ŞİRVAZ KALESİ VE KAYAÜSTÜ RESİMLERİ (ŞENKAYA-ERZURUM)

Geçmişte yaşamış medeniyetlerin izlerini günümüze taşıyan maddi kültür miraslarından biri de kayaüstü resimleridir. Kimi zaman kayaç bloklarına, kimi zaman mağara duvarlarına ve mezar taşlarına işlenen figürler; bazen varlıkları veya olayları simgeleyen çizimler halinde, bazen de daha gelişmiş resim yazıları şeklindedir. Kayaüstü çizimleri tespit edildikleri yörelerin tarihsel geçmişine ışık tutmaları ve kültürel turizme hizmet edebilme nitelikleri nedeniyle önemlidirler. Erzurum’a bağlı Şenkaya İlçesi’nin Göreşkenyayla Mahallesi yakınlarında 2011 yılında tespit edilen kayaüstü resimleri konum özellikleri, kullanılan çizim tekniği ve içerdiği figürler itibarıyla MÖ 4. yüzyıla yaşlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Şirvaz kayaütü resimleri, Şirvaz Kalesi, Şenkaya, Erzurum

-

Rock Arts (Petroglyphs or Pictogram) are kind of cultural heritage values which bring traces of civilization from past to present. Figures which are processed are sometimes rock blocks, cave walls or tombstones on which objects and events symbolize illustrations or advanced hieroglyphs. Rock Arts are considerably valuable because of their clarification of historical background in which they are identified, and they are also valuable in serving cultural tourism in and around their territories. Güreşkenyayla Rock Arts which are located in Senkaya District of Erzurum Province, to be dated 4th century BC due to location features, carry techniques for drawing and contents of figures.

Keywords:

Şirvaz rock arts, Şirvaz castle, Şenkaya, Erzurum.,

PDF

___

Alok, E. (1988). Anadolu’da Kaya Üstü Resimleri. Akbank Yayınları, İstanbul.
Arbas,A.-Gök,L.-Ate ş,M.–İmir,M.-Kılınç,F.-Canpolat,M.Aydın,A.1991,Horasan (Erzurum İli)Dolayının Jeolojisi. MTA Genel Müdürlü ğü, Rapor No: 9431, Ankara.
Atalay, İ. -Tetik, M. –Yılmaz, Ö., 1985, Kuzeydoğu Anadolu’nun Ekosistemleri. Ormancılık Ara ştırma Enst. Yay. Teknik Bülten Serisi No: 141, Ankara.
Belli, O.(2007). Kars Bölgesinde Ke şfedilen Tarih Öncesi Döneme Ait Kayaüstü Resimleri. Kars II. Kent Kurultayı-Kafkasya’da Ortak Gelece ğimiz, Kars Belediyesi Yay. No.21, İstanbul, 30-75.
Belli, O.(2011). Van Gölü Havzası’nda Urartu Krallı ğı’na Ait Anıtsal Kaya İşaretlerinin Araştırılması. VI. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu 09-11 Haziran 2010 Erci ş, Erçiş Belediyesi Kültür
Yay.No.1, Atölye Ofset, İstanbul, 107-118. Bindokat, A.P.(2006).Tarih Öncesi İnsan Resimleri: Latmos Dağları'ndaki Prehistorik Kaya Resimleri. Vehbi Koç Vakfı Sadberk Hanım Müzesi Yayını, İstanbul.
Ceylan, A.(2008). Do ğu Anadolu Araştırmaları Erzurum-Erzincan-Kars-Iğdır 1998-2008. Güne ş Vakfı Yayınları, Erzurum.
Demir, N. (2009a). Türk Tarihinin ve Kültürünün Kayna ğı Olarak Kaya Üzeri Resimler (Petroglifler) ve Yazılar. Zeitschrift für die Welt Der Türken/Journal of World of Turks, Vol. I, No 1, Münih-Almanya, s. 5Demir,N. (2009b). Esatlı Köyü (Ordu-Mesudiye) Kaya Üstü Resim ve Yazıtları İle Bunların Tarihî Alt Yapısı. Zeitschrift für die Welt Der Türken/Journal of World of Turks, Vol. I, No 2, Münih-Almanya, s. 3Demir, N. (2010). Kaya Üstü Resmi (Rock Art) Olarak Da ğ Keçisi / Elik ve Tarihî Altyapısı. Zeitschrift für die Welt Der Türken/Journal of World of Turks, Vol. 2, No 2, Münih-Almanya, s. 55-23.
Keskin, M., Pearce, J.A.,Mitchell, J.G.(1998). Volcano-stratigraphy and geochemistry of collision-related volcanism on the Erzurum-Kars Plateau, northeastern Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal Research 85 (1998), 355-404.
Kıyar, N.(2008).Orta Asya’dan Anadolu’ya De ğişen Coğrafyalarda Petroglifler. Selçuk Üniversitesi Ahmet Kele şoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 26, Konya, 177 -190.
Ko şay, H.Z.(1974). Erzurum ve Çevresinin Dip Tarihi, Ankara.
Mert, O.(2007). Kemaliye’de Eski Türk İzleri: Dilli Vadisindeki Petroglif ve Damgalar. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Ara ştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 34, Erzurum, 233-254.
Özfırat, A.(2008). A ğrı Dağı Kurganları. XV.Türk Tarih Kongresi (11-15 Eylül 2006), Ankara, 51-64.
Somuncuo ğlu, S.(2011a). Saymalıtaş Gökyüzü Atları Saimaluu-Tash Sky Horses. Atokyay Yayın Tasarım ve Medya Hizmetleri, İstanbul.
Somuncuo ğlu,S.(2011b). Sibirya’dan Anadolu’ya Taştaki Türkler From Siberia To Anatolia The Turks On The Rock. Atokyay Yayın Tasarım ve Medya Hizmetleri, İstanbul.
Somuncuo ğlu, S.(2012). Damgaların Göçü-Kurgan Ankara Güdül Kaya Resimleri- The Migration of Tamga/ Ankara Güdül Rock Engravings. İlke Basın Yayın, İstanbul.
Sönmez, H.(2010).Kaya Kütlelerinin Mühendislik Davranı şı. Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisli ği Bölümü Uygulamalı Jeoloji Anabilim Dalı, Ders Notları, Ankara.
Tümertekin, E., 1987, Ula şım Coğrafyası. İstanbul Üniv. Yay. No: 2053, Co ğrafya Enst. Yay. No:85, İstanbul.