MARKALARIN ANONİM ŞİRKETLERDE SERMAYE OLARAK TAAHHÜDÜNDE AKTİFLEŞTİRME YASAĞI VE MARKA DEĞERİNİN BİLANÇODAKİ YERİNİN TESPİTİ

6102 sayılı TTK’nın 342’inci maddesi ile kanun koyucu bir yandan üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikrî mülkiyet haklarının ayni sermaye olarak getirilebileceğini düzenlerken, diğer yandan aynı kanunun 74’üncü maddesinin ikinci fıkrası ile Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca getirilen istisnalar saklı kalmak üzere bedelsiz olarak elde edilmiş, maddi olmayan duran varlıklar için bilançonun aktifine kalem konulamayacağını hüküm altına almaktadır. Bu durum Türkiye Muhasebe Standartları kapsamında markaların anonim şirketlere ayni sermaye olarak taahhüt edilip edilemeyeceği sorununu beraberinde getirmektedir. Konuya ilişkin olarak Türkiye Muhasebe Standartları kapsamında benimsenen anlayış uyarınca bir varlığın muhasebeleştirilmesi için bu varlığın maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi gerekmekte olup, işletme tarafından meydana getirilen veya bir bedel ödenmeden elde edilen markaların değerinin parasal olarak ölçülmesi ve değerlendirilmesi olanaksız olarak kabul edilmekte ve bu çerçevede kural olarak aktifleştirilmesi ve bilançoda gösterilmesi mümkün olmamaktadır. Yine ilgili idarelerce benimsenen ve markaların rayiç değerinin mahkemelerce belirlenmesi halinde bu değerin belirli hallerde aktifleştirme yasağı kapsamında kabul edilmesi gerektiği yönündeki görüşler de özellikle ayni sermaye taahhüdü yolu ile şirkete getirilen markaların bilançonun aktif kısmında yer alıp alamayacağının sorgulanmasına neden olmaktadır. Bunun bir sonucu olarak kuruluş esnasında sermaye taahhüdü yoluyla anonim şirkete bedelsiz olarak getirilen markaların sermayenin korunması ilkesi bağlamında geçerli bir taahhüt teşkil edip etmediği şüpheli bir hale gelmektedir. Nitekim kural olarak bilançonun aktifler kısmında yer alan katılım paylarının içerisinde aktifleştirilmesine imkan bulunmayan bir değerin yer alması, anonim şirketin henüz kuruluşu yahut sermaye artırımı aşamasında sermayesinin bir bölümünün karşılıksız kalmasına neden olmakta, bu husus sermayenin korunması ilkesinin bir ayağı olan sermayenin teşkili noktasında muhasebesel bir engel teşkil etmektedir. Bu engelin aşılabilmesi adına markaların bilançolara aktarılması esnasında gündeme gelen aktifleştirme yasağı kapsamında markaların sermaye olarak taahhüdü hususunun değerlendirilmesi gerekmektedir. Yapılan açıklamalar kapsamında hazırlanan çalışmamız ile öncelikle aktifleştirme yasağının amacı ve kapsamı ortaya konulmakta, markaların değerlemesine ilişkin esaslar ve marka değerlemesinin önemi bağlamında mahkemelerce atanan bilirkişiler tarafından tespit olunan değerlerin bilançolardaki yeri tespit edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Marka, Sermaye Taahhüdü, Aktifleştirme Yasağı, Yeniden Değerleme, İşletme Birleşmeleri.

RECOGNITION PROHIBITION OF TRADEMARKS AT CAPITAL SUBSCRIPTION IN JOINT STOCK COMPANIES AND DETERMINING BRAND VALUE IN BALANCE SHEET

With Article 342 of the TCC numbered 6102, the legislator regulates the assets without such restriction as a measure, pledge, and encumbrances on them, which can be convertible to cash and which are transferable, including intellectual property rights and virtual environments, can be contributed as capital in kind. On the other hand, without prejudice to the exceptions brought in accordance with the Turkish Accounting Standards with the second paragraph of Article 74 of the TCC, it is stipulated that no assets can be included in the assets of the balance sheet for intangible assets obtained without any charge. These regulations lead to the problem of whether brands can be committed to joint-stock companies as capital in kind within the scope of Turkish Accounting Standards. In accordance with the understanding adopted within the scope of Turkish Accounting Standards on the subject, the cost of an asset should be measured reliably in order to recognize the assets in the balance sheet. According to the same approach, measurement and evaluation for the value of the brands created by commercial enterprises or obtained without any charge are not feasible. Herein, as a rule, it is considered unfeasible for those brands to be capitalized and shown in the balance sheet. Repeatedly the approaches adopted by the relevant administrations that if the fair value of the brands is determined by the courts, this value should be treated accordingly the scope of the recognition prohibition causes the questioning of whether the brands brought to the company through capital subscription in kind can be included in the active part of the balance sheet. Thereby, whether brands that have brought without any charge to the joint-stock company through capital subscription constitute a valid commitment in the context of the principle of protection of capital is growing into a dubious. Indeed, the inclusion of a value that cannot be recognized in the equity participation in the assets section of the balance sheet causes a part of the capital of the joint-stock company to remain unpaid at the stage of establishment or capital increase. This condition constitutes an accounting handicap at capital raising, which is one of the pillars of the principle of capital protection rule. In pursuance of overwhelming the abovementioned handicap, it is necessary to evaluate the subscription of brands as capital within the scope of the recognition prohibition that becomes the main topic of the transfer of brands to the balance sheets. With this research which has been drawn up within the scope of the mentioned interpretations, the purpose and scope of the recognition prohibition are revealed, and the proper place of the brand value which is determined by the experts appointed by the courts during capital subscription is aspired to be determined in the context of the principles regarding the brand valuation and the importance of the brand valuation.

Keywords:

Trademarks, Capital Subscription, Recognition Prohibition, Revaluation, Business Combination.,

PDF

___

AKGÜN, Özlem/ AKGÜN, Ali, “Marka Ve Marka Değeri Olgusu: Marka Değerinin Tespitine Yönelik Bir Uygulama” Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, S.8, 2014, s. 1-13.
AKSU ÖZKAN, Raziye, Finansal Tabloların Tutulması ve Hukuksal Sonuçları, İstanbul, 2019.
ASLAN, Mehmet, Fikri Mülkiyet Haklarının Anonim Şirketlere Ayni Sermaye Olarak Getirilmesi, Ankara, 2016.
BADAK AYBAR, Zehra Türk Ticaret Kanunu'na Göre Anonim Şirkette Pay Sahibinin Kâr Payı Hakkı, İstanbul, 2018.
BENGÜ, Haluk, “Maddi Olmayan Duran Varlıklardan Marka Değerinin Ölçülmesi Ve Tms 38 Göre Muhasebeleştirilerek Mali Tablolara Yansıtılması”, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, S.1, 2009, s.63-77.
BOZKAYA, Sevinç, “Marka Değerleme Yöntemleri, Türk Bankalarının Marka Değerleri, Marka Değeri Karlılık Etkileşimleri”, İstanbul Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı, Bankacılık ve Finans Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2019.
ÇIKRIKCI, Mustafa / DAŞTAN , Abdulkerim, “Entelektüel Sermayenin Temel Finansal Tablolar Aracılığıyla Sunulması” Bankacılar Dergisi, S. 43, 2002, s.18-32.
ÇİMŞİR, Selim, “Vergi Ve Ticaret Hukuku Açısından Ticari Defterler”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü, İşletme Ana Bilim Dalı, Muhasebe Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010.
ÇONKAR, M. Halil, Anonim Ortaklıkta Ayni Sermaye, İstanbul, 2016.
DAL, Seniha, “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 342’ye Göre Fikri Mülkiyet Haklarının Anonim Şirkete Ayni Sermaye Olarak Konulması”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C.18, S.2,2012, s.371-398.
DERAN, Ali / SAVAŞ, İncilay, “Maddi Olmayan Duran Varlıkların Ölçümü ve Finansal Tablolarda Sunumu”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C.14, S.2, 2013, s.73- 95.
ERER, Gülsüm Pınar, “Maddi Olmayan Duran Varlıkların Türkiye Ve Uluslararası Muhasebe Standartlarına Göre İncelenmesi Ve Bir Uygulama”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Muhasebe Denetimi Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010.
ERYİĞİT, Harun, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde Anonim Ortaklıklarda Sermayenin Korunması İlkesi, İstanbul, 2020.
FIRAT, Duygu, / BADEM, A. Cemkut, “Marka Değerleme Yöntemleri ve Marka Değerinin Mali Tablolara Yansıtılması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S. 38, 2008, s. 210 – 219.
GEREKAN Bilal, / KOÇAN, Mahmut, “Marka Değerindeki Değişimin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, C.10 S.4, 2018, s.210-228.
GÜNAY, Burhan “Marka Değeri Üzerine Bir Araştırma: Bist 100 Örneği”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, S.61, 2017, s.364 – 378.
GÜVEN, Almila Sinem, “Türk Hukukunda Marka Değerleme”, İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
KAPLAN, Ersin, Fikri Mülkiyet Haklarının Vergilendirilmesi, 2018.
KAYA, Arslan, Marka Hukuku, İstanbul, 2006.
KAYA, Arslan [ÜLGEN, Hüseyin/ HELVACI, Mehmet / NOMER ERTAN, N. Füsun], Ticari İşletme Hukuku, On İki Levha, 6. Bası, İstanbul, 2019.
KESKİN, Orhan, “Marka Değerinin Finansal Modellerle Ölçülmesi Ve Ölçülen Marka Değerinin TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardına Göre Muhasebeleştirilmesi” Yozgat Bozok Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yozgat, 2018.
MARGOS, Şant “Maddi Olmayan Duran Varlıkların UFRS Çerçevesinde Değerlemesi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü, İşletme Ana Bilim Dalı, İşletme Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2010.
ÖZCAN, Turgut, “Maddi Olmayan Duran Varlıkların Vergi Karşısındaki Durumu Ve Muhasebeleştirilmesi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Muhasebe Finansman Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2014.
ÖZERHAN, Yıldız / YANIK, Serap, Türkiye Muhasebe Standartları Türkiye Finansal Raporlama Standartları, Ankara, 2012.
ÖZKAN, Mehmet/ TERZİ, Serkan, “Finansal Raporlama Açısından Marka Değerinin Ölçümü Ve Değerlendirilmesi”, Öneri Dergisi, C.10, S.38, 2012, s. 87-96.
SALINAS, Gabriela, “The International Brand Valuation Manual: A Complete Overview and Analysis of Brand Valuation Techniques and Methodologies and their Applications”, Wiley, 2009.
ŞENOL, Zekai / KOÇ, Selahattin / ÜNLÜ, Ulaş, “Marka Değeri İle Firma Değeri Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Örneği”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.12 S.3,2019, s.338-350.
TUĞAY, Osman / TOP, Tülay, “TMS 38’e Göre Marka Değerlemesi ve Muhasebeleştirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.40, 2014, s. 221-228.
ÜNAL, Özhan, “Markanın Ekonomik Değeri Ve Değerleme Metotları”, Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara, 2005.
YILMAZ, Berna Burcu, “Marka Değerinin Bilançodaki Yeri Ve Türkiye Muhasebe Standardı 38’e Göre Marka Muhasebesi”, Maliye ve Finans Yazıları Dergisi, C.1, S.97, 2012, s. 9-37.
YILMAZ, Berna Burcu, İflasın Tespiti ve Ertelemesi Yönünden Borca Batıklık Bilançosu ve İyileştirilmesi, Ankara, 2009.