THE ORIGINS OF THE PECULIARITY OF AGRARIAN STRUCTURES IN SOUTHEASTERN ANATOLIA: AN ASSESSMENT

Türkiye tarımında süregelen küçük meta üretiminin egemenliğine karşın Güneydoğu Anadolu Bölgesi 20. Yüzyıl sonlarına kadar genellikle ortakçılıktemelinde işlenen, göreli olarak büyük toprak mülkiyetinin hakim olduğu bir tarımsal yapıya sahiptir. Bölgedeki tarımsal yapıların farklılığı Türkiye'deki tarım ve köylülük tartışmalarının önemli bir başlığını oluşturmuş ve bu farklılık 1960'lı feodalizm tartışmaları bağlamında ele alınmıştır. Bu çalışma 16. Yüzyıldan 20. Yüzyıl başlarına uzanan süreçte Osmanlı egemenliği altındaki bölgenin ekonomik, sosyal ve politik yapısına odaklanarak söz konusu tartışmanın teorik öncüllerini eleştirel bir gözle değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

GÜNEYDOĞU ANADOLU'DA TARIMSAL YAPILARIN ÖZGÜNLÜĞÜNÜN KÖKENLERİ: OSMANLI MİRASI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

In spite of the prevailing hegemony of petty commodity production over the structure of Turkish agriculture, Southeastern Anatolia Region of the country had been characterized by relatively high share of large scale agricultural estates usually cultivated by small tenants on a sharecropping basis until late 20th century. The peculiarity of the region was at the heart of the debates around agrarian question of Turkey and it was interpreted in the context of feudalism or semi-feudalism from 1960s onwards.This study aims to evaluate the theoretical premises of this debate through a critical approach by focusing on the economic, social and political aspects of Ottoman rule in the region from 16th century onwards to the early 20thcentury.

PDF

___

Aladağ, C. (1976), Milli Mesele ve Doğu Anadoluda Feodalite, İstanbul: Özgürlük Yolu Yayınları.
Anderson, P. (1974), Lineages of the Absolutist State, London: New Left Book.
Arıcanlı, T.M. Thomas (1994), "Sidestepping Capitalism: On the Ottoman Road to Elsewhere", The Journal of Historical Sociology, 7(1), 25-48.
Aydın, Z (1989), "Household Production and Capitalism: A Case Study of Southeastern Turkey", in the Rural Middle East:Peasant Lives and Modes of Production, (eds. K.P. Glavanis), London and New Jersey, Birzeit University Zed Book Ltd.
Aytekin, A.E. (2009), "Agrarian Relations, Property and Law: An Analysis of the Land Code of 1858 in the Ottoman Empire", Middle Eastern Studies, 45(6), 935-951.
Barkan, Ö.L. (1980), Türkiyede Toprak Meselesi-Toplu Eserler 1, İstanbul: Gözlem Yayınları.
Barkey, K. (1996), Bandits and Bureaucrats: The Ottoman Route to State Centralization, New York, Conell University Press.
Barkey, K. (2008), Empire of Differences: The Ottomans in Comparative Perspective, Cambridge Cambridge University Press.
Baykara, T. (1988), Anadolunun Tarihi Coğrafyasına Giriş, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Boratav, K. (2004), Türkiyede Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Bruinessen, M.V. (1992), Agha, Shaikh and State: The Social and Political Structures of Kurdistan, London and New Jersey: Zed Books.
Burkay, K. (1992), Geçmişten Bugüne Kürtler ve Kürdistan, İstanbul: Deng Yayınları.
Cezar, A. (1965), Osmanlı Tarihinde Levendler, İstanbul: İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Yayınları.
Çelebi, E. (1986), Seyahatnamesi, Cild III-IV, İstanbul Üçdal Neşriyat.
Divitçioğlu, S. (2003), Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu-Marksist Üretim Tarzı Kavramı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Dobb, M (1946), Studies in the Development of Capitalism, London: Routledge and Kegan Paul.
Ennew J., K. Tribe (1977), "Peasantry as an Economic Category", The Journal of Peasant Studies, 4(4), 295-320.
Erdost, M.İ. (1988), Kapitalizm ve Tarım, Ankara: Onur Yayınları.
Erdost, M.İ. (1989), Osmanlı İmparatorluğunda Mülkiyet İlişkileri, Asya Biçimi ve Feodalizm, Ankara: Onur Yayınları.
Ergül, C. (1997), II. Abdülhamidin Doğu Politikası ve Hamidiye Alayları, İzmir: Çağlayan Yayınları.
Haim, G. (1987), The Social Origins of the Middle East, Boulder Colarado and London: Lynne Rienner Publisher and Mansell Publishing Limited.
Gould, A.G. (1973), Pashas and Brigands: Ottoman Provincial Reform and Its Impact on the Nomadic Tribes of Southern Anatolia 1840-1885, University of California Press.
Gould, G.A. (1976), "Lords or Bandits? The Derebeys of Cilicia", International Journal of Middle East Studies, 7(4), 485-506.
Göyünç, N. (1973), "16. Yüzyılda Güney Doğu Anadolu'nun Ekonomik Durumu: Kanuni Süleyman ve II. Selim Devirleri" in Türkiye İktisat Tarihi Semineri, (eds. O. Okyar, Ü. Nalbantoğlu), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları :71-98.
Gürbüzel, A.S. Hamidian Policy in Eastern Anatolia 1878-189, Unpublished Master Thesis, Ankara: The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University.
Haldon, J. (1993), The State & the Tributary Mode of Production, London and New York: Verso.
Han, Ş. (1971), Şerefname: Kürt Tarihi, İstanbul Ant Yayınları.
Hilton, R. (ed.) (1976), The Transition from Feudalism to Capitalism, London: NLB.
Issawi, C. (ed.) (1966), The Economic History of the Middle East 1800-1914, Chicago and London: The University of Chicago Press.
Issawi, C. (ed.) (1980), The Economic History of Turkey 1800-1914, Chicago and London: The University of Chicago Press.
Inalcık, H. (1977), "Centralisation and Decentralisation in Ottoman Administration", in Studies in Eighteenth Century Islamic History, (eds. T. Naff, R.Owen), Carbondale: Southern Illinois University Press, 27-57.
Keyder, Ç. (1987), State and Class in Turkey: A Study in Capitalist Development, London and New York: Verso.
Kodaman, B. (1987), Sultan II. Abdülhamid Devri Doğu Anadolu Politikası, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
Laclau, E. (1977), Politics and Ideology in Marxist Theory, London: NLB,.
Lenin, V.I. (1964), "The Developments of Capitalism in Russia", Collected Works, Vol.3, Moscow: Progress Publishers.
Lindner, P.R. (2000), Ortaçağ Anadolu'sunda Göçebeler ve Osmanlılar, Ankara: İmge Kitabevi.
Marx, K. (1970), A Contribution to the Critique of Political Economy, New York: International Publishers.
Meeker, M.E. (2002), A Nation of Empire-The Ottoman Legacy of Turkish Modernity, Berkeley: University of California Press.
Orhonlu, C. (1987), Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskânı, İstanbul: Eren Yayıncılık.
Öz, M. (2003), "Ottoman Provincial Administration in Eastern and Southeastern Anatolia: The Case of Bidlis in the Sixteenth Century", International Journal of Turkish Studies, 9(1- 2), 144-155.
Özoğlu, H. (2004), Kurdish Notables and the Ottoman State, Albany: State University of New York Press.
Pamuk, Ş. (1984), "The Ottoman Empire in the "Great Depression" of 1873-1896", Journal of Economic History, 44(1), 107-118.
Pamuk, Ş. (1987), The Ottoman Empire and European Capitalism 1820-1913, Cambridge: Cambridge University Press.
Pamuk, Ş., Z. Toprak (eds.) (1988), Türkiyede Tarımsal Yapılar 1923-2000, Ankara: Yurt Yayınları.
Porshnev, B. (1977), "The Bourgeoisie and Feudal Absolutism in Seventeenth-Century France", (ed.& trans: P. J. Coveney), France in Crisis, 1620-1675, London: Macmillan and Co: , 103-135.
Quataert, D. (1994), "The Age of Reforms, 1812-1914" in An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 1600-1914, Vol. 2, (eds. H. İnalcık, D. Quataert), Cambridge: Cambridge University Press.
Rogan, E.L. (1996), "Aşiret Mektebi: Abdülhamid IIs School for Tribes, 1892-1907", International Journal of Middle East Studies, 28(1), 83-107.
Sakaoğlu, N. (1998), Anadolu Derebeyi Ocaklarından Köse Paşa Hanedanı, Ankara: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Seddon, D., R. Margulies (1984), "The Politics of the Agrarian Question in Turkey: review of a Debate", The Journal of Peasant Studies, 11(3), 28-59.
Sluglett, P., M.F. Sluglett (1984), "The Application of the 1858 Land Code in Greater Syria: Some Preliminary Observations" in Land Tenure and Social Transformation in the Middle East, (ed. T. Khalidi), Beirut: American University of Beirut, 409-421.
Soyudoğan, M. (2005), Tribal Banditry in Ottoman Ayntab: 1690-1730, Ankara: Unpublished M.A. Thesis, The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University.
Sunar, M.M. (1999), Tribes and State: Ottoman Centralisation in Eastern Anatolia, 1876-1914, Unpublished M.A. Thesis, Ankara: The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University.
Şahin, C. (1996), A Comparative Study of Sharecropping System Throughout the Ages in the Ottoman Empire, Unpublished M.A. Thesis, Ankara: The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University.
Teoman Ö., M. Kaymak (2008), "Commercial Agriculture and Economic Change in the Ottoman Empire during the Nineteenth Century: A Comparison of Raw Cotton Production in Western Anatolia and Egypt", The Journal of Peasant Studies, 35(2), 314-334.
Yılmazçelik, İ. (1993), XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır: 1790-1840, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Woods, J.E. (1993), Akkoyunlular, İstanbul: Milliyet Yayınları.