XlX. Yüzyılın İlk Yarısında Muğla'da Evlilik Kurumu

Bu makale, XIX, Yüzyıl ortalarında Muğla şehrindeki evlilik kurumunun oluşumu ve evlilikler sırasında karşılaşılan sorunları içermektedir. Söz kesme ve nişan merasimi ile başlayan evlilik süreci tarafların kendi beyanları ve rızaları ile yapılan nikah akdi ile tamamlanmaktadır. Evlilik sırasında mutlaka mehr tespiti ve evlilğin topluma duyurulması için halkın katılımıyla gerçekleşen düğünler yapılırdı. Ancak, kızın bakire olmaması, yaşı, eşlerin sosyal ve ekonomik yönden denkliği, vekil veya velinin rızasının olmaması ve din farklılığı evlilikler sırasında karşılaşılan en önemli sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır.

lnstitution of Marriage in Muğla in the First Part of the 19th Century

This article, is not only related to the foundation of the institution of marriage but also to the problems faced in the course of its foundation. The duration of getting married which begins with the ceremony of aggrement for marriage and engagement, ends up with the act of marriage done with the consents and declaration of both sides. During the marriage, the determination of mehr (certain amount of maney given by the bride- groom to the bride just before the marriage ceremony) and the marriage ceremony done to declare it to the public is realized by the participation of people. However, the most important problems that we face during the marriage the question of virginity and the age of the bride; the equality of the couples from a social and economic point of view; the discontent of the parents; religious difference.

PDF

___

A-Arşiv Kaynakları
Muğla Şer'iyye Sicili Defteri 122 (H.1270-1276/ M. 1853-1859)
Muğla Şer'iyye Sicili Defteri 123 (H.1275-1279/ M. 1858-1862)
Muğla Şer'iyye Sicili Defteri 124 (H. 1281-12841 M.1864-1867)
B-Araştırma ve İncelemeler
Adıyeke, Nuri, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Tanzimat Dönemi Evlilikleri", Pax Ottoman Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat Gö'yünç, (Edit By: Kemal Çiçek), Sota & Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2001, s.121-149.
Aktan, Hamza, 'İslâm Aile Hukuku", Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi II, T.C.Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara 1992, s.396-433.
Ateş, Süleyman, Kur'ân-ı Kerim Tefsiri, Yeni Uruklar Neşriyat, İstanbul 1988.
Aydın, Mehmet Akif, "Osmanlı Hukukunda Nikah Akitleri" , Osmanlı Araştırmaları III, İstanbul 1982, s.1-12.
, İslâm-Osmanlı Aile Hukuku, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1985, s.12.
Beşirli, Mehmet, "XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Samsun'da Evlilik Kurumu Üzerine Bazı Bilgiler ve Uygulamalar", Pax Ottoman, Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat Göyünç, (Edit By: Kemal Çiçek), Sota & Yeni Türkiye Yayınlan, Ankara 2001, s.97-119.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuku îslâmiyye ve Istılahatı Fıkhıyye Kamusu II, Bilmen Yayınevi, İstanbul 1985.
Cin, Halil, İslâm ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, Selçuk Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, Konya 1988.
Cin, Halil-Akgündüz, Ahmet, Türk-lslâm Hukuk Tarihi II, Timaş Yayınlan, İstanbul 1990.
Çadırcı, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri'nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, T.T.K.,Ankara 1997.
Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat (Eski ve Yeni Harflerle), Aydın Kitabevi Yayınları, 14. Baskı, Ankara 1997.
Donuk, Abdülkadir, "Çeşitli Topluluklarda ve Eski Türklerde Aile", Aile Yazıları I (Temel Kavramlar, Yapı ve Tarihi Süreç), (Derleyenler: Beylü Dikeçligil-Ahmet Çiğdem), T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Ankara 1991, s.287-301.
Düzdağ, M. Ertuğrul, Şeyhülislâm Ebussuûd Efendi Fetvaları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, Enderun Kitabevi, İstanbul 1983.
Erkal, Mustafa E., "Kadının Türk Cemiyetindeki Yeri ve Vazifeleri", Türk Kültürü Dergisi, Sayı: 225, Yıl: XX, (Ocak 1982), s.170-175.
Faroqhi, Suraıya, Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam Ortaçağdan Yirminci Yüzyıla, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, (2. Baskı), İstanbul 1998.
Juynboll,TH. W., "Bulûğ", İslam Ansiklopedisi II,s.836.
Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslâm Hukuku, İrfan Yayınevi, İstanbul 1974.
Keleş, Erdoğan, XIX. Yüzyıl Ortalarında Muğla'da Aile Yapısı (122,123 ve 124 Numaralı Muğla Şer'iyye Sicillerine Göre), Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla 2002.
Kınalızade Ali Efendi, Devlet ve Aile Ahlakı, (Baskıya Hazırlayan: Ahmet Kahraman), Tercüman 1001 Temel Eser 69, (t.y).
Kurt, Abdurrahman, Bursa Sicillerine Göre Osmanlı Ailesi (1839-1876), Uludağ Üniversitesi Matbaası, Bursa 1998.
Ortaylı, İlber, "Anadolu'da XVI. Yüzyılda Evlilik İlişkileri Üzerine Bazı Gözlemler", Osmanlı Araştırmaları I, İstanbul 1980, s.33-40.
, "Osmanlı Aile Hukukunda Gelenek, Şeriat ve Örf, Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi II, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları. Ankara 1992, s.456-467.
, Osmanlı Toplumunda Aile, Pan Yayıncılık, İkinci Basım, Ankara 2001.
Özdemir, Rıfat, "Kırşehir'de Ailenin Sosyo-Ekonomik Yapısı (1880-1906)", Osmanlı Araştırmaları IX, İstanbul 1989, s.101-157.
Saydam, Abdullah, "19. Yüzyılda Ailelerin Erken Yaşta Çocuk Evlendirme Geleneği-Beşikte Nikâh,Oyun Çağında Düğün", Tarih ve Toplum, Cilt: 35, Sayı: 206 (Şubat 2001), İstanbul 2001, s.31-38.
Schacht, Joseph, "Nikah", İslâm Ansiklopedisi IX, s.257.
Spies, Otto, "Vekâlet", İslâm Ansiklopedisi XIII, s.269-271.
Uykucu, Ekrem, Muğla Tarihi, Gümüş Basımevi, İstanbul 1983.
Yakut, Esra, "Şeyhülislâm Çatalcalı Ali Efendi'nin "Fetavâ-yı Ali Efendi" Adlı Fetva Mecmuasına Göre Osmanlı Toplumunda Aile Kurumunun Oluşması ve Dağılması", OTAM, Sayı: 7, Ankara 1996, s.287-318.