Ar. Gör. Dr. Deniz KOÇOĞLU, Öğr. Gör. Selda ARSLAN

Lise Öğrencilerinde Gündüz Uykululuk Durumu ve İlişkili Faktörler

Amaç: Bu çalışmada lise öğrencileri arasında gündüz uykululuk durumunun yaygınlığını ve risk faktörlerini değerlendirmek amaçlanmıştır. Gereç-Yöntem: Kesitsel türde bir çalışmadır. Araştırma 1962 lise öğrencisiyle yapılmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından hazırlanmış sosyodemografik-ekonomik özellikler, uyku alışkanlıkları, uyku sorunları ve gündüz uykululuk durumunu değerlendiren anket formu kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde sayı, yüzde ve lojistik regresyon analizi (backward metodu) yöntemlerinden yararlanılmıştır. Bulgular: Öğrencilerde gündüz uykululuk prevalansı % 28.7 olarak bulunmuştur. Lojistik regresyon analizine göre gündüz uykululuk durumu için risk faktörleri 17 yaş ve üzerinde olma, cinsiyetin kız olması, ekonomik durumunu kötü algılama, gelecek belirsizliği hissetme, sigara içme, alkol kullanma, internet - oyun amaçlı bilgisayar kullanımının günlük 2 saat ve üzeri olması, geç yatma (22.00'dan sonra), erken uyanma (8.00'dan önce), uykuya dalmada sorun yaşama, gece uykuda konuşma, diş gıcırdatma ve uyumadan önce huzursuzluk hissidir. Sonuç: Lise öğrencilerinde gündüz uykululuk durumunun yaygın bir sağlık sorunu olduğu; gündüz uykululuk durumu için bireysel özellikler, alışkanlıklar ve uyku kalitesini etkileyen sorunların yanı sıra ekonomik durumla ilişkili algıların da önemli bir risk faktörü olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Uyku sorunları, risk faktörleri, öğrenciler

Daytime Sleepiness and Related Factors Among High School Students

Aim: The aim of this study was to evaluate the prevalence and risk factors of daytime sleepiness among high school students. Methods: This was a cross – sectional study. The study was conducted on1962 high school student. Data were collected using a questionnaire prepared by researchers, which included sociodemographic – economic characteristics, sleep habits, sleep problems, and daytime sleepiness of participants. Statistical analysis was carried out using the number - percentage range and logistic regression analyses (backward method). Results: The prevalence of daytime sleepiness in students was found 28.7%. According to the logistic regression analyses; the risk factors of daytime sleepiness were being over 17 years, female sex, poor assessment of economic status, perceived future uncertainty, smoking, drinking alcohol, computer/internet using over 2 hours of daily, late bedtime (after 10 pm), early wake times (before 8 am), having difficulties falling sleep, sleep talking , grinding of teeth, and feeling of restlessness before sleep. Conclusion: It was identified that the daytime sleepiness was a common health problem for high school students and perception related to economic situation was important risk factor for daytime sleepiness as well as individual characteristics, habits and problems affecting the quality of sleep.

Keywords:

Sleep disorders, risk factors, students,

PDF

___

NASN. Definition of school nursing: National Association of School Nurses. 1999 URL: http://www. nasn.org. April 25,2009.
Moore M, Kirchner HL, Drotar D, Johnson N, Rosen C, Redline S. Correlates of adolescent sleep time and variability in sleep time: The role of individual and health related characteristics. Sleep Med 2011;12:239-245.
Gradisar M, Gardner G, Dohnt H. Recent worldwide sleep patterns and problems during adolescence: A review and meta-analysis of age, region, and sleep. Sleep Med 2011;12: 110-118.
Li S, Zhu S, Jin X, Yan C, Wu S, Jiang F, et al. Risk factors associated with short sleep duration among Chinese school-aged children. Sleep Med 2010;11:907-916.
Kaneıta Y, Munezawa T, Suzukı H, Ohtsu T, Osakı Y, Kanda H, et al. Excessive daytime sleepiness and sleep behavior among Japanese adolescents: A nation-wide representative survey. Sleep and Biol Rhythms 2010;8:282-294.
Abou-Khadra M. Sleep patterns and sleep problems among Egyptian school children living in urban, suburban, and rural areas. Sleep and Biol Rhythms 2009;7:84-92.
Pallos H, Gergely V, Yamada N, Mıyazak S, Okawa M. The quality of sleep and factors associated with poor sleep in Japanese graduate students. Sleep and Biol Rhythms 2007;5:234–238.
Akdemir N. Dinlenme ve uyku düzensizliklerinde hemşirelik bakımı. In: Akdemir N, Birol L, editors. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. 2. baskı. Ankara: Basım evi: Sistem ofset; 2004.
Gau SSF. Prevalence of sleep problems and their association with inattention/hyperactivity among children aged 6–15 in Taiwan. J Sleep Res 2006;15:403-414.
Joo S, Shin C, Kim J, Yi H, Ahn Y, Park M, et al. Prevalence and correlates of excessive daytime sleepiness in high school students in Korea. Psychiatry Clin Neurosci 2005;59:433-440.
Mindell JA, Owens JA. Sleep problems in pediatric practice: Clinical issues for the pediatric nurse practitioner. J Pediatr Health Care 2003; 17:324-331.
Kronholm E, Laatikainen T, Peltonen M, Sippola R, Partonen T. Self-reported sleep duration, all-cause mortality, cardiovascular mortality and morbidity in Finland. Sleep Med 2011;12:215-221.
Fernández-Mendoza J, Ilıoudı C, Montes MI, Olavarrıeta-Bernardıno S, Aguırre-Berrocal A, De La Cruz-Troca JJ. Circadian preference, nighttime sleep and daytime functioning in young adulthood. Sleep and Biol Rhythms 2010;8:52-62.
Ram S, Seirawan H, Kumar SKS, Clark GT. Prevalence and impact of sleep disorders and sleep habits in the United States. Sleep Breath 2010;14:63–70.
Ardıç S. Uyku hastalıkları ve trafik-iş kazaları. Toraks Dergisi 2001;2(3):91-98.
Sarsour K, Van Brunt DL, Johnston JA, Foley KA, Morin CM, Walsh JK. Associations of nonrestorative sleep with insomnia, depression, and daytime function. Sleep Med 2010;11:965-972.
Curcio G, Ferrara M, Gennaro L. Sleep loss, learning capacity and academic performance. Sleep Med Rev 2006;10:323-337.
Gibson E, Powles A, Thabane L, O’Brien S, Molnar D, Trajanovic N, et al. “ Sleepiness” is serious in adolescence: Two surveys of 3235 Canadian students. BMC Public Health 2006; 6 (1):116.
Shın C, Kım J, Lee S, Ahn Y, Joo S. Sleep habits, excessive daytime sleepiness and school performance in high school students. Psychiatry Clin Neurosci 2003;57:451-453.
Tremaıne RB, Dorrıan J, Blunden S. Subjective and objective sleep in children and adolescents: Measurement, age, and gender differences. Sleep and Biol Rhythms 2010; 8:229-238.
Honda M, Genba M, Kawakamı J, Nıshızono-Maher A. A sleep and life-style survey of Japanese high school boys: Factors associated with frequent exposure to bright nocturnal light. Sleep and Biol Rhythms 2008;6:110-119.
Lemeshow S, Hosmer DW Klar J, lwanga SK. Under the title adequacy of sample size in health studies (çeviren S.Oğuz Kayaalp) World Health Oraganization, Hacettepe Taş Kitapevi; 2000.
Altıntaş H, Sevencan F, Aslan T, Cinel M, Çelik E, Onurdağ F. HÜTF dönem dört öğrencilerinin uyku bozukluklarının ve uykululuk hallerinin Epworth Uykululuk Ölçeği ile değerlendirilmesi. Sted 2006;15(7):114-120.
Zailinawati AH, Teng CL, Chung YC, Teow TL, Lee PN, Jagmohni KS, et al. Daytime sleepiness and sleep quality among Malaysian medical students. Med J Malaysia 2009; 64(2):108-110.
Liu X, Zhao Z, Jia C, Buysse DJ. Sleep patterns and problems among Chinese adolescents. Pediatrics 2008;121:1165–1173.
Moseley L, Gradisar M. Evaluation of a school-based inter vention for adolescent sleep problems. Sleep 2009;32(3):334-341.
Uyar Bozdağlıoğlu EA. Türkiye’de işsizliğin özellikleri ve işsizlikle mücadele politikaları. Sosyal Bilimler Dergisi 2008; 20:45-65.
Ferrie JE, Shipley MJ, Standfeld SA, Smith GD, Marmot M. Future uncertainty and socioeconomic inequalities in health: The Whitehall II Study. Soc Sci Med 2003;57:637-646.
Koçoğlu D, Akın B. Küçük ölçekli işletmelerde çalışma koşulları ve işçilerin gündüz uykululuk durumu ile ilişkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2009;1:5-19.
Hyyppa MT, Kronholm E, Alaenen E. Quality of sleep during economic recession in Finland: A longutinal cohort study. Soc Sci Med 1997; 45:731-738.
Lange L, Randler C. Morningness-eveningness and behavioural problems in adolescents. Sleep and Biol Rhythms 2011;9:12-18.