İlaç Kullanımı İle Oluşan Cilt Reaksiyonları

İlaç kullanımına bağlı ortaya çıkan advers etkiler arasında cilt reaksiyonları sık görülen bir sağlık sorunudur. Özellikle ilaçların sistemik veya lokal olarak kullanımından sonra, ciddi advers etkiler görülmekte ve bunlardan cilt reaksiyonları da klinikte en sık rastlanılanlar arasındadır. Bu advers etkilerin büyük bir bölümü şiddetli olmamakla birlikte, nadir görülen bazı cilt reaksiyonları ise ölümle sonuçlanabilmektedir. İlaç kullanımına bağlı olarak meydana gelen cilt reaksiyonları, immünolojik ve immünolojik olmayan mekanizmalarla ortaya çıkmaktadır. Bu derlemede özellikle akut ve kronik ilaç kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan cilt reaksiyonları ve bu reaksiyonlara neden olan ilaçlar hakkında bilgiler derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Cilt, Advers etkiler, İlaç

Skin Reactions Related To Drug Use

Skin reactions are a common health problem among drug-related adverse effects. Especially after the use of drugs systemically or locally, serious adverse reactions are seen and also skin reactions are among the most common ones in the clinic. Although most of these adverse effects are not severe, some rare skin diseases can result in death. Skin reactions due to drug use occur with immunological and non-immunological mechanisms. In this review, skin reactions due to acute and chronic drug use and information about the drugs that cause these reactions have been rewieved.

Keywords:

Adverse Effects Drug, Immunology, Skin,

PDF

___

1. Warrington, R, Silviu Dan, F, Wong, T. (2018). “Drug allergy.” Allergy Asthma Clin Immunol, 14(2), 60.
2. Clinard, V, Smith, J. (2017). “Drug-Induced Skin Disorders.” U.S. Pharm., 37, 1-8.
3. Abdollahi, M, Karimpour, H, Khalai, S. (2003 ). “Review of drug-ınduced skin reactions.” Journal of Pharmacy Practice and Research., 33, 12-15.
4. Gates, A, Cullen ,S, Nykamp, D. (2017). “Drug-Induced Hypersensitivity Reactions: Cutaneous Eruptions.” US Pharm, 42(6), 32-36.
5. Chen,Y, Cho, Y, Chang, C, Chu, C. (2013). “Drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms: A drug-induced hypersensitivity syndrome with variable clinical features.” Dermatologica Sinica, 31, 196-204.
6. Marzano, A V, Borghi , A, Cugno, M. (2016). “Adverse drug reactions and organ damage: The skin.” European Journal of Internal Medicine, 28, 17-24.
7. Yücel, A, Karakuş, G, Günaştı, S. (2008). “Psikotrop İlaçların Dermatolojik Yan Etkileri ve Tedavi Yaklaşımları.” Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 18, 235-244.
8. Law, R M, Law, D T S. (2014 ). “Dermatologic Drug Reactionsand Common Skin Conditions. Pharmacotherapy:A Pathophysiologic Approach”, McGraw-Hill Education, United States of America, 347-358.
9. Başar, I, Aydemir, E H.( 2014) “ Kardiyovasküler İlaçlar ve Dermatolojik Yan Etkileri.” Cerrahpaşa Tıp Dergisi, 30, 286-297.
10. Canıtez, Y, Poyraz, E H, Sapan,, N. (2015). “Karbamazepine Bağlı Dress Sendromu; Nadir Görülen Bir İlaç Hipersensitivite Reaksiyonu.” Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 1, 147-151.
11. Iskandarli, M, Türk, B, Şentürk, B, Yaman, B, Kandiloğlu, G, Öztürk, G.( 2015). “ Sülfasalazin İlişkili DRESS Sendromu.”.http://www.dermatoz.org/2015/3/dermatoz15063o3.pdf
12. Duong, T, Allanore, L, Wolkenstein, P, Chosidow, O. (2017). “Severe Cutaneous Adverse Reactions to Drug.” Lancet, 390, 1996-2011.
13. Hiransuthikul, A, Rattananupong, T, Klaewsongkram, J, Rerknimitr, P, Pongprutthipan, M, Ruxrungtham, K. (2016). “Drug-induced hypersensitivity syndrome/drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DIHS/DRESS): 11 years retrospective study in Thailand.” Allergology International, 65, 432-438.
14. Cura, Ş, Acaroğlu ,R.( 2017). “ Nadir Bir Hastalık: Stevens Johnson Sendromlu Bireyin Yaşam Modeli Doğrultusunda Bakımı.” Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25, 219-226.
15. Akan, A, Erkoçoğlu, M, Kaya, A, Toyran, M, Civelek, E, Savaş, Z, Azkur, D, Dibek Mısırlıoğlu, E, Kocabaş, C N.( 2013). “Stevens-Johnson sendromu ve toksik epidermal nekrolizisli çocuk hastalarda intravenöz immünglobulin tedavisi ve literatürün gözden geçirilmesi.” Asthma Allergy Immunol,11, 197-203.
16. Önder, E, Güngör, A, Celbek, G, Çeçen, F, Yıldırım, Ü, Gürlevik, Z, Aydın, Y, Cinemre, H. ( 2010).” Geriatrik Yaşta Amoksisilin Kullanımı Sonucu Gelişen ve Hayatı Tehdit Eden Ağır Stevens Johnson Sendromu.” Turkish Journal of Geriatrics, 13, 36-40.
17. Bulcun, E, Ekici, A, Ekici, M, Anıl, Karabulut, A, Cerit, A.( 2016). “Warfarinle ilişkili lökositoklastik vaskülit ve cilt nekrozlu olgu.” İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi. 30, 133-136.
18. Pero, M, Verma, S, Espeso, A, Grıffıths, M, Jani, P. (2009). “An unusual case of warfarin-induced pinna skin necrosis.” The Journal of Laryngology & Otology. 123, 685-688.
19. Raiker, N, Aouthmany, M, Ezra, N.( 2016). “ Dermatologic Signs and Symptoms of Substance Abuse.” J. Clin. Exp. Dermatol. Res, 7, 1-7.
20. Hyson, C, Sadler, M. (1997). “ Cross Sensitivity of Skin Rashes with Antiepileptic Drugs.” Can. J. Neurol. Sci, 24, 245-249.
21. Kazandjieva, J, Tsankov, N. (2017). “Drug-induced acne.” Clinics in Dermatology, 35, 156-162. 22. Ünlü, B, Türsen, Ü. ( 2018). “Autoimmune Skin Diseases and the Metabolic Syndrome.” Clinics in Dermatology, 36, 67-71.
23. Rubin, R.( 2005). “Drug-induced lupus.” Toxicology, 209, 135-147.
24. Maroney, M E, Liu, M T, Smith, T, Thomas, K L.( 2016). “Lithium.” Side Effects of Drugs. Elseiver, New York, 21-28.
25. Aslan, M U, Ekinci ,A P, Baykal, C. (2015). “PUVA tedavisi alan mikozis fungoides hastalarının deri kanseri riski: retrospektif bir çalışma.” Turk J Dermatol, 1, 12-7.