Uluslararası hukuk'ta "kuvvet kullanma ve karışma" kavramlarının değişen anlamı

Hukukun temel amacı toplumsal düzenin sağlanmasıdır. İç hukuk bakımından gerekli olan düzen uluslararası toplum bakımından da gereklidir. Çünkü insanlığın başlangıcından bu yana şiddet kullanıldığı bir gerçektir. Uluslararası alanda ise şiddet en klasik biçimiyle devletler arasında çıkmakta, bunun en uç biçimini de savaş oluşturmaktadır. Uluslararası hukukta geniş anlamda kuvvet kullanma deyimiyle ifade edilen şiddet durumunun bir düzene bağlanması ve hukuki bir temele dayandırılması Birleşmiş Milletler Örgütü ve Kurucu Andlaşması ile sağlanmaya çalışılmıştır. Birleşmiş Milletler Andlaşması’nda kuvvet kullanma ve onun daha sınırlı bir görünümü olan karışma eylemleri meşru birkaç istisna dışında yasaklanmıştır. 1945 sonrası dönemde uluslararası ortamda, çatışmaların doğasında, teknolojik alanda, evrensel hukuk normlarında meydana gelen değişmeler, halen geçerliliğini koruyan ve emredici norm olarak kabul edilen bu yasakların fiili veya hukuki olarak yeniden yorumlanması sonucunu doğurmuştur. Ancak, bu gelişmeler, söz konusu yasakların geçerliliğini ortadan kaldırır nitelikte olmayıp onlara olan ihtiyacı bir kere daha ortaya koymaktadır. Bu makalenin amacı kuvvet kullanma ve karışma kavramlarının tarihsel süreç içerisinde geçirdiği değişimi incelemektir.

Change in meaning of 'use of use and intervention' in international law

The main purpose of law is to provide the stability in a community. Like a single community international community also need stability. Because, starting with the creation of humanity, violence has a key role in all community. In the context of international affairs, states have conflicts between each other, so as some kind of violence. In international law, United Nations Charter prohibits the use of force and intervention and there are only a few exceptions. But after 1945, till our time there has been many different situations which cause some states to load new comments on the meaning of “use of force and intervention”. However, this evolution in international law does not mean the rules don’t have applicability in the international and also some kind of internal matters. In spite of many breaches to the Charter Law, states trying comply with the international law. In this article I will search the evolution of the principles: “non-use of force” and “non-intervention”.

PDF

___

Kitap ve Makaleler:
1. ABIEW, Francis Kofi, The Evolution of The Doctrine and Practice of Humanitarian Intervention, Kluwer Law international, Netherlands-1999.
2. AKGÖNENÇ, Oya, “Değişen Dünya Şartlarında Kıbrıs'ın Durumu”, Avrasya Dosyası, Kıbrıs Özel, Cilt: 10, Sayı: 3, Sonbahar–2004, s. 321–337.
3. ARAL, Berdal, “Soğuk Savaş Sonrasında 'Siyasallaşan’ Uluslararası Hukuk ve Başlıca Mağdurları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:53, Sayı:1, 1998, s. 37–57.
4. BOZKURT, Enver, Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma, Asil Yayınları, Ankara, 2007.
5. BYERS, Michael, Soykırımdan Son Kırıma: Savaş Hukuku, (Çev. Hasret Dikici Bilgin), Detay Yay., İstanbul, 2007.
6. GÜNDÜZ, Aslan, Milletlerarası Hukuk Temel Belgeler Örnek Kararlar, Beta Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 1998.
7. KAYA, İbrahim, Terörle Mücadele ve Uluslararası Hukuk, USAK Yayınları, Ankara, 2005.
8. KESKİN, Funda, Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma: Savaş, Karışma ve Birleşmiş Milletler, Ankara, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, 1998.
9. KESKİN, Funda, “BM ve Kuvvet Kullanma”, Avrasya Dosyası, BM Özel, Cilt: 8, Sayı: 1, İlkbahar–2002, s. 149–174.
10. PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Ankara, Turhan Kitabevi, 2007.
11. SUR, Melda, Uluslararası Hukukun Esasları, Beta Yayınları, İstanbul, 2006.
12. TAŞDEMİR, Fatma, Uluslararası Terörizme Karşı Devletlerin Kuvvete Başvurma Yetkisi, USAK Yayınları, Ankara, 2006.
13. TOLUNER, Sevin, Milletlerarası Hukuk Açısından Türkiye'nin Bazı Dış Politika Sorunları, Beta Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul, 2000.
14. TOPAL, Ahmet Hamdi, Uluslararası Terörizm ve Terörist Eylemlere Karşı Kuvvet Kullanımı, Beta Yayınları, İstanbul, 2005.
15. TÜTÜNCÜ, Ayşe Nur, İnsancıl Hukuka Giriş, Beta Yayınları, İstanbul, 2006.
16. YAMANER, Melike BATUR, Silahlı Çatışmalarda Sivillerin Korunması, Arıkan Yayınları, İstanbul, 2007.
Uluslararası Belgeler :
1. Limitation of Employment of Force for Recovery of Contract Debts (Hague, II); October 18, 1907, (http://avalon.law.yale.edu/20th_century/ hague072.asp). (Erişim Tarihi: 15.11.2008).
2. The Covenant of the League of Nations (Including Amendments adopted to December, 1924), (http://avalon.law.yale.edu/ 20th_century/leagcov. asp). (Erişim Tarihi: 15.11.2008).
3. The Stimson Doctrine (http://courses.knox.edu/hist285schneid/ stimsondoctrine.html). (Erişim Tarihi: 20.11.2008).
4. San Fransisko'da 26 Haziran 1945 Tarihinde Yapılmış ve İmzalanmış Olan Birleşmiş Milletler Andlaşması ile Milletlerarası Adalet Divanı Statüsünün Onaylanması Hakkında Kanun, Resmi Gazete: 24.08.1945, Sayı: 6092 (Asıl) Düstur Tertip:3, Cilt: 26, Sahife:1382.
5. Case Concerning Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua, Judgement. (http://www.icj-cij.org/docket/files/70/6503.pdf) (Erişim Tarihi: 16.11.2008)
6. 2625(XXV) sayılı 24 Ekim 1970 tarihli Birleşmiş Milletler Genel Kurul kararıyla kabul edilen “Devletler Arasında Birleşmiş Milletler Andlaşması'na Uygun Şekilde Dostane Münasebetler Kurma ve İşbirliği Yapmaya Dair Milletlerarası Hukuk İlkeleri Hakkında Bildiri”, (http://www.unicankara. org.tr/doc_pdf/ metin_ant1. pdf). ( Erişim Tarihi: 15.10.2008)
7. “Declaration on Principles of International Law Concerning Friendly Relations and Cooperation Among States in Accordance With the Charter of the United Nations”, (http://daccessdds. Un .org/doc /RESOLUTION /GEN/NR0/348/90/IMG/NR034890.pdf? OpenElement). (Erişim Tarihi: 17.11.2008).
8. Saldırı’nın (Tecavüzün) Tarifi: Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 3814 (XXIX) Sayılı ve 1974 Tarihli Kararı, (http://www.unicankara.org.tr/ doc_pdf/3814.pdf) (Erişim Tarihi:18.11.2008.)
9. Definition of Aggression (14 December 1974), (http://daccessdds. un.org/doc /RESOLUTION/GEN/NR0/739/16/IMG/ NR073916. pdf ?Open Element) (Erişim Tarihi: 18.11.2008.)
10. “Declaration On The Inadmissibility Of Intervention In The Domestic Affairs Of States And The Protection Of Their Independence And Sovereignty”, (21 December 1965), 2131(XX). (http://daccessdds. un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/ 218/94/IMG/ NR 021894. pdf ? Open Element) (Erişim Tarihi: 19.11.2008.)
11. “Conference On Security And Co-Operation In Europe, Final Act”, Helsinki, 1 August 1975, (http://www.osce.org/documents/mcs/1975 /08/4044_en.pdf) (Erişim Tarihi: 16.11.2008.)

ISSN: 1305-4740
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2005
Yayıncı: Millî Savunma Üniversitesi Atatürk Stratejik Araştırmalar ve Lisansüstü Eğitim Enstitüsü