1915

6771 sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu'nun Ardından Kanun Yapma Yöntemi1

6 Nisan 2017 tarihinde referandum ile kabul edilen 6771 sayılı Anayasa Değişikliği Hakkında Kanun 35 yıllık Anayasa'nın 70 maddesini değiştirerek bugüne kadar yapılan değişikliklerden hem geniş kapsamı hem de hükümet sisteminde yaratacağı radikal değişimle ayrılmaktadır. Bir sonraki genel seçimlerden itibaren Türkiye parlamenter sistemi terk edecek ve başkanlık sistemine dönüşecektir. Bu büyük anayasal değişim bir dizi hukuk reformunu da zorunlu kılmaktadır. Yeni hükümet sistemine uyumlu hale getirilmesi gereken kuralların başında ise TBMM İçtüzüğü gelmektedir. Neredeyse yüz yıl önce parlamenter sistemin ihtiyaçları düşünülerek hazırlanmış ve küçük değişikliklerle 19. ve 20. yüzyılın buhranlı dönemlerini atlatan parlamento hukukumuz büyük bir değişimin arifesindedir. 1973 yılında kabul edilen İçtüzük, yürütme organının yasama sürecine katılmasına izin veren ve hatta teşvik eden kurallar barındırmaktadır. Parlamenter sistemlerde olağan olan bu etkileşim sert kuvvetler ayrılığı ilkesi üzerine inşa edilmiş olan başkanlık sistemine uygu değildir. Bu makale mevcut İçtüzük kurallarından başkanlık sistemine ve sert kuvvetler ayrılığına uygun hale getirilmesi için yapılması gerekli değişiklikleri ele almaktadır

Law Making Procedure after Constitutional Amendment Act No. 6771

Bu çalışma İ.D. Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsünde yürütülen doktora tez çalışmasından türetilmiştir.Ö Z E Tn 16th of April 2017, Act no.6771 was adopted by a referendum, amending 70 articles of the Constitution of Republic of Turkey. Act no.6771 stands out from the previous amendments to the thirty-five-year-old constitution not just by its sheer extent but also by the radical changes it made to the system of government. Following the next parliamentary elections Turkey will leave the camp of parliamentary systems and transform into a presidential system. This momentous change will force several legal reforms, one of which is an extensive overhaul of the rules of the parliament. House rules of the Grand National Assembly of Turkey that has been tailored for a parliamentary system more than a hundred years ago and has survived all the upheavals of 19th and 20th century with minor alterations is also about to change. Current rules of the parliament ratified in 1973 allows and even urges cabinet to lead the legislative process as expected in a parliamentary system where such a role is barred by the separation of powers doctrine in a presidential system. This article focuses on the powers granted to the executive branch by the rules of the parliament in legislative process and submits suggestions as to how the current rules shall be amended to accommodate a presidential system and separation of powers

PDF

___

AKÇALI, Pınar, "Genel Özellikleri, Yararları ve Sakıncaları Işığında Başkanlık Sistemleri", Yeni Türkiye, Yıl: 2013, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 51, (s. 406-415),
ARMAĞAN, Servet, Memleketimizde İçtüzükler, İ.Ü.H.F Yayınları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1972
ARSEL, İlhan , Türk Anayasa Hukukunun Umumi Esasları, Cilt:1, Mars Matbaası, Ankara, 1965
ASLAN Kahan Onur, Türk Parlamento Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014
BAHÇECİ, Barış, Karşılaştırmalı Hukukta ve Türkiye'de Devlet Başkanının Veto Yetkisi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2008
BAKIRCI, Fahri, "Yasama Sürecinin Hızlandırılması ve Sakıncaları", Kanun Yapma Tekniği , Türkiye Barolar Birliği, Ankara 2016
BAKIRCI, Fahri, TBMM'nin Çalışma Yöntemi, İmge Kitabevi, Ankara, 2000
BAKIRCI, Fahri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulundaki Yerleşik Uygulamalar, TBMM Basımevi, Ankara, 2015
BAŞGİL, Ali Fuad , Türkiye Siyasi Rejimi ve Anayasa Prensipleri Mukayeseli Türk Esas Teşkilat Hukuku Dersleri, Baha Matbaası, İstanbul, 1957
BOZDAĞ, Bekir , "Yeni ve Büyük Türkiye'nin Temellerini Atıyoruz", Yeni Türkiye, Yıl:2017, Cilt: MartNisan, Sayı 94, (s. 23-35)
ÇELİKER, Ercan "Plan ve Bütçe Komisyonu: Gelişimi ve Yasama Sürecindeki İşlevi", Yasama Dergisi, Yıl: 2006
DURAN, Lûtfi "Bunalım Kararnameleri", AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Yıl: 1995, Cilt: 50, Sayı: 3-4, (s. 141-158)
DURGUN, Gonca Bayraktar, "Anayasa Referandumu ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi", Yeni Türkiye, Yıl: 2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s. 494-499)
DURGUN, Şenol "Yasama Komisyonları Yönünden Demokratik Sistem Uygulamaları", Yeni Türkiye, Yıl: 2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s. 477-493)
ERGİNAY, Akif, Kamu Maliyesi, 18. baskı, Savaş Kitap ve Yayınevi, Ankara, 2010
ERGÜL, Ozan, "Anayasa Mahkemesi'nin TBMM İçtüzük Değişikliğini İptal Kararı Işığında Özel Yasama Yöntemine Bir Bakış", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl:2002, Cilt: 51,Sayı: 4, (s. 99-130)
EROĞUL, Cem "Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Olağanüstü Yasa Gücünde Kararnamelerin TBMM'ce Onaylanması Sorunu", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Yıl:1999, Cilt: 54, Sayı: 4, (31-46)
ESEN, Selin, Karşılaştırmalı Hukukta ve Türkiye'de Olağanüstü Hal Rejimi, Adalet Yayınevi, Ankara,2008
FENDOĞLU, Hasan Tahsin, "Başkanlık Sistemi", İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3,Sayı 1,2012
FENDOĞLU, Hasan Tahsin, "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi", Yeni Türkiye, Yıl:2017, Cilt: MartNisan, Sayı: 94, (s. 90-109)
GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, 1. baskı, 2 c., Ekin Kitabevi, Bursa, 2011, Cilt:2
GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Ekin Kitabevi, Bursa, 2011, Cilt:1
HAS, Volkan, Türk Parlamento Hukukunun Kaynakları ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Çalışma Düzeni, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009
İBA, Şeref / BOZKURT, Rauf, 100 Soruda Türk Parlamento Hukuku, Nobel Yayınevi, Ankara, 2006
İBA, Şeref, "TBMM İçtüzüğünden Doğan Bir Yasama Aktörü Olarak Danışma Kurulu", Yasama Dergisi, Yıl: 2011
İBA, Şeref, Anayasa ve Parlamento Üzerine İncelemeler, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010
İYİMAYA, Ahmet "Anayasa Değişikliği Ekseninde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi", Yeni Türkiye, Yıl: 2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s. 71-89)
JANDA, Kenneth / BERRY, Jeffrey M. / GOLDMAN, Jerry, The Challenge of Democracy Government in America, 3. baskı, Houghton Mifflin Company, Boston, 1992
KARAMUSTAFAOĞLU, Tuncer, Yasama Meclisinde Komisyonlar, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1965
KILIÇ, Muharrem, "Hukuk-Politik Gerçekliği Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi", Yeni Türkiye, Yıl:2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s.169-182)
KÖKER, Levent, "Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Çelişkileri ve Sorunları", Ortak Söz _____http:// ortaksoz.com/2017/03/07/cumhurbaskanligi-kararnamesinin-celiskileri-ve-sorunlari-leventkoker-yazdi/> [erişim 10 Mayıs 2017]
KUBALI, Hüseyin Nail, Anayasa Hukuk Dersleri Genel Esaslar ve Siyasi Rejimler, İ.Ü.H.F Yayınları, Kutulmuş Matbaası, İstanbul, 1971
KUZU, Burhan, "Anayasa Değişikliği ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Genel Faydaları", Yeni Türkiye, Yıl:2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s.110-128)
LİJPHART, Arend, Patterns of Democracy Government forms and Performance in Thirty Six Countries: Yale University Press, New Haven 1999
MEMUR-SEN, "Sorularla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi", Yeni Türkiye, Yıl: 2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s. 209-234)
NEZİROĞLU, İrfan, "Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda Söz Alma ve Konuşma", Yasama Dergisi, Yıl: 2009
NEZİROĞLU, İrfan, Türk Parlamento Hukukunun Temel Kavramları, Seçkin, Ankara, 2008
ONAR, Erdal, "Dünyada Parlamento Kavramının Doğuşu, Gelişimi ve Bugünkü Görünümü", Milli Egemenlik ve Demokrasi Kurultayı, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, 77, Ankara: TBMM Basımevi, 1995, (s. 43-57)
ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 13. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012
ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 17. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017
RİGGS, Fred W., "The Survival of Presidentialism in America: ParaConstitutional Practices", International Political Science Review, , Yıl: 1988, Cilt: 9, Sayı:4, ss.(247-278)
SARTORİ, Giovanni, Comparative Constitutional Engineering, 2. baskı New York University Press, New York, 1997
SOYSAL, Mümtaz, Dış Politika ve Parlamento, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Sevinç Matbaası, Ankara, 1964
STORM, Kaare, "Delegation and Accountability in Parliamentary Democracies", European Journal of Political Research, Yıl: 2000, Cilt: 37, Sayı:3, ss.(261-289)
TAŞDÖĞEN, Salih, "Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl:2016, Cilt: 65, Sayı: 3, (s.937-66)
TEZİÇ, Erdoğan, "Başkanlık Rejimini Anlamak", Yeni Türkiye, Yıl: 2013, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 51, (s. 366-372)
TEZİÇ, Erdoğan, "Cumhurbaşkanının Geri Gönderme Yetkisi", İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Yıl: 1987, Cilt: 52, Sayı: 1-4, (s.101-116)
TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 16. baskı, Beta, İstanbul, 2013
TUNAYA, Tarık Zafer, Siyasi Müesseseler ve Anayasa Hukuku, 3. baskı, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1975
TÜRK, Ender, 1982 Anayasası'na Göre Kanun Hükmünde Kararnameler ve Yargısal Denetimi Seçkin, Ankara, 2013
ULUSOY, Ali, "Aralık 2016 Anayasa Teklifi Neler Getiriyor, Neler Götürüyor?", s. 6 _____http://www. anayasa.gen.tr/ulusoy-anayasa-degisikligi.pdf> [erişim 11 Mayıs 2017]
ULUŞAHİN, Nur, Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi, Yetkin, Ankara, 1999
YÜKSEL, Nahit, "Türk Parlamento Hukukunda 'Çerçeve' Kanunları Adlandırma Yöntem ve Sorunları", Yasama Dergisi, Yıl: 2014, (s.31-63)
YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, 1982 Anayasası ve Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Türkiye'de Kanun Hükmünde Kararnameler Rejimi, Beta, İstanbul, 1996