‘Yargı Etiği’ ya da Yargıda Etik: Yargı Nasıl Etik Olur?

Ticaret etiği’nden söz eden bir kişiye “ticaret yaparken nasıl etik olunur?” diye sorulmuş, o da “ticaret ve etik birada olmaz, insan bunlardan birini seçmeli” diye yanıtlamış. Bir anekdot olan ve ticaretle ilgili olarak da doğru olmayan bu görüş, iş yargıya gelince hiç doğru değildir. Bırakın yargı ve etiğin bir arada olamamasını, “yargı, etik olmadan yargı olamaz”, “etik olmak adil yargılamanın önkoşuludur, olmazsa olmazıdır” denebilir. Yargılamak ya da yargı vermek, yansız olmayı, yargı konusu olan olay-eylem-durum ya da kişiye mümkün olduğunca nesnel bir biçimde bakabilmeyi, doğru bir değerlendirme yapabilmek için çaba göstermeyi gerektirir. Aslında tüm bunları kısaca “yargı işini amacına uygun yapmak istiyorsa etik olması gerekir” diye ifade edebiliriz. Ama yargı nasıl etik olur? Yargının etik olması, her şeyden önce yargı bileşenlerinin etik olması ve yargı sisteminin etik yargılamaya imkân verecek biçimde yapılanmasıyla mümkün olur. Bu bildiride yargının etik yargılama yapabilmesi için hem yargının üç bileşeni olan, avukat, savcı ve yargıçların hem de yargılama sisteminin nasıl olması gerektiği üzerinde durulacaktır. Yargıda etik sorunu makro ve mikro boyutlarıyla ele alınarak, etik bir yargıya giden yola işaret edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Etik, Etik Yargılama, Etik Kodlar, Yargı Etiği

‘Yargı Etiği’ ya da Yargıda Etik: Yargı Nasıl Etik Olur?

PDF

___

KUçUrADİ, İ.(1988), “Ahlak ve Kavramları”, Uludağ Konuşmaları, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara.
KUçUrADİ, İ. (1996), Etik, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara.
KUçUrADİ, İ.(2009), “Felsefi Etik ve ‘Meslek Etikleri’”, Etik ve Meslek Etikleri, H. Tepe (Yay. Haz.), Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara.
KÜBlEr, F., (2009), “Hukuk Devletinde Yasama ve Yargı Organlarında Meslek Etiği”, Etik ve Meslek Etikleri, H. Tepe (Yay. Haz.), Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara.
lUBAN, D., (2007), Legal Ethics and Human Dignity, Cambridge University Press, Cambridge.
MArKOvİTS, D. (2008), A Modern Legal Ethics. Adversary Advocacy in A Democratic Age. Princeton Un. Press, Princeton and Oxford.
ÖKçESİZ, H., (2009), “Hukuk Devleti ve Yargıcı”, Etik ve Meslek Etikleri, H. Tepe (Yay. Haz.), Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara
TUNCAY, A. C., (2013), Hukuksal Etik (Legal Ethics) Ders Notları, Beta, İstanbul.
YÜKSEl, M., (2002), “Modernleşme Bağlamında Hukuk Etik İlişkisine Sosyolojik Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 57-1, 177-195.
YÜKSEl, M., (2015), “Etik Kodlar, Ahlak ve Hukuk”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(1), 9–26.
BM 2003/43 Sayılı Bangalor Yargı Etiği İlkeleri
Commentary on the Bangolore Principles of Judical Conduct, BM Ofice on Drug and Crime, September 2007.