Üç Kuşak Kadınların Doğum Deneyimleri ve Doğum Algılarının İncelenmesi: Batı Anadolu Kırsalı Örneği

Birçok toplumda yaşamın doğal bir parçası olarak algılanan doğum, kadınlar için önemli bir deneyimdir. Bu deneyimin hem kadına hem de çevresine olumlu veya olumsuz yansımaları olabilmekte ve kuşaktan kuşağa aktarılarak toplumun doğum algısını etkileyebilmektedir. Bu çalışmada kırsalda yaşayan, bebek patlaması kuşağı, x kuşağı ve y kuşağına dahil olan kadınların doğum deneyimlerinin, doğum şekline bakış açılarının ve bunların kuşaklararası ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kırsalda yaşayan, doğum yapmış 101 kadın ile yürütülmüştür. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan anket formu ile toplanmıştır. Zaman içinde kadınlarda üreme sağlığı, obstetrik özellikler ve doğumlarıyla ilgili kararlarda söz sahibi olmaları açısından olumlu gelişmeler olduğu saptanmıştır. Öte yandan kadınların doğum korkusu ve negatif doğum ağrısı algıları artmış, normal vajinal doğum oranları azalmış, sezaryen doğum tercihine eğilim artmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Doğum, Doğum algısı, Doğum deneyimi, Ebelik, Kuşaklararası

Investigation of the Birth Experiences and Birth Perceptions of Three Generations of Women: Rural Example of Western Anatolia

Birth, which is perceived as a natural part of life in many societies, is an important experience for women. This experience can have positive or negative repercussions for both women and their environment, and can be transmitted from generation to generation to affect the perception of birth in society. The aim of this study was to examine the birth experiences, perspectives of birth type and the intergenerational relationship of women living in rural areas that belong to baby boomer generation, x generation and y generation. The study was conducted with 101 women who had given birth in rural areas. The data were collected by a questionnaire prepared by the researchers. Over time, it has been found that there are positive developments in terms of having a say in the decisions about reproductive health, obstetric characteristics and births. On the other hand, women's perceptions of birth fear and negative birth pain increased, normal vaginal delivery rates decreased, and the tendency to cesarean delivery preference increased.

Keywords:

Birth, Birth experience, Intergenerational, Midwefery, Perception of birth,

PDF

___

1. Vatansever, Z, Okumuş, H. (2013). Gebelerin Doğum Şekline Karar Verme Durumlarının İncelenmesi. DEUHYO ED, 6(2), 82-87.
2. Bülbül, T, Özen, B, Çopur, A, Kayacık, F. (2016). Gebelerin Doğum Korkusu ve Doğum Şekline Karar Verme Durumlarının İncelenmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences), 25(3), 126-130.
3. Stoll, KH, Hauck, YH, Downe, S, Payne, D, Hall, WA. and International Childbirth Attitudes- Prior to Pregnancy (ICAPP) Study Team. (2017). Preference for cesarean section in young nulligravid women in eight OECD countries and implications for reproductive health education. Reproductive Health, 14, 116.
4. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/ rapor/TNSA_2018_ana_Rapor.pdf Erişim Tarihi: 19.12.2019.
5. Nilsson, L, Thorsell, T, Hertfeltwahn, E, Ekström, A. (2013). Factors ınfluencing positive birth experiences of first-time mothers. Nursing Research and Practice, Article ID 349124, 6 pages. doı:10.1155/2013/349124.
6. Yiğit, F, Ekşi, Z, Can Gürkan, Ö, Arslan, H. (2005). İntrapartum Dönemde Primipar Kadınların Yaşadıkları Deneyimlerin Kalitatif Olarak İncelenmesi. Aile ve Toplum, 2(9), Ocak-Mart 2005. ISSN: 1303-0256.
7. Aydın, N, Yıldız, H. (2018). Travmatik doğum deneyiminin etkileri ve nesiller arası aktarımı. Journal of Human Sciences, 15(1), 604-618.
8. Yolbulan Okan, E, Yalman, N. (2013). Türkiye’de Tartışmalı Reklamlar: Kuşaklar Arası Karşılaştırma. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(2), 135-152.
9. Yüksekbilgili, Z, Akduman, G. (2015). Kuşaklara Göre İşkoliklik. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 415-440.
10. Çakmak, F, Çelik, MY. (2017.) Türkiye’de İstihdamın Kuşaklara Göre Analizi. Sayıştay Dergisi, 104, 65-86.
11. Kuyucu, M. (2014). Y Kuşağı ve Facebook: Y Kuşağının Facebook Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), 55-83.
12. Kay, L, Downe, S, Thomson, G, Finlayson, K. (2017). ‘Engaging with birth stories in pregnancy: a hermeneutic phenomenological study of women's experiences across two generation’. BMC Pregnancy and Childbirth, 17, 283.
13. Sharp, GC, Saunders, PT, Greene, SA, Morris, AD, Norman, JE. (2014). Intergenerational transmission of postpartum hemorrhage risk: analysis of 2 Scottish birth cohorts. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 211(1):51.e1-7.
14. Smid MC, Lee, JH, Grant, JH, Miles, G, Stoddard GJ, Chapman, DA, Manuck, TA. (2017). Maternal race and intergenerational preterm birth recurrence. Am J Obstet Gynecol, 217(4), 480.e1-480.e9.
15. Nugraha, GI, Herman, H, Alisjahbana, A. (2017). Intergenerational effects of maternal birth weight, BMI, and body composition during pregnancy on infant birth weight: Tanjungsari Cohort Study, Indonesia, Asia Pac J Clin Nutr, 26(Suppl 1), 19-25.
16. Liu, N, Vigod, SN, Farrugia, MM, Urquia, ML, Ray, JG. (2018). Intergenerational teen pregnancy: a population-based cohort study. BJOG, 125(13),1766-1774.
17. Qian, M, Chou, SY, Deily, ME, Liu, JT. (2018). Gender inequality, economic growth, and the intergenerational transmission of adverse health consequences at birth. Soc Sci Med, 200, 174-181.
18. Aslan, Ş, Okumuş, F. (2017). Primipar Kadınların Doğum Deneyim Algıları Üzerine Doğum Beklentilerinin Etkisi. HSP, 4(1), 32-40.
19. Şentürk Erenel, A, Akkuzu, G. (1999). Sağlık Personeli-Hasta İlişkisine Kadın Açısından Bakış: Doğum Deneyimi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics, 7(1), 22-8.
20. Çapık, A, Sakar, T, Yıldırım, N, Karabacak, K, Korkut, M. (2016). Annelerin Doğum Şekline Göre Doğumdan Memnuniyet Durumlarının Belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(2), 92-99.
21. Çankaya, S, Ak, A, Polat, Y, Filiz, F, Künduro, F, Mızrak, F, Yurday, H, Gülbahar, B, Han, E. (2014). Doğum için başvuran gebelerin empatik iletişim beklentilerinin ebeler tarafından karşılanma durumu. Genel Tıp Derg, 24, 7-14.
22. Dinç, E, Uzun, C, Çoban, O. (2014). Eğitimde Kademeler Arası Geçişle İlgili Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 209-235.
23. Küçüker, E. (2017). Türkiye’de Kademeler Arası Geçiş ve Öğrenci Akışının Gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 50(1), 43-97.
24. Budak, M. Ş, Toğrul, C, Balsak, D, Sakar, MN, Tahaoğlu, AE, Akgöl, S, Şentürk MB. (2015). İsteğe Bağlı Küretaj Olan Kadınların Kontrasepsiyon Yöntemleri ve Küretaj Nedenleri Açısından Değerlendirilmesi. Jinokoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 12(3), 106–109.
25. TÜSEB, (2017). Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı, Türkiye Anne, Çocuk ve Ergen Sağlığı Enstitüsü. Türkiye Kürtaj Mevzuatı Tartışmalı Konular (Editör Doç. Dr. Esma Sarıkaya). https://www.tuseb.gov.tr/uploads/turkiye_kurtaj_ mevzuati_tartismali_konular.pdf Erişim Tarihi: 19.12.2019.
26. Liu, N, Farrugia, MM, Vigod, SN, Urquia, ML, Ray, JG. (2018). Intergenerational abortion tendency between mothers and teenage daughters: a population-based cohort study. CMAJ, Jan 29;190(4):E95-E102.
27. Özdemir P, Karabulut E. (2009). İl ve Bölgelere Göre Bebek Ölüm Hızlarındaki Değişkenliğin Gini Eşitsizlik Ölçüsü ile İncelenmesi: Sağlık Alanındaki Eşitsizliklerin Değerlendirmesi. Turkiye Klinikleri J Biostat, 1(2), 45-53.
28. Korkmaz A, Aydın, Ş, Duyan Çamurdan, A, Okumuş, N, Onat, FN, Özbaş, S, Polat, E, Şenel, S, Tezel, B, Tezer, H, Köse, MR. (2013). Türkiye’de bebek ölüm nedenlerinin ve ulusal kayıt sisteminin değerlendirilmesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 56, 105-121.
29. Timur, S, Hotun-Şahin, N. (2010). Kadınların Doğumda Sosyal Destek Tercihleri ve Deneyimleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1, 29-40.
30. Tekiner, S, Çetin F, Ceyhun, AG, Kafkaslı A. (2010). Planlanmamış Gebelikler ile Kontraseptif Yöntemler Arasındaki İlişki. Dirim Tıp Gazetesi, 85(2), 65-71.
31. Burucu, R, Akın, B. (2017). Gebeliğin Üçüncü Trimestrında Gebelere Verilen Eğitimin Doğum Sonu Taburculuğa Hazıroluşluk Düzeyine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 25-35.
32. Stern, J, Salih Joelsson, L, Tyden, T, Berglund, A, Ekstrand, M, Hegaard, H, Aarts, C, Rosenbland, A, Larsson, M, Kristiansson, P. (2016). Is pregnancy planning associated with background characteristics and pregnancy-planning behavior? Acta Obstet Gynecol Scand. Feb;95(2):182-9.
33. Kara, M, Kıyak Çağlayan, E, Karaçavuş, S, Erdoğan, Y. (2012). Yozgat ilinde yaşayan gebelerin sosyoekonomik ve demografik faktörler açısından değerlendirilmesi. Cumhuriyet Tıp Derg, 34, 158-163.
34. Uysal, B. (2017). Kadınların Doğum Deneyimi ve Doğum Sonrası Memnuniyetlerinin Değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
35. Karaçam, Z, Akyüz, E. Ö. (2011). Doğum Eyleminde Verilen Destekleyici Bakım ve Ebe / Hemşirenin Rolü, İ.Ü.F.N. Hem. Derg, 19(1), 45-53.
36. Dağlar, G, Güler, H. (2004). Ebelerin doğum anında annelere verdiği bakım hizmeti: Annelerin değerlendirmeleri ve beklentileri. https://acikerisim. cumhuriyet. edu.tr/xmlui/handle/20.500.12418/1550 Erişim Tarihi: 21.12.1019.
37. Özcan, Ş, Aslan, E. (2015). Normal Doğumda ve Sezaryen Doğumda Anne Memnuniyetinin Belirlenmesi. F.N. Hem. Derg, 23(1), 41-48.
38. Larsson, B, Karlström, A, Rubertsson, C, Ternström, E, Ekdahl, J, Segebladh, B, Hildingsson, I. (2017). Birth preference in women undergoing treatment for childbirth fear: A randomised controlled trial. Women Birth, Dec;30(6):460-467.
39. Taghizdeh, Z, Ebadi, A, Dehghani, M, Gharacheh, M, Yadollahi, P. (2017). A time for psycho-spiritual transcendence: The experiences of Iranian women of pain during childbirth. Women Birth. Dec; 30(6), 491-496.
40. Bolsoy, N, Sevil, Ü. (2006). Sağlık-hastalık ve kültür etkileşimi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(3), 78-87.
41. Bozkuş Eğri, G, Konak, A. (2011). Doğum Sonu Dönem İle ilgili Geleneksel İnanç ve Uygulamalara Dünyadan ve Türkiye’den Örnekler. Zeitschrift für die Welt der Türken, 3(1), 143-155.
42. Akman, G, Gözüyeşil, E. (2018 ). Doğum Sonu Dönemde Geleneksel Uygulamalara Yönelik Yapılan Araştırmaların İncelenmesi. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, 12. https://pdfs.semanticscholar.org/4b80/f Erişim Tarihi: 17.12.2019.
43. Eğri, G, Gölbaşı, Z. (2007). 15-49 Yaş Grubu Evli Kadınların Doğum Sonu Dönemde Bebek Bakımına Yönelik Geleneksel Uygulamaları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5):313-21.
44. Çetinkaya, A, Özmen, D, Cambaz, S. (2008). Manisa’da Çocuğu Olan 15-49 Yaş Kadınların Doğum Sonu Dönemde Yenidoğan Sağlığı İle İlgili Geleneksel Uygulamaları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2), 39-46.
45. Arabacı, Z, Yıldırım, JG, Dündar, BN, Kadam, Z. (2016). Bebeklerde Uygulanan Geleneksel Yöntemler. Çocuk ve Medeniyet, 1(1), 61-86.
46. Arısoy, A, Canbulat, N, Ayhan, F. (2014). Karaman İlindeki Annelerin Bebeklerinin Bakımında Uyguladıkları Geleneksel Yöntemler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(1), 23-31.
47. Çalışkan Z, Bayat, M. (2011). Annelerin Bebek Bakımı Uygulamaları ve Etkileyen Faktörler: Bir Kapadokya Örneği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 23-30.
48. Wagner, S, Kersuzan, C, Gojard, S, Tichit, C, Nicklaus, S, Thierry, X, Charles, MA, Lioret, S, de Lauzon-Guillain, B. (2019). Breastfeeding initiation and duration in France: The importance of intergenerational and previous maternal breastfeeding experiences - results from the nationwide ELFE study. Midwifery, Feb, 69, 67-75.
49. Gökçe İsbir, G, İnci F.( 2014 ).Travmatik Doğum ve Hemşirelik Yaklaşımları. KASHED, 1(1), 29-40.
50. Pınar, G, Doğan, N, Algıer, L, Kaya, N, Çakmak, F. (2009). Annelerin doğum sonu konforunu etkileyen faktörler. Dicle Tıp Dergisi, 36(3), 184-190.
51. Yeşilçiçek Çalık, K, Kömürcü, N. (2014). SP6 Noktasına Akupresür Uygulanan Gebelerin Doğum Eylemine ve Akupresür Uygulamasına İlişkin Görüşleri. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), 29-37.
52. Köksal, Ö, Taşçı Duran, E. (2013). Doğum Ağrısına Kültürel Yaklaşım. DEUHYO ED, 6(3), 144-148.
53. Doğum ve Sezaryen Eylemi Yönetim Rehberi. (2010). T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Ankara. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/6407,dogum-ve-sezaryen-eylemi-yonetim-rehberipdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 18.12.2019.
54. Süzer Özkan, F. (2013). Gebelerin Doğum Yöntemi Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
55. Taşçı Duran, E, Ünsal Atan, Ş. (2011). Kadınların sezaryen/vajinal doğuma ilişkin bakış açılarının kalitatif analizi. Genel Tıp Derg, 21(3), 83-88.
56. Ergöl, Ş, Kürtüncü, M. (2014). Bir Üniversite Hastanesinde Kadınların Sezaryen Doğum Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 26–34.
57. Aktaş, S, Erkek, Z. Y. (2018). Annelerin Vajinal Doğumu Tercih Etme Nedenlerinin İncelenmesi: Bir Nitel Araştırma Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 111-124.
58. Arslan, H, Karahan, N, Çam, Ç. (2008). Ebeliğin Doğası ve Doğum Şekli Üzerine Etkisi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(2), 54-59.
59. Başgöl, Ş, Kızılkaya Beji, N. (2015a). Doğum Eyleminin Birinci Evresinde Sık Yapılan Uygulamalar ve Kanıta Dayalı Yaklaşım. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 32-39.
60. Şimşek, HN, Demirci, H, Bolsoy, N. (2018). Sosyal Destek Sistemleri ve Ebelik. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2): 97-103.
61. Güleç, D, Öztürk, R, Sevil, Ü, Kazandı, M. (2014). Gebelerin Yaşadıkları Doğum Korkusu ile Algıladıkları Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Turkiye Klinikleri J Gynecol Obst, 24(1), 36-41.
62. Kulhan, NG, Kulhan, M, Naykı, ÜA, Naykı, C, Uluğ, P, Toklucu, H. (2017). Planlı ve plansız hariçte doğum: Hastane doğumlarıyla karşılaştıran retrospektif bir çalışma. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi, 27(3), 222-228.
63. Kukulu, K, Öncel, S. (2009). Factors influencing women's decision to have a home birth in rural Turkey. Midwifery, 25(1), 32-38.
64. Ergin, F, Aksu, H, Demiröz, H. (2010). Doğum Öncesi ve Doğum Sonrası Bakım Hizmetlerinin Nicelik ve Niteliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13, 4.
65. Başgöl, Ş, Kızılkaya Beji, N. (2015b). Doğum Eyleminin İkinci ve Üçüncü Evresinde Sık Yapılan Uygulamalar ve Kanıta Dayalı Yaklaşım. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5 (3), 66-71.
66. WHO recommendations: intrapartum care for a positive childbirth experience ISBN 978-92-4-155021-5. World Health Organization 2018 https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/ 10665/260178/9789241550215-eng.pdf Erişim Tarihi: 22. 12. 2019.