Isparta Müzesi’ndeki Yalvaç Yöresi Düz Dokuma Torba Örnekleri

Dokumalar konar-göçer yaşamının önemli üretimlerindendir. Bu dokuma örneklerinden Kirkitli Düz dokumalar yer yaygısı ve süsleme amaçlı kullanılmasının yanında, taşımada da kullanılmaktadır. Çuval, heybe gibi torba da taşıma amacıyla kullanılan kirkitli dokumalardandır. Torba: küçük boyutlarda taşımada ve çadır içerisinde süs olarak kullanılan bir eşyadır. Bu araştırmada Yalvaç yöresine ait olan ve Isparta Müzesi’nde bulunan 10 adet torba, dokuma tekniği, hammadde, renk, motif ve kompozisyon yönlerinden incelenmiştir. Torbalar genellikle yün malzeme ile cicim ve zili tekniklerinde dokunmuşlardır. Torbaların kompozisyonlarında beyaz, bordo, kırmızı, mavi, mor, sarı, siyah, turuncu, yeşil renklerin ve haytağacı, büyük duma, göz, yıldız, pıtrak, suyolu, çengel, muska, kurtizi, saçbağı motiflerinin kullanıldığı görülmüştür. Torbaların kompozisyonları genellikle, orta zeminde bir motifin sonsuz tekrarı ve zeminin etrafını saran bordürden oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Düz Dokuma, Torba, Yalvaç, Isparta Müzesi

The Plain Weaving Carrierbag Samples of Yalvac District in Isparta Museum

Weavings are important productions of nomadic life. One of these weaving samples, Kirkitli flat weavings are used both for floor covering and decorative purposes and also used for transportation. Carrierbag such as sacks and saddlebags are also used for carrying purposes. Carrierbag: It is an item used for carrying in small dimensions and as an ornament in a tent. In this research, 10 carrierbags belonging to Yalvac region and found in Isparta Museum were examined in terms of weaving technique, raw material, color, motif and composition. The carrierbags are mostly woven with wool material and zılı, cıcım weaving techniques. It was observed that white, burgundy, red, blue, purple, yellow, black, orange, green colors and tree of life, greatduma, aye, star, burdock, running water, hook, amulet, wolf’s track, and hair band motifs were used in the compositions of the carrierbags. The compositions of the carrierbags usually consist of an endless repetition of a motif on the middle floor and a border that surrounds the midle floor.

Keywords:

Plain Weaving, Carrierbag, Yalvac, Isparta Museum,

PDF

___

Anonim. (1996). Isparta İl Yıllığı. Isparta
Ateş, M. (1992). Türk halıları, motiflerin-sembollerin dili. Nevşehir: Ema Kâğıtçılık Matbaacılık.
Aytaç, Ç. (1997). El Dokumacılığı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Aytaç, A. (2006). Geleneksel Türk el dokumacılığı sanatı. Konya: Anka Basım Yayın.
Dedeoğlu, J., Süzen, B., İşçi, N., Akaslan, M., Cüceren, İ., İnci, F., & Demirci, D. (2005). Isparta müzesi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları.
Deniz, B. (2007). Tekstil ürünlerini saklamada kullanılan halı ve düz dokumalar. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 12, 1-13. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/28925
Durul, Y. (1956). Halı ve kilimlerde kız motifleri. Türk Etnografya Dergisi, Sayı. 1. Ankara.
Durul, Y. (1982). Kilim motifleri üzerine bir araştırma. Sanat Dünyamız, Sayı. 24. İstanbul.
Erbek, M. (2002). Çatalhöyük’ten günümüze Anadolu motifleri. Ankara: Dösim Yayınları.
Eröz, M. (1991). Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
Gerçek, F. (1999). Türk müzeciliği. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (t.y.). Erişim adresi: https://isparta.ktb.gov.tr/TR-71001/geleneksel-el-sanatlari.html
Koç, M. (1983). Baris-Hamit-Hamitabat tüm yönleriyle Isparta. Isparta: Türk Köyü Yayınları.