Aynur ÇETİNKAYA, Dilek ÖZMEN, Çiçek FADILOĞLU

Geleceğin Sağlık Profesyonellerinin Öz-Etkililik- Yeterlik Düzeyleri İle Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki

Araştırmanın amacı geleceğin sağlık profesyonelleri olan hemşirelik, ebelik ve sağlık memurluğu öğrencilerinin öz etkililik-yeterlik düzeylerini belirlemek ve sosyal destek algıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Tanımlayıcı tipte olan araştırmanın evren ve örneklemini Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu’nda (CBÜ SYO) öğrenim gören ve araştırmaya katılmayı kabul eden öğrenciler oluşturmuştur (N=419). Çeşitli nedenlerle veriler 334 öğrenci üzerinden değerlendirilmiştir (n= 334, Katılım hızı: % 80). Verilerin toplanmasında; “Sosyo-demoŞekil Bilgi Formu”, “Öz-Etkililik-Yeterlik Ölçeği (ÖEYÖ)” ve “Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ)” kullanılmıştır. Veriler 2008-2009 öğretim yılında toplanmış ve SPSS for Windows 15.0 istatistik programında değerlendirilmiştir. Öğrencilerin yaş ortalaması 20,7 ±1,7 (Min: 17-Maks:27) olup, %74,3’ü kızdır. Öğrencilerin %64,3’ü düz lise mezunu ve %74,9’u ailesinin gelirini giderine denk olarak tanımlamışlardır. ÖEYÖ toplam puan ortalaması 89,03±1,49 olup, puan aralığı olarak yüksek düzeyde saptanmıştır. ÇBASDÖ toplam puan ortalaması ise 69,71± 13,85’ tir. ÖEYÖ ile ÇBASDÖ arasında korelasyon değeri r=0,321 olup, orta düzeyde pozitif yönde ilişki saptanmıştır (p

Anahtar Kelimeler:

Öz etkililik-yeterlik, Sosyal Destek, Hemşirelik, Ebelik , Sağlık

Relationshıp Between Social Support Perceptions And Self-Efficacy Levels Of The Future Health Professional

The aim of this study is to determine the self efficacy levels and analyze relationship between social support perceptions of students of nursing, of midwifery and of health officer who are the future’s health care providers. Sampling and the universe of this descriptive study is constituted by the students of Celal Bayar University School of Health (CBU SH) who accepted to take part in this research (N=419). Data were evaluated on 334 of students for different reasons (n=334; participation rate= 80%). For data collection “Socio-Demographic Data Form”, “The Self-Efficacy Scale (SES)” and “Multidimensional Scale of Perceived Social Support) (MSPSS)” were used. Dates’ were collected in 2008-2009 education year and assessed in SPSS for Windows 15.0 statistical program. Average age of the students is 20.7 ±1.7 (Min: 17-Max:27) and, 74.3% of them are female. 64.3% of the students are graduated from regular high school and they defined their families as income is balanced to the expenses. Total average score of SES is 89.03±1.49 and found in high level as score range. Total MSPSS average score is 69.71± 13.85. Correlation value between SES and MSPSS is r=0.321 and moderate positive correlation was determined (p<0.001). Higher findings of self efficacy levels and social support perceptions of the future health professionals’ is hopeful for their performance as change agent in contemporary roles.

Keywords:

Self Efficacy, Social Support, Nursing, Midwife, Health,

PDF

___

1. Zimmerman BJ. Self-efficacy: An Essential Motive To Learn. Contemporary Educational Psychology 2000; 25: 82–91.
2. YiğitbaĢ Ç, Yetkin A. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Öz-Etkililik-Yeterlik Düzeyinin Değerlendirilmesi. C. Ü. HemĢirelik Yüksek Okulu Dergisi 2003; 7 (1):6-14.
3. Schwarzer R. Social-Cognitive Factors In Changing Related Behaviors. Current Directions in Psyhological Science 2001;10(2): 47-52.
4. Aksayan S, Gözüm S. Olumlu Sağlık DavranıĢlarının BaĢlatılması Ve Sürdürülmesinde Öz Etkililik (Kendini Etkileme) Algısının Önemi. C.Ü. HemĢirelik Yüksekokulu Dergisi 1998; 2(1): 35-43.
5. Ünal Keskin G, Orgun ġ. Öğrencilerin Öz Etkililik – Yeterlilik Düzeyleri Ġle BaĢa Çıkma Stratejilerinin Ġncelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2006; 7: 92-9.
6. Hampton NZ, Mason E. Learning Disabilities, Gender, Sources Of Efficacy, Self-Efficacy Beliefs, And Academic Achievement In High School Students. Journal of School Psychology 2003; 41: 101– 12.
7. Von Ah D, Ebert S, Ngamvitroj A, Park N, Kang DH. Predictors Of Health Behaviours In College Students. Journal of Advanced Nursing 2004; 48(5): 463-74.
8. Çakır Y, Palabıyıkoğlu R. Gençlerde Sosyal Destek-Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Güvenirlik Ve Geçerlik ÇalıĢması. Kriz Dergisi 1997; 5(1): 15-24.
9. Gözüm S. Öz Etkililik- Yeterlik Ölçeği’nin Türkçe Formunun Yapı Geçerliliği: Öz-Etkililik-Yeterlik Ġle Stresle BaĢa Çıkma Arasındaki ĠliĢki. Atatürk Üniversitesi HemĢirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 2(1):35-43.
10. Gözüm S, Aksayan S. Öz Etkililik- Yeterlik Ölçeği’nin Türkçe Formunun Güvenirlilik Ve Geçerliliği. Atatürk Üniversitesi HemĢirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 2(1): 21-34.
11. Eker D, Arkar H, Yaldız H. “Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği” nin Gözden GeçirilmiĢ Formunun Faktör Yapısı, Geçerlik Ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12(1) :17-25.
12. Doni N, ġimĢek Z, Gürses G, Özer M. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Öz Etkililik-Yeterlik Düzeyleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2009; 4 (2): 21-34.
13. Gökdoğan F, Yönder M, Demir Y. HemĢirelik Öğrencilerinin Öz EtkililikYeterlik Düzeyleri Ġle Aile Ortamını Algılama Durumu Arasındaki ĠliĢkinin Ġncelenmesi. III. Ulusal Psikiyatri HemĢireliği Kongresi (Uluslar Arası Katılımlı); 4-6 Haziran 2009, Düzce 2009 p 107.
14. Koca N, Yetkin A. Eğitimi Sağlıkla Ġlgili Olan Ve Olmayan Üniversite Öğrencilerinin Öz-Bakım Gücü Ve Öz Etkililik-Yeterlik Düzeylerinin KarĢılaĢtırılması, III. Ulusal Psikiyatri HemĢireliği Kongresi (Uluslar Arası Katılımlı); 4-6 Haziran 2009, Düzce. 2009 p:138.
15. Karadağ E, Derya YA, Ucuzal M. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Öz Etkililik-Yeterlik Düzeyleri. Maltepe Üniversitesi HemĢirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2011; 4(1):13-20.
16. Okçin FA, Gerçeklioğlu G. Öğrencilerin Öz-Etkililik-Yeterlilik Algıları Ve Sosyal Destek Düzeylerinin Ġncelenmesi. GümüĢhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 2(1):40-51.
17. Dwyer AL, Cummings AL. Stress, Self-Efficacy, Social Support And Coping Strategies In University Students. Canadian Journal of Counselling 2001; 35 (3): 208-20.
18. Van Raalte R. Masters Thesis: “ stress, Social Support, Performance, And SelfEfficacy For Collegiate Student-Athletes: An Application Of The Stress Buffering Model.” Master of Arts in Communicology in University of Hawaii at Manoa- 2012 (EriĢim Adresi: http://manoa-hawaii.academia.edu/LisavanRaalte, EriĢim Tarihi: 20.05.2013).