ÇANAKKALE’DE ÇOK İŞLEVLİ BİR YAPI: KUMARLAR KÖYÜ CAMİİ

Çanakkale’nin Çan ilçesine bağlı Kumarlar köyü, bölgedeki köylerin çoğu gibi Yörük veya Türkmenler tarafından kurulmuştur. 16. yüzyılda Çatalbergos Kazası’na bağlı olan köyün camisi, çok işlevli düzeniyle ilgi çekmektedir. 19. yüzyıldan kalma yapı H.1323 /M.1905 yılında onarılmıştır. Yapıda, bir sofanın çevresine yerleştirilmiş ibadet bölümü ve sosyal amaçlara hizmet eden odalar; Erken Osmanlı devrindeki zaviye ve imaret türü yapıların çok işlevli düzenini hatırlatmaktadır. Bu işlevi bakımından, yine zaviye geleneğine dayanan köy odalarıyla da benzer tarafları vardır. Güney cephedeki büyük kemerin üzerinde yer alan seramik kakma, süsleme sanatında eski bir geleneğe dayanır. Buradaki seramik tabak, Avrupa’dan ithal edilmiş bir yarı porselendir.

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale, Çan, Kumarlar Köyü, Zaviye, İmaret

-

Like many other villages in the neighborhood, Kumarlar village of Çan, Çanakkale was established by Turcoman and Nomads. The village mosque of 16th century district Çatalbergos is remarkable with its multi functional plan. The mosque dating from 19th century was restored in 1905. The plan of the mosque consists of a hall surrounded by a praying section and social rooms which remind the multifunctional system of early Ottoman zawiyah and imaret. In this manner, it has similarities with village chambers in zawiyah tradition. The embedded work on the ceramic and on the arc in the South front reminds us of early traditions. The ceramic plate is a semi porcelain material imported from Europe.

Keywords:

Çanakkale, Çan, Kumarlar Village, Zawiyah, Imaret.,

PDF

___

Anonim (1928). Son Teşkilât-ı Mülkiyede Köylerimizin Adları, Türkiye Cumhuriyeti Dâhiliye Vekâleti Nüfus Müdüriyet-i Umûmiyyesi Neşriyâtından, Hilâl Matbaası, İstanbul.
Anonim (1995). 166 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Anadolu Defteri (937/1530), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı, Yayın Nu.27, Ankara.
Arık, R. – Arık, M.O. (2008). Tiles: Treasure of Anatolian Soil, Tiles of The Seljuk and Beylik Periods. İstanbul.
Biga Sancağı Mütesellimi Halil Ağa Vakfından olan Kumarlar Câmi-i Şerîfi, VGM Arşivi Şahsiyet Defteri No: 190, sayfa 20, sıra no.132. Büyükçanga, M. (2000). “Osmanlı Döneminden Günümüze Devam Eden Konya İli Kadınhanı İlçesi Meydanlı Köyünde Bulunan Köy Odaları”. Uluslararası Kuruluşunun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Kongresi (7-9 Nisan 1999, Konya), Bildiriler, 719-724.
Çanakkale Evkaf Defteri. VGM Arşivi. Çınar, K. (1991). “Konya Ovası Köy Yerleşmelerinde Misafirhaneler (Köy Odası)”. Türk Halk Mimarisi Sempozyumu Bildirileri (5-7 Mart 1990, Konya), 57-71.
Demircan, H. (2000). Osmanlı Klâsik Dönemi Biga Tarihi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih (ortaçağ) Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora tezi, Ankara.
Eyice, S. (1962/63). “İlk Osmanlı Devrinin Dinî- İçtimaî Bir Müessesesi Zaviyeler ve Zaviyeli Câmiler”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C.23, No.1-2, 3-80.
Öney, G. (1987). İslam Mimarisinde Çini. İzmir.
Uysal, A.O. (2007). “Demirköy Fatih Dökümhanesi Kazısı Seramik Buluntuları”. Çanak: Late Antique and Medieval Pottery and Tiles in
Mediterranean Archaeological Context (Çanakkale 1-3 June 2005), Byzas, 7, 545-558.
Harita.1: Çanakkale haritasında Kumarlar Köyü’nün konumu