Toplumsal Kabul ve Geleneklerden Yansımalar”, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(15), 441-455.
Öztürk, S. (2013) Kâtip Çelebi’nin Hayatı ve Eserleri, Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği, http://www.tded.org.tr/bpi.asp?caid=219&cid=4211, E. T.: 15.07.2015.
Radin, B.A. (2000), Beyond Machiavelli: Policy Analysis Comes of Age, Washington: Georgetown University Press.
Robins, P. (2009), “Public Policy Making in Turkey: Faltering Attempts to Generate a National Drugs Policy”, Policy & Politics, 37(2) 289-306.
Sözen, K. (2009), “Kâtip Çelebi’nin Devlet Görüşü ve Osmanlı Türk Düşüncesindeki Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009/1, 22, 25-40.
Spicer, M. (1998), Cameralist Thought and Public Administration”, Journal of Management History, 4(3), 149-159.
Şahin, H. (2013), “Nasihat-Nâme Literatürüne Göre Osmanlı Devleti’nin Sosyo-Ekonomik Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Akademik Bakış Dergisi, 36, 1-11.
Şaylan, G. (1978), “Yönetim Biliminin Evrenselliği ile İlgili Bazı Düşünceler”, Amme İdaresi Dergisi, 11(2), 3-15.
Taş, İ. (2010), “Kutadgu Biliğ’in Teorik Yapısı”, Turkish Studies: International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 1880-1897.
Tunaya, T.Z. (1985), “Mithat Paşa’nın Anayasa Tasarısı: Kanun-ı Cedid”, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 1, İstanbul: İletişim.
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) (2005), Bilimsel Araştırma ve Politika İlişkisi, Ankara: TÜBA Yayınları.
Uğural, H.R. (Sadeleştiren) (2000), Devlet Adamlarına Öğütler, (4. Baskı), Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
Üstün, M.C. (2010), “Türk Asıllı Türkologların Orhun Yazıtlarını Okuma ve Yorumlamalarındaki Farklılıklar Üzerine Notlar”, Turkish Studies: International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(2), 1383-1404.
Wildavsky, A.B. (1987), Speaking Truth to Power: The Art and Craft of Policy Analysis, New Brunswick: Transaction Books.
Yıldız, M., C. Babaoğlu, (2012), “Türkiye’de Lisansüstü Düzeyde Kamu Politikası Öğretimi Konusunda Düşünce ve Öneriler”, H. Kavruk (ed.), Kuram ve Yöntem Açısından Kamu Yönetimi, Ankara: TODAİE, 415-425.
Yıldız, M., M.A. Demircioğlu, C. Babaoğlu, (2011), “Teaching Public Policy to Undergraduate Students: Issues, Experiences, and Lessons in Turkey”, Journal of Public Affairs Education, 17(3), 343-365.
Yusuf Has Hacip (1942), Kutadgu Biliğ, İstanbul: Alâeddin Kıral Basımevi.