Dönemsel kalıplaşmış anlayışların ve buna bağlı olarak toplumsal yapı ve kurumların eleştirisi olarak François Rabelais’nin Gargantua adlı anlatısı, şövalye geleneği ile halk mizah geleneğinin örtüştüğü bir yapıttır. Anlatı birinci anlamda, Rönesans’ın özgürleşme ikliminin de etkisiyle insanlığı yeni bir değerler sistemiyle tanıştırmayı, onu yeniden konumlandırmayı ve kavramayı, yeni bir eşikte tanımlamayı dener. Bu yeni eşik, Rönesans hümanizmasının somutlaştığı ütopik bir eşiktir. Her şeyden önce, insana ve onun temsil ettiği tüm değer ve anlamlara derin bir saygı, bilinçli bir katkı ve güçlü bir yöneliş içeren bu yeni yaklaşımda düşünce-davranış ilişkisi yaşam-eğitim ilişkisi ile bütünlüklü olarak verilmeye çalışılır. Bunun diğer adı ise teori ile uygulamanın uyumudur. Somut olay veya durumlar üzerinden biçim, içerik, yöntem ve süreç olarak insanın algısı ve eğitiminin yeniden düşünülmesine; eğitim programının yeniden düzenlenmesine yönelik çarpıcı görüşlere ve uygulamalara yer açılır. Derin, öznel, karmaşık ve saf olarak betimlenen insanın iç dünyasını, her çeşit dogmanın etkisinden, her çeşit yararsız bilginin tutsaklığından, her çeşit gereksiz korkunun boyunduruğundan kurtarmak ilk işlerdendir. Bilge bir rehberin yönlendireceği keyif verici, kişinin sürdürmekten mutlu olacağı, kimseye zarar vermeyecek türden süreçler tasarlanır. Bilgi temelli, titizlikle hazırlanmış ve düzenlenmiş bir yaşam pratiği için bilimin ışığına, aklın rehberliğine duyulan gereksinim vurgulanır. İnsan aklıyla düşünen, duygusuyla hareket eden, belleğiyle davranan, donanımıyla karar veren bir eylemsel eksenin güçlü öznesi olarak gösterilir. Eserde bir dev olarak dünyaya gelen Gargantua’nın sistematik -ve ütopik- biçimde yaşamayı, düşünmeyi, okumayı, inanmayı, davranmayı, karar vermeyi ve yönetmeyi öğrenmesinin hikâyesine tanıklık edilir. Gargantua’nın yaşamının çok uzun bir kesitini kapsayan bu tanıklık boyunca, insanın özel ve kıymetli bir varlık olduğunun, iyi yönlendirilmesi ve doğru yönde geliştirilmesinin olası olduğunun, bunun yolunun akla ve bilime saygılı pozitif eğitimden geçtiğinin altı çizilir. Tüm bu süreçte, insanın ruh, beden ve anlayış olarak üç düzlemde tamamen özgürce kavranmasının gereği vurgulanır.Yeni bir insan imgesinin zeminini oluşturan bu ütopik evrende özgünlük, özgürlük, yetenek, plan ve görev bilinci gibi kavramlar çok sayıda somut olay çerçevesinde tartışılır. Çağın koşullarından bakıldığında ütopik olduğu tartışmasız bu yeni savlar yoluyla Rabelais bizi insanın ne olduğu ve nasıl olması gerektiği üzerine düşünmeye çağırır. Bu çağrıda, dönemin sorunlu kavramları olan sofizm, skolastik düşünüş ve dogmatizm gibi anlayış ve uygulamaları eleştirme ve tartışma isteği gizlidir. Bu çalışma, söz konusu yapıttaki insan imgesini bir izlek olarak hümanizma ve ütopya ile ilişkiler çerçevesinde yorumlamayı; temel niteliği ve içeriği bakımlarından anlamayı ve açıklamayı amaçlamaktadır.

François Rabelais’ novel, Gargantua, as a criticism of the inflexible thought and hence the social structure and institutions of the age, is a work in which the knightly tradition and folk homour tradition overlap. In the first place, the novel, under the influence of the liberating atmosphere of the Renaissance, attempts to introduce a new system of values to humanity, to reposition, comprehend and define humanity on a new treshold. This new treshold is an utopian one where the humanism of the Renaissance became concrete. Above all, in this new approach that involves a deep respect for, a conscious contribution to and a strong orientation towards the human being and to all the values that he/she embodies, the relation between thought and action is attempted to be given through the relation between life and education in an integrated way. Another name for this is the compatibility of theory and practice. This new approach makes room for the rethinking of human perception and education as a form, content, method and process via concrete events and situations, and for the striking ideas and practices directed to the reordering of the education programme. One of the first deeds of the human being is to salvage his inner world, depicted as deep, subjective, complex and pure, from the influence of every kind of dogma, from the bondage of every kind of useless information, and from the shackle of unnecessary fear. The processes steered by a wise guide, that would give delight, make one happy and give no harm to are designed. The necessity for the light of science and the guidance of mind is emphasized for an information-based, meticulously prepared and organized living practice. Man, thinking with his mind, behaving with his sentiment, acting with his memory, deciding with his knowledge is pointed out as the strong subject of an operational axis. The story of Gargantua, who was born as a giant, as he learns systematically –and in a utopian way– to live, to think, to read, to believe, to behave, to decide and to rule is witnessed. During this testimony covering a long period of Gargantua’s life, it is underlined that the human being is a special and precious entity and that it is possible to improve him and to lead him to the right path through positive education. In the entire process it is highligted that the human being should be comprehended with utter freedom on the levels of spirit, body and understanding. In this utopian universe constituting the base of a new human concept, such notions as originality, freedom, ability, the consciousness of planning and of duty are debated within the framework of a wide range of concrete events. Rabelais calls us to think what a human being is, and how he she should be through new assertions which are indisputably utopian considering the given conditions of the era. In this call the will to criticize and to argue the problematic notions of the period such as sophism, scholasticism, dogmatism and the like as well as their extentions are hidden.