SAĞLIK PROGRAMLARI ALGISI İLE SAĞLIKLI YAŞAMA BİÇİMİ DAVRANIŞI ARASINDAKİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
Amaç: Bu çalışmanın temel amacı sağlık programları algısı ile sağlıklı yaşama biçimi davranışı arasında ilişkinin olup olmadığını incelemektir. Ayrıca katılımcıların sağlık programları algısına ve sağlıklı yaşama biçimi davranışına yönelik algılarının demografik gruplara göre farklılık gösterip göstermediği de incelenecektir. Gereç ve Yöntem: Anket tekniği ile Ankara İli evreninde 312 ev hanımından veriler toplanmıştır. Toplanan verilere faktör, regresyon ve farklılık analizleri uygulanmıştır. Bulgular: Yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre sağlık programları algısı faktörlerinden sağlık programlarına duyulan güvenin, sağlık hizmetlerine yönelimin ve sağlık durumunu olumsuz algılamanın sağlıklı yaşama biçimi davranışı üzerinde etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Ticari kaygı ve reklam boyutunun sağlıklı yaşama biçimi davranışı üzerinde herhangi bir etkisi ortaya çıkmamıştır. Yapılan farklılık analizi sonuçlarına göre genel olarak düşük gelir grubunun, üniversite mezunlarının ve 18-25 yaş grubunun diğer gruplara göre hem sağlık programları algısı hem de sağlıklı yaşama biçimi davranışı algısı ortalaması düşüktür. Fakat diğer grupların algı ortalaması daha yüksek ortaya çıkmıştır. Sonuç: Araştırma da öncelikle sağlık programları ölçeğinin boyutları “sağlık programlarına duyulan güven”, “sağlık hizmetlerine yönelim” , “ticari kaygı ve reklam” ,“sağlık durumunu olumsuz algılama” olarak ortaya çıkarılmıştır. Yapılan regresyon analizi sonucunda sağlık program algısı alt boyutları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışı boyutları arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca “ticari kaygı ve reklam” ın “sağlığı geliştirme “üzerine ve “sağlık hizmetlerine yönelim” ile “ticari kaygı ve reklam” boyutlarının fiziksel aktivite üzerine etkisi tespit edilmemiştir.
Anahtar Kelimeler:
Sağlık Programları Algısı, Sağlıklı Yaşama Biçimi Davranışı, Tv Programları, Ev Hanımları.
EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN HEALTH PROGRAMS PERCEPTION AND HEALTHY LIFE STYLE BEHAVIOR
Purpose: The main purpose of this study is to examine whether there is a relationship between the perception of health programs and healthy lifestyle behavior. It will also be examined whether the participants' perceptions of health programs and healthy lifestyle behaviors differ according to demographic groups. Materials and Methods: Data were collected from 312 housewives in the population of Ankara Province with the survey technique. Factor, regression and difference analyzes were applied to the collected data. Findings: According to the results of the regression analysis, it was revealed that trust in health programs, orientation to health services and negative perception of health status, which are among the factors of perception of health programs, are effective on healthy lifestyle behavior. There was no effect of commercial concern and advertisement dimension on healthy lifestyle behavior. According to the results of the difference analysis, the average of both the perception of health programs and the perception of healthy lifestyle behavior of the low-income group, university graduates and the 18-25 age group is lower than the other groups. However, the perception average of the other groups was higher. Results: Conclusion: In the research, firstly, the dimensions of the health programs scale were revealed as "trust in health programs", "orientation to health services", "commercial anxiety and advertising", "negative perception of health status". As a result of the regression analysis, it was concluded that there is a significant relationship between the sub-dimensions of health program perception and the dimensions of healthy lifestyle behavior. In addition, the effects of "commercial anxiety and advertising" on "health promotion" and "orientation to health services" and "commercial anxiety and advertising" dimensions on physical activity were not determined.
___
- Açıksöz S, Uzun Ş, Arslan F. Relationship between perceptions of health status and health promotion behaviors in nursing students. Gülhane Tıp Dergisi. 2013; 55(3): 181-7.
- Ashoorkhani, M., Gholami, J., Malek, K., Nedjat, s., Mortazavi, J., & Majdzadeh, R. (2012). Quality of health news disseminated in the print media in developing 244 countries: a case study in Iran. BMC Puclic Health, 12 (1), 1-8. DOI: 10.1186/1471-2458-12-627
- Bahadır, A. (1997), Günümüz Kitle İletişim Araçlarının, Ruhsal ve Toplumsal Hayatımız Üzerindeki Olumsuz Etkileri ve Korunma Yolları, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7, 469-492.
- Baltaş, Z. (2004). Sağlık Psikolojisi Halk Sağlığında Davranış Bilimleri, (2. Basım), İstanbul: Remzi Kitabevi
- Bozkurt Avcı, İ. Ve Mehmet Ferhat Sönmez, (2013), Sağlık İletişimi Bağlamında Bireylerin Televizyonda Yayınlanan Sağlık Programlarını İzleme Alışkanlıkları Ve Motivasyonları: Elazığ Örneği, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(2), 119-138.
- Bulduklu, Y. (2010). Televizyonda Yayınlanan Sağlık Programları ve İzleyicileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Doktora Tezi. Selçuk Üniv. Sosyal Bilimler Ens. Halkla İlişkiler ve Tanıtım ABD. Konya.
- Calman, K.C. (1998). The Potential for Health: How to Improve the Nation’s Health. Oxford: Oxford University Press.
- Cirhinlioğlu, Z. (2001). Sağlık Sosyolojisi, Ankara: Nobel
- Çakır, Vedat (2005), Bir Sosyal Etkinlik Olarak Eğlence ve Televizyon: Konya Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 123–142.
- Crawford, R. (2000). The Ritual of Health Promotion, In, S.J.Williams, J.Gabe, M.Calnan(Eds.), Health, Medicine and Society Key Theories, Future Agendas, London: Routledge, (ss. 219-236).
- Çınarlı, İ. (2008), Sağlık İletişimi ve Medya, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- Çınarlı, İ. (2019). 21. Yüzyıl İçin Sağlık İletişimi (1. Baskı). İstanbul: Nobel Kitapevi.
- De Jesus, M. (2013). The Impact of Mass Media Health Communication on Health Decision Making and Medical Advice-Seeking Behavior of U.S. Hispanic Population. Health Communication. 28 (5), 525-529. DOI: 10.1080/10410236.2012.701584.
- Esin MN. (1999). Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması. Hemşirelik Bülteni, 2(45): 87-9
- Esin MN, Aktaş E. Worker’s Health Behaviors and Influencing Factors: A Systematic Review. İ.Ü.F.N. Hem. Derg. 2012; 20(2): 166-76.
- Fişek, N. H. (1983). Halk Sağlığına Giriş, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Yay.
- Ford ES, Bergmann MM, Boeing H, Li C, Capewell S. Healthy lifestyle behaviors and all-cause mortality among adults in the United States. Prev Med. 2012;55(1):23-7.
- Gollop, C.J., (1997), Health Information-Seeking Behavior And Older African American Women, Journal of the Medical Library Association, 85(2), 141- 146.
- Haveman-Nies A, Groot LP, Burema J, Cruz JA, Osler M, Staveren WA. Dietary quality and lifestyle factors in relation to 10-year mortality in older Europeans: the seneca study. Am J Epidemiol. 2002;156(10):962-8.
- Karaca, Ş. (2021). Sağlık Haber Algısının Sağlıklı Yaşam Farkındalığı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 41(2): 289-318
- Karagöz, Y. (2014). SPSS 21.1 Uygulamalı Biyoistatistik Tıp, Eczacılık, Diş Hekimliği ve Sağlık Bilimleri İçin. 1. Basım, Nobel Yayıncılık.
- Kaya, Ş. (2011). Televizyonda kadın, sağlık ve hastalık. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 14(2), 118-150.
- Koçak, Abdullah ve Yasin Bulduklu, (2010), Sağlık İletişimi: Yaşlıların Televizyonda Yayınlanan Sağlık Programlarını İzleme Motivasyonları, Selçuk İletişim, 6(3), 5-17.
- McClelland, C. Rees, L. (2000). A Foundation for Health Promotion in Pharmacy Practice, In, P. Gard (Eds.) A Behavioural Approach to Pharmacy Practice, Oxford: Blackwell Publishing Ltd. (ss.59-90).
- Nettleton, S. (1996). Women and the new paradigm of health and medicine. Critical Social Policy, 16(48), 33-53.
- Ocakçı, A. (2003). Sağlığın Korunma ve Geliştirilmesinde Hemşirelik Hizmetlerinin Rolü. Antalya.Sağlık ve Toplum Dergisi
- Özbaş, Sema ve Seçil Özkan, (2010), Kadın Sağlığını Geliştirmede Medyanın Kullanımı ve Etkisi, TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5).
- Polan, E.U, Taylor, D.R. (2007). Journey Across the Life Span Human Development and Health Promotion, Third Edition, Philadelphia: F. A. Davis Company
- Sezgin, D., (2010), Yaşam Tarzı Önerileri Bağlamında Sağlık Haberlerinin Analizi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 52-78.
- Strasburger, V.C. (2004), Children, Adolescents And The Media, Current Problems in Pediatric and Adolescent Health Care, 34, 54–113.
- Tabachnick, B.G. and Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Boston: Pearson.
- Talashek L.M., Ed D., Grace M. (1994). The Substance Abuse Pandemic: Determinants to Guide Interventions. Public Health Nursing, 11(2): 131-137.
- Uslu, Z. K. (2000). Televizyon ve Kadın, İstanbul:Alfa Basım Yayım Dağıtım
- Walker SN, Hill-Polerecky DM (1996) Psychometric evaluation of the Health Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center.
- Wexler, B. (2007). Health and Wellnes Illness Among Americans, Texas: 2007 Thomson Gale,
- ISSN: 2757-7279
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Yusuf ÖCEL