Kayhan AHMETOĞULLARI

5615

PLANSIZ SATIN ALMA DAVRANIŞININ PANDEMİK KAYGI ARACILIĞIYLA FİNANSAL İYİLİK HALİNE ETKİSİNDE YAŞ VE GELİRİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ

Amaç: Plansız satın alma davranışının pandemik kaygı aracılığıyla finansal iyilik haline etkisinde yaş ve gelirin düzenleyici rolü ele alınmaktadır. Çalışma ayrıca farklı demografik özelliklere göre plansız satın alma davranışı, pandemik kaygı ve finansal iyilik hallerinin nasıl değiştiğini irdelemektir. Son olarak her bir değişkenin ayrı ayrı doğrudan ve dolaylı etkilerini incelemeyi hedeflemektedir. Gereç ve Yöntem: Çalışma İstanbul ilinde yer alan sağlık personellerini hedef almaktadır. Araştırmada SPSS Paket programı kullanılarak nicel bir çalışma yürütülmüştür. Çalışmada t-testi, ANOVA ve aracının düzenleyicisi analizi Hayes’in 59’uncu modeli test edilmiştir. Bulgular: Analiz sonuçlarına göre plansız satın alma davranışının finansal iyilik haline etkisinde pandemik kaygının aracılık rolü düşük ve orta yaş grubunda anlamsız iken, yüksek yaş grubunda bu rol anlamlıdır. Ayrıca plansız satın alma davranışının finansal iyilik haline etkisinde pandemik kaygının aracılık rolü, düşük gelir düzeyinde anlamlı değilken, orta ve yüksek gelir düzeyinde bu rol anlamlıdır. Yani aracılığın yaş ve gelir tarafından ılımlaştırıldığı gözlenmiştir. Sonuç: Pandemi döneminde sağlık çalışanlarının plansız satın alma davranışları ile finansal iyilik halini ilişkilendirerek teorik yapıya ve pratikte uygulayıcılara önemli çıktılar sunmaktadır. Ayrıca modelde yer alan ikili ilişkilerde yaş sabitlendiğinde gelirin, gelir sabitlendiğinde ise yaşın düzenleyici rolü olmamıştır. Öte yandan model bir bütün olarak değerlendirildiğinde en kritik sonuç, plansız satın alma davranışının artmasının finansal iyilik halini düşürmesinde pandemik kaygının aracılık rolü, yaş ve gelirin düşük düzeyinde anlamsız iken, yaş ve gelir arttıkça anlamlı olmasıdır. Yani Pandemik kaygının aracılık rolünü yaş ve gelir düzenlemektedir.
Anahtar Kelimeler:

Plansız satın alma davranışı, finansal iyilik hali, pandemik kaygı, Hayes model 59.

REGULATORY ROLE OF AGE AND INCOME IN THE EFFECT OF UNPLANNED PURCHASING BEHAVIOR ON FINANCIAL WELLNESS THROUGH PANDEMIC CONCERNS

Purpose: The moderating role of age and income in the impact of impulsive buying behavior on financial well-being through pandemic anxiety is discussed. The study also examines how impulsive buying behavior, pandemic anxiety and financial well-being changes according to different demographic characteristics. Finally, it aims to examine the direct and indirect effects of each variable separately. Materials and Methods: The study targets health personnel in the province of Istanbul. In the research, a quantitative study was carried out using the SPSS Package program. In the study, Hayes's 59th model of t-test, ANOVA and mediator moderator analysis was tested. Findings: According to the results of the analysis, while the mediating role of pandemic anxiety in the effect of impulsive purchasing on financial well-being is insignificant in the low and middle age groups, this role is significant in the high age group. In addition, while the mediating role of pandemic anxiety in the financial well-being effect of impulsive purchasing is not significant at low income levels, this role is significant at middle and high income levels. That is, it has been observed that mediation is moderated by age and income. Conclusion: The study provides important outputs to the theoretical structure and the practitioners in practice by associating the unplanned purchasing behaviors of health workers with their financial well-being during the pandemic period. In addition, in the bilateral relations in the model, income did not have a regulatory role when age was fixed, and age did not play a regulatory role when income was fixed. On the other hand, when the model is evaluated as a whole, the most critical result is that the mediating role of pandemic anxiety in decreasing financial well-being of the increase in impulsive buying behavior is meaningless at the low level of age and income, while it becomes significant as age and income increase. Age and income moderate the mediating role of pandemic anxiety.
Keywords:

Unplanned buying behavior, pandemic anxiety, financial well-being, Hayes model 59.,

PDF

___

  • Ahmetoğulları, K. & Arabacı, N. (2021). Katılım Banka Çalışanlarının Finansal İyilik Hali Finansal Okuryazarlık Ve Satın Alma Davranışında Nasıl Rol Oynar? (Editör: Karabulut, Ş.), Gazi Kitapevi, Ankara, 205-234.
  • Ahmetoğulları, K. & Şenol, A. (2021). Finansal Refahın Online Satın Almaya Etkisinde Pandemik Kaygının Aracı Rolü. Karadeniz 7. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 28-29 Ağustos, Ordu, 406-418.
  • Ahmetoğulları, K., & Parmaksız, H. (2017). Finansal İyilik Halinin Finansal Okuryazarlık Ve Kredi Kartı Tutumuyla İlişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(48), 317-330.
  • Akca, N., & Sönmez, S. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Kredi Kartı Kullanımına İlişkin Tutumlarının Finansal İyilik Hali Üzerine Etkisi. Akademik Bakış Dergisi, (66), 1-18.
  • Aygün, H. Xyz Kuşağı Tüketicilerin Finansal İyilik Hali Algıları İle Tüketim Davranışlarındaki İlişkinin Davranışsal İktisat Çerçevesinde Karşılaştırılması. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 8(1), 87-112.
  • Beverly, S.G. And M. Sherraden (1999), "Institutional Determinants Of Saving: Implications For Low-Income Households And Public Policy," The Journal Of Socio-Economics, 28 (4), 457–73.
  • Binswanger, J. And K.G. Carman (2012), "How Real People Make Long-Term Decisions: The Case Of Retirement Preparation," Journal Of Economic Behavior & Organization, 81 (1), 39–60.
  • Brüggen, E. C., Hogreve, J., Holmlund, M., Kabadayi, S., & Löfgren, M. (2017). Financial Well-Being: A Conceptualization And Research Agenda. Journal Of Business Research, 79, 228-237.
  • Çiçek, B., & Almalı, V. (2020). Covıd-19 Pandemisi Sürecinde Kaygı Öz-Yeterlilik Ve Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki: Özel Sektör Ve Kamu Çalışanları Karşılaştırması. Electronic Turkish Studies, 15(4).
  • Donkers, B. And A. Van Soest (1999), "Subjective Measures Of Household Preferences And Financial Decisions," Journal Of Economic Psychology, 20 (6), 613–42.
  • Drentea, P. (2000). Age, Debt, And Anxiety. Journal Of Health And Social Behavior, 41, 437-450.
  • Gültekin, C. (2019). Kredi Kartı Kullanımının Hedonik, Plansız Ve Kompulsif Satın Alma Davranışı Üzerine Etkisi Bağlamında Bir Araştırma (Master's Thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
  • Gültekin, C. (2019). Kredi Kartı Kullanımının Hedonik, Plansız Ve Kompulsif Satın Alma Davranışı Üzerine Etkisi Bağlamında Bir Araştırma (Master's Thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
  • Güngördü Belbağ, A. , Kurt Cihangir, Ç., 2019, Compulsive Buying And Financial Factors: Evidence From Turkey, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 415 – 430.
  • Güngördü Belbağ, A., & Cihangir, Ç. K. (2019). Compulsive Buying And Financial Factors: Evidence From Turkey. ÜçüNcü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi (Third Sector Social Economic Review), 54(1), 415-430.
  • Joo, S. (2008). Personal Financial Wellness. In Handbook Of Consumer Finance Research (Pp. 21-33). Springer, New York, Ny.
  • Kim, J., & Garman, E. T. (2003). Financial Stress And Absenteeism: An Empirically Derived Model, Financial Counseling And Planning, 14(1), 31-42.
  • Kim, J., Garman, E. T., & Sorhaindo, B. (2003) Relationships Among Credit Counseling Clients' Financial Well-Being, Financial Behaviors, Financial Stressor Events, And Health. Financial Counseling And Planning, 14(2), 75-87.
  • Kim, J., Garman, E. T., & Sorhaindo, B. (2003). Relationships Among Credit Counseling Clients' Financial Wellbeing, Financial Behaviors, Financial Stressor Events, And Health. Journal Of Financial Counseling And Planning, 14(2).
  • Kim, J., Garman, E. T., & Sorhaindo, B. (2003). Relationships Among Credit Counseling Clients' Financial Wellbeing, Financial Behaviors, Financial Stressor Events, And Health. Journal Of Financial Counseling And Planning, 14(2).
  • Köylüoğlu, A. S., Gümrah, A., & Doğan, M. (2019). Tüketicilerin Kişilik Özellikleri İle Finansal İyilik Hâli ve Risk Alma Tutumu Arasındaki İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 903-913.
  • Lusardi, A., O.S. Mitchell, And V. Curto (2010), "Financial Literacy Among The Young," Journal Of Consumer Affairs, 44 (2), 358–80.
  • Malone, K., Stewart, S. D., Wilson, J., & Korsching, P. F. (2010). Perceptions Of Financial Well-Being Among American Women İn Diverse Families. Journal Of Family And Economic Issues, 31(1), 63-81.
  • Nesrin, A. K. C. A., & Sönmez, S. Üniversite Öğrencilerinin Kredi Kartı Kullanımına İlişkin Tutumlarının Finansal İyilik Hali Üzerine Etkisi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 1-18.
  • Nesrin, A. K. C. A., & Sönmez, S. Üniversite Öğrencilerinin Kredi Kartı Kullanımına İlişkin Tutumlarının Finansal İyilik Hali Üzerine Etkisi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 1-18.
  • Norvilitis, J. M., Merwin, M. M., Osberg, T. M., Roehling, P. V., Young, P., Kamas, M. M. (2006), “Personality Factors, Money Attitudes, Financial Knowledge, And Credit‐Card Debt İn College Students 1”, Journal Of Applied Social Psychology, Vol. 36, No. 6, Pp. 1395- 1413.
  • Norvitilis, J. M., Osberg, T. M., Young, P., Mervin, M. M., Roehling, P. V. And Kamas, M. M. (2006). Personality Factors, Money Attitudes, Financial Knowledge And Credit Card Debt İn College Students, Journal Of Applied Social Psychology, 36(6), 1395- 1413.
  • Özer, G. & Yıldırım Kutbay, A. (2018). Kişisel Finansal Faktörler, Kompulsif Satın Alma Ve Finansal İyi Olma Hali Arasındaki İlişkiler, Kaüiibfd 9(17), 73-99.
  • Paylan, M. A., & Kavas, Y. B. Tüketici Güveninin, Algılanan Finansal Refah, Toplum Yanlısı Etnosentrik Eğilimler Ve Yerli Ürün Satın Alma Davranışı Arasındaki Düzenleyicilik Etkisinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Gaziantep University Journal Of Social Sciences, 19(Covıd-19 Special Issue), 398-412.
  • Prawitz, A., Garman, E. T., Sorhaindo, B., O'neill, B., Kim, J., & Drentea, P. (2006). Incharge Financial Distress/Financial Well-Being Scale: Development, Administration, And Score İnterpretation. Journal Of Financial Counseling And Planning, 17(1).
  • Sabri, M. F., Cook, C. C., & Gudmunson, C. G. (2012). Financial Well‐Being Of Malaysian College Students. Asian Education And Development Studies.
  • Shim, S., Xiao, J. J., Barber, B. L., & Lyons, A. C. (2009). Pathways To Life Success: A Conceptual Model Of Financial Well-Being For Young Adults. Journal Of Applied Developmental Psychology, 30(6), 708-723.
  • Sunal, O. (2012). Finansal İyilik Hali Ölçegi (Fıhö): Gecerlik Ve Güvenirlik Calismasi/Financial Well-Being Scale (Fwbs): A Study Of Validity And Reliability. Ege Akademik Bakis, 12(2), 209.
Güncel Pazarlama Yaklaşımları ve Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2757-7279
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2020
  • Yayıncı: Yusuf ÖCEL
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

AKILLI TELEFON SEKTÖRÜNDE ÜLKE MENŞE VE ÖZ SAYGININ MARKA SADAKATİNE ETKİSİNDE MARKA İMAJININ ARACILIK ROLÜ

Meliha Elif GÜVEN, Kahraman ÇATI, Ebru OSKALOĞLU

KADINLARIN HEDONİK VE FAYDACI TÜKETİM EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ: Y VE Z KUŞAĞI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Leyla AĞAÇCI KİTİROĞLU, Melih YILDIZ

SAĞLIK PROGRAMLARI ALGISI İLE SAĞLIKLI YAŞAMA BİÇİMİ DAVRANIŞI ARASINDAKİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Hasan Saltuk DURAK

BİR DÜŞÜNCE SİSTEMİ OLARAK PAZARLAMA

Zübeyir ÇELİK

PLANSIZ SATIN ALMA DAVRANIŞININ PANDEMİK KAYGI ARACILIĞIYLA FİNANSAL İYİLİK HALİNE ETKİSİNDE YAŞ VE GELİRİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ

Kayhan AHMETOĞULLARI