Osmanlı Bahriyesi 'nde ilk denizaltılar: Abdülhamid ve Abdülmecid

Osmanlı Bahriyesi tarafından Nordenfelt şirketinden sipariş edilen Abdülhamid ve Abdülmecid denizaltılarının dönemin konjonktürel gelişmeleri göz önünde bulundurularak hangi amaç doğrultusunda sipariş edildiği ve söz konusu denizaltılara ne tür taktik roller biçildiği, bu makalenin problemini oluşturmaktadır. XIX. yüzyılın son çeyreğinde denizaltılara; başlangıçta, ablukayı kırmak ve daha sonraları ise savunma amaçlı kıyı ve liman ağızlarını koruma görevleri uygun görülmüştür. Dönemin hâkimiyet stratejisinin merkezinde denizlerin olması, ülkeler arasında alevlenen silahlanma yarışında denizaltıyı önemli bir savunma silahı haline getirmiştir. Yunanistan’ın 1886 yılında Nordenfelt’den bir denizaltı sipariş etmesiyle tarihte ilk defa bir ülke denizaltı gemisine sahip olmuştur. Buna karşılık, Osmanlı İmparatorluğu da Ege’deki rakibinin sahip olduğu gizli silahın daha teknolojik uyarlamasını ve sayısal olarak iki katını alarak taktik ve psikolojik üstünlük sağlamayı amaçlamıştır.

The first Turkishh submarines in ottoman navy: Abdülhamid and Abdülmecid

The problem of this article is, by considering the cyclical state of era, for what purpose Abdulhamid and Abdulmecid submarines are ordered by Ottoman navy from Nordenfelt Company, and what kind of tactical roles is given to these submarines. In the last quarter of the 19th century, submarines were found appropriate particularly for the coastal and harbor defense, and then break the blockade the mouth guard duties deemed in the light of developments. The seas which strategy for the period of domination is the center, submarine becomes an important defensive weapon, flaming arms race between countries. When Greece ordered Nordenfelt I submarine in 1886, for the first time in history a state had a submarine vessel. Against this, the Ottoman Empire aimed to have two times more tactical and technological superiority in number than his opponent with a higher technological adaptation of a secret weapon in the Aegean.

PDF

___

ALPAGUT, Haydar. “İlk Denizaltı Komutanlarımız”. Deniz Mecmuası, 1935.
ARIKAN Z. ve SANCAR L.,”Türk Denizcilik Tarihi”, Doç. Dr. Şakir Batmaz, II. Abdülhamid Devri Osmanlı Bahriyesi, Deniz Basımevi, İstanbul, 2009,159-173.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı Bölümü- DefterBelge No:1863.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı Bölümü- DefterBelge No: 20/99, IV. Belge.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı Bölümü- DefterBelge No: 20/99, VI. Belge.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı Bölümü- DefterBelge No:21/190, I. Belge.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı Bölümü- DefterBelge No: 44/60, II. Belge.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı Bölümü- DefterBelge No: 30/53, I. Belge.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Yıldız Tasnifi Perakende Evrakı Askeri Maruzat- DefterBelge No:45/113.
BATMAZ, Şakir. “II. Abdülhamid Devri Osmanlı Bahriyesi”, Zeki Arıkan ve Lütfi Sancar, Türk Denizcilik Tarihi, Deniz Basımevi, İstanbul, 2009.
BISHOP, Farhnam. The Story of the Submarine, D. Appleton-Century Company, London, 1943.
Deniz Müzesi Arşivi, Mektubi, Defter No: 568/ Sayfa No:12.
Deniz Müzesi Arşivi, Şura-i Bahriye, DefterSayfa No: 304/ 205-A.
Denizaltı Eğitim Merkezi Komutanlığı, Sessiz ve Derinden, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, İstanbul, 2007.
DÜMER, Vehbi Z. Denizaltıcılık. T.C. Askeri Deniz Matbaası, Ankara, 1944.
FIELD, Cyril. The Story of the Submarine, W. Hodge Publishing, London, 1908.
HALL-CAMPTON, Richard. The First Submarines: The Beginnings of Underwater Warfare, Periscope Publishing, Cornwall, 2003.
HORTON, Edward. The Illustrated History of the Submarine, Sidgwick and Jackson Publishing, London, 1974.
GÜVENÇ, Serhat. “Turkey’s Submarine Piooners”, Warship International Fleet Review, AUG/SEPT 2001.
LANGENSIEPEN, B. and GÜLERYÜZ, A. The Ottoman Steam Navy 1828-1923. The Bath Press, London, 1995.
METEL, Raşit. Türk Denizaltıcılık Tarihi, T.C. Deniz Basımevi, İstanbul, 1960.
MÜTERCİMLER, Erol. İmparatorluğun Çöküşüne Denizden Bakış, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2004.
NUTKU, Emrullah. “İlk Denizaltı Gemisini Türkler Kullanmışlardı”. Yakın Tarihimiz, 1962.
PRESTON, Antony. Submarines: The History and Evolution of Under- water Fighting Vessel, Phoebus Publishing Company, London, 1975.
SANCAR, Erdinç. 21. Yüzyıl Stratejilerinde Türk Denizcilik Tarihi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2006.
SUETER, M.F. The Evolution of the Submarine Boat Mine and Torpedo. Griffin and Co., Portsmouth, 1907.
VAT, Dan Van der. Stealth at Sea: The History of Submarine, Houghton Mifflin Publishing, Chicago, 1995.
Vehbî, SÛRNÂME: Sultan Ahmet’in Düğün Kitabı, haz. Prof Dr Mertol Tulum, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2008.
YATIKAL, Emin. “Dünya’da ve Türkiye’de İlk Denizaltı Gemileri”, Deniz Kuvvetleri Dergisi, sayı:539, Ocak 1988.
YAVUZ, Celalettin. Osmanlı Bahriyesi’nde Yabancı Misyonlar, Deniz Basımevi, İstanbul, 2003.
ZHUKOV, K. and VITOL, A. ”The orgins of the Ottoman Submarine Fleet”. Oriente Moderno , Ocak 2001.

ISSN: 1305-4740
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2005
Yayıncı: Millî Savunma Üniversitesi Atatürk Stratejik Araştırmalar ve Lisansüstü Eğitim Enstitüsü