Arş.gör.dr. Güler Balci ALPARSLAN, Öğr.gör.dr. Sevgisun KAPUCU

Steroidlerin Kullanımında Hemşirenin Sorumlulukları

Adrenal korteksten salgılanan steroid hormonlar, bazı hastalıklarda ilaç şeklinde eksojen olarak uygulanmaktadır. Bu ilaçların uzun süreli ve yüksek dozda kullanımları ile ödem, hipertansiyon, hiperglisemi gibi yan etkiler görülebilmektedir. Görülen yan etkiler nedeniyle birey günlük yaşam aktivitelerinde zorluklar yaşayabilmekte ve yaşam biçiminde değişiklikler yapmak zorunda kalabilmektedir. Steroid ilaç kullanan hastaların ilaç yan etkileri ve güçlükleri ile baş etmesi için sağlık personelinin, özellikle hemşirenin hastaya uygun hemşirelik bakımını vermesi ve hastayı steroid kullanımı ile ilgili olarak bilgilendirmesi gerekmektedir. Bu makalede steroidlerin etkileri, yan etkileri ve hastaların ilacın yan etkileri ve yaratabileceği güçlüklerle baş etmesinde hemşirenin sorumlulukları tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Steroid, hemşirelik bakımı, yan etki, ilaç kullanımı, baş etme

Responsibilities of the Nurse on Administration of Steroids

Steroid hormones, which are secreted from adrenal glands, are administered exogen as drugs for the treatment of some diseases. Long term and high dose steroid use may cause side effects such edema, hypertension and hyperglisemy. Person using steroid can face difficulties in daily life activity and has to make changes in life styles because of its side effects. It is necessary that health staff, particulary nurses provide properly nursing care and information for patients with steroid use, in order to cope with the side of effects of steroids and difficulties. In this article, the effects, side effects of steroids and nurses' responsibilities for coping with the difficults that may occur due to steroid use was discussed.

Keywords:

Steroid, nursing care, side effects, using drug, coping,

PDF

___

Hemşire hastayı adrenal kriz gelişimi konusunda bilgilendirmeli, hastaya ilaçla- rını düzenli almasının ve ilacın bırakılması gerektiğinde zaman içinde aşamalı olarak azaltarak bırakmasının önemini açıklamalıdır5.
Hastada yan etki görülme olasılığının doz ve süreye bağlı olduğu bilinmeli, ancak sürenin yan etki gelişiminde daha etkin bir faktör olduğu gözardı edilmemelidir. Hasta ve ailesine yan etkilerin görülmesinin doz ve süreye bağlı değişiklik göste- rebileceği açıklanmalıdır ve böylece yan etkiyle karşılaşma ve baş etme konusun- da destek olunmalıdır28.
Steroidler yan etkileri olmasına karşın sıklıkla kullanılması gereken ilaç grupların
dandır ve steroid kullanan bireye hemşire, yukarıda anlatıldığı gibi bakım uygula
malıdır. Steroid kullanan bireye hemşirelik bakımının eksiksiz ve doğru olarak ve
rilmesi, hastanın steroidlerin yan etkilerinden korunmasını sağlayacak ve bireyin
yaşam kalitesini arttırabilecektir.
Griffin JE, Ojeda SR. Textbook of endocrine physiology. Fourth Edition. New York: Oxford University Pres; 2000. s. 331-350.
Munck A, Toth A. Glucocorticoid action: physiology. In: DeGroot LJ, Jameson JL. ve ark. (Eds): Endocrinology. Vol. 2. 4. Edition. Philadelphia: Saunders Company; 2001.s.1632-1641.
Black JM, Hawks JH. Medical-surgical nursing: Clinical management for positive outcomes. Elsevier Saunders; New York: 2005. s.1217-1233.
Braunwald E, Fauci A, Kasper D, Hauser S, Longo D, Jameson L. Principles of internal medicine. McGraw-Hill Companies; New York:2001. s. 2084-2019.
Balcı G. Steroid ilaçların uygulanmasında hemşirenin rolü. Ulusal Romatoloji Kongresi. Fethiye: 2007.
Perin M. Corticosteroids for cancer pain. AJN 2000;100(4):15-16.
Baklacıoğlu B. Hemşirelerin steroid alan hastanın bakımına ilişkin bilgileri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Bilim Uzmanlığı Tezi. Ankara: 1995.
Taylor M, Reide P. Farmakoloji. Çev: Hakan Orer, Ankara: Güneş Kitabevi Ltd. Şti; 2000. s. 142-148.
Rachelefsky G. Treating exacerbations of asthma in children: The role of systemic corticosteroids. Pediatrics 2003;112(2): 382.
Shuster J. Psychiatric complications of corticosteroids. Nursing 1999;29(6):31-32.
Smeltzer SC, Bare BG. Brunner & Suddarth’s textbooks of medical surgical nursing. 9th edition Philadelphia: Lippincott; 2000.s.1055-1065.
Akansel N, Özdemir A, Tunç G. Steroid ilaçların uygulanmasında hemşirenin sorumlulukları. Hemşirelik Forumu 2003; 6(1):12-15.
Kayani S, Shannon D. Adverse behavioral effects of treatment for acute exacerbation of asthma in children: A Comparison of two doses of oral steroids. Chest 2002;122(2):624-629.
Nguyen K, Lauver D, Kim I, Aresery M. The effect of a steroid “ burst” and long-term, inhaled fluticasone propionate on adrenal reserve. Annals of Allergy, Asthma and Immunology 2003;91(1):38.
Hackam DG. Treatment of chronic obstructive pulmonary disease: combination or component therapy. Canadian Medical Association Journal 2003;168(10):1296-1297.
Atmaca A, Gürlek A. Glukokortikoid tedavisi ve diyabet. Hacettepe Tıp Dergisi 2002;33(2):80-82.
Herzberg P. Corticosteroid therapy: a link to osteoporosis. Orthopedic Nursing 2000;19(4):79-80.
Crowther C. The effects of corticosteroid on the musculoskeletal system. Orthopedic Nursing 2001;20(6):33-38.
Barbosa de Deus R, Ferreira A, Kirsztajn M, Heilberg I. Osteopenia in patients with glomerular diseases requiring long-term corticosteroid therapy. Nephron 2003; 94(3): 69.
Acaroğlu R, Şendir M. The weight of patient education in using anticoagulant drugs. I. Uluslararası&VIII. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı. Antalya: 2000.s. 54.
Akkuş Y. Multiple skleroz hastalarının hastalıklarına ilişkin bilgileri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bilim Uzmanlığı Tezi. Ankara: 2004.
Charman CR, Morris AD, Williams HC. Topikal corticosteroid phobia in patients with atopic eczema. British Journal of Dermatology 2000;142:931-936.
Volgi JR, Baldwin D. Glucocorticoids therapy and diabetes management. Nursing Clinics of North America 2001;36(2): 333-339.
Akdemir N, Birol L. İç hastalıkları ve hemşirelik bakımı. İstanbul: Vehbi Koç Vakfı Sanerc Yayınları; 2003. s. 671-708.
Karaaslan Y. Rasyonel kortikosteroid kullanımının temel ilkeleri. İç Hastalıkları Progres Aylık Tıp Dergisi 2004;5(1):25-27.
Avioli LV. Glucocorticoid effects on statural growth. British Journal of Rheumatology1993;32(2):27- 30.
Fukushima C, Matsuse H, Tomari S, Obase Y. Oral candidasis associated with inhaled corticosteroid use: comparison of fluticasone and beclomethasone. Annals of Allergy, Asthma and Immunology 2003;90(6):646-652.
Yosipouitch G, Hoon TS, Leok GC. Suggest rationale for prevention and treatment of glucocorticoid- induced bone loss in dermatologic patients. Archives of Dermatology 2001;137(4):477-482.