Sibel ERSOY, Necla İrem ÖLMEZOĞLU İRİ, Hülya KARADENİZ, Hüseyin Çetin KETENCİ, Elif ÇELENK KAYA

İş Sağlığı ve Güvenliğinde Kimyasal Risk Faktörleri: Çalışanların Karbonmonoksit (CO) Maruziyeti

Çalışma ortamlarında çalışanların sağlık ve güvenliğini olumsuz etkileyen tehlike kaynaklarının başında kimyasal tehlikeler gelmektedir. Basit boğucu, irritan ve kimyasal boğucu olarak sınıflandırılan gaz formundaki kimyasallar ise çalışma ortamları için ciddi riskler taşımaktadır. Bu çalışmada egzoz gazlarına maruz kalan Gümüşhane ilindeki benzin dağıtıcıları, taksi-otobüs şoförleri ve otomotiv sanayi çalışanlarının karboksihemoglobin (COHb) seviyelerinin belirlenmesi, sağlıklı ve güvenli ortamda çalışmaları için iş sağlığı ve güvenliği (İSG) tedbirlerinin önerilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada meslekleri gereği CO’e maruz kalan çalışanlardan ve CO’e maruz kalmayan kontrol grubundan kan örnekleri alınmış ve COHb saturasyon yüzdeleri CO-Oximetri cihazı ile tayin edilmiştir. COHb seviyelerinin sigara içme alışkanlıkları, mesleki deneyimleri, İSG eğitimi alıp almama durumları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için 11 soruluk yarı yapılandırılmış anket uygulanmış, sonuçlar SPSS programı ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda egzoz gazına maruz kalanların COHb seviyeleri ile kontrol grubu arasında anlamlı farklılıklar ortaya konulmuştur. %COHb düzeyleri ile çalışanların mesleki deneyimleri, İSG eğitimi alıp almama durumları gibi değişkenler incelendiğinde bu değişkenlerin sonucu etkilemediği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İş Sağılığı ve Güvenliği, Karbonmonoksit Maruziyeti, Karboksihemoglobin, Kimyasal Risk Etmenleri

Chemical Risk Factors in Work Safety and Security: Carbon Monoxide (CO) Exposition of Workers

Chemical hazards are at the forefront of the sources of danger that adversely affect the health and safety of employees in working environments. Gaseous chemicals, which are classified as simple asphyxiant, irritant and chemical asphyxiant, carry serious risks for the working environment. In this study, it is aimed to determine the carboxyhemoglobin (COHb) levels of gasoline distributors, taxi-bus drivers and automotive industry workers in Gümüşhane province, which are exposed to exhaust gases, and to propose occupational health and safety (OHS) measures for them to work in a healthy and safe environment. In the study, blood samples were taken from the workers who were exposed to CO due to their profession and from the control group who were not exposed to CO, and their COHb saturation percentages were determined by the CO-Oximetry device. An 11-question semi-structured questionnaire was applied to determine the relationships between COHb levels, smoking habits, professional experience, and whether or not they received OHS training, and the results were evaluated with the SPSS program. As a result of the study, significant differences were revealed between the COHb levels of those exposed to exhaust gas and the control group. When variables such as %COHb levels and the professional experience of the employees, whether they have received OHS training or not, are examined, it is seen that these variables do not affect the result.

Keywords:

Occupational Health and Safety, Carbon Monoxide Exposure, Carboxyhemoglobin, Chemical Risk Factors,

PDF

___

1. Spor, Y. (1990). “İş Kazalarının Minimize Etmede Psikoteknik, İş gücünün Seçimi ve İşe Yönlendirilmesinde Psikoteknik Yaklaşım Sempozyumu”. M.P.M Yayını, 403, 175.
2. Bascom, R. (1996). “Health Effects of Outdoor Air Pollution, Committee of the Environmental and Occupational Health Assembly of the American Thoracic Society”. State of the Art. Am J Respir Crit Care Med. 153, 477-498.
3. Kandiş, H, Katırcı, Y, Çakır, Z, Aslan, Ş, Uzkeser, M. ve Bilir Ö, (2007). “Acil Servise Karbonmonoksit Entoksikasyonu ile Başvuran Olguların Geriye Dönük Analizi”. Akademik Acil Tıp Dergisi, 5, 21-25.
4. Thorn, S. and Keim, L. (1989). “Carbonmonoxide Poisoning: A Review. Epidemiology, Pathophysiology Clinical Findings and Treatment Options Including Hyperbaric Therapy”. Clin. Toxicology, 27, 141-156.
5. Raub, J.A, Mathiue-Nolf, M, Hampson, N.B. and Thom, S.R, (2000). “Carbonmonoxide Poisoning-A Public Health Perspective”. Toxicology, 145, 1-14.
6. Kandiş, H, Katırcı, Y. ve Karapolat, B, (2009). “Karbonmonoksit Zehirlenmesi”. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11 (3), 54-60.
7. Kılıç, A, (2012). “Otopark Havalandırması”. Yangın ve Güvenlik, 153, 8-9.
8. Güvendik, G. ve Yılmaz, A, (2003). “Egzoz Kı̇rlı̇lı̇ğı̇ne Maruz Kalan Kı̇şı̇lerde Kan Karboksı̇hemoglobı̇n Düzeyi”. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 32 (4), 213-219.
9. Vural, N. ve Kahraman, R, (1994). “Karbonmonoksit (CO) Zehirlenmesi ile Ölenlerde ve Sigara İçenlerde Karboksihemoglobin (COHb) ve Methemoglobin (MetHb) Düzeyleri”. Ecz. Fak. Dergisi, 23, 1-2.
10. Baran, O, Gürün, A. ve Karadağ, Ö. (2010). “Ankara Merkezinde Çalışan Bazı Taksi Şoförlerinin Nefeslerinde Ölçülen Karbonmonoksit Değerleri ve Bazı Çevresel Faktörlerle İlişkisi”. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9 (6), 591-596.
11. İlhan M.N, Kurtcebe, Z.Ö, Durukan, E. ve Koşar, L. (2006). “Temizlik İşçilerinin Sosyodemografik Özellikleri ve Çalışma Koşulları ile İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sıklığı”. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 20 (6), 433-439.
12. Ulutaşdemir, N, Dokur, M, Bayraktar, N, Bostanoğlu, H, Çopur, Ö. ve Çolakfakıoğlu, İ. (2015). “Gaziantep'te Özel Bir Fabrikada İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Değerlendirilmesi”. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1, 11-12.
13. Kılkış, İ. ve Demir, S, (2012). “İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Verme Yükümlülüğü Üzerine Bir İnceleme”. Çalışma İlişkileri, 3 (1), 23-47.