TÜRKİYE’DEKİ ANAAKIM TELEVİZYON KANALLARINDA EDİTORYAL BAĞIMSIZLIK – PROFESYONELLİK İDEOLOJİSİ İLİŞKİSİ

ÖZETBu çalışma, medya çalışmalarında editoryal bağımsızlık iddiası ile profesyonellik ideolojisinin ilişkisini ele almaktadır. Çalışmanın temel iddiası, bireysel müdahaleyi öngören editoryal bağımsızlık yaklaşımının, pratikte sorunlu olduğudur. Haber üretim süreci, yapısal olarak belirlenmektedir; bu nedenle doğrudan müdahalenin olmadığı durumlarda bile bağımsızlığa alan kalmamaktadır. Sansasyonellik, reyting ve reklam beklentisi, habercilerin rutinleri, haberciliğin profesyonellik ideolojisi gibi yapısal belirleyenler, haber üretim sürecinde, belli bir özerklik alanının oluşmasına imkân tanımamaktadır. Haber üretiminin yapısallaşmasında etkili olan profesyonellik ideolojisi üzerinden bağımsızlığın engellendiğini ortaya koymak, bu çalışmanın amaçlarındandır. Türkiye’de editoryal bağımsızlık ve profesyonellik ideolojisi ilişkisine değinen başka bir çalışma olmaması, bu makaleyi değerli kılmaktadır. Çalışmanın saha araştırması, İstanbul’da, Fox TV, TGRT Haber, Kanal D, TV8 ve STV Haber’de yapılan katılımlı gözlemlere ve görüşmelere dayandırılmıştır. Bu çalışma, Türkiye’deki anaakım televizyon haberciliğinde, muhabirlerin, kendilerini tarafsız meslek erbapları olarak gördüğünü ortaya koymaktadır. Profesyonellik ideolojisi, haberciliğin içeriğinden arındırılmasına ve biçimselleşmesine neden olmaktadır. Akredite kaynakları, yöneticiler tarafından belirlenmekte, marjinal haber kaynakları seçim sürecinin dışında bırakılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Editoryal Bağımsızlık, Profesyonellik İdeolojisi, Akredite Kaynak Bağımlılığı, Haber Üretim Süreci THE RELATIONSHIP BETWEEN EDITORIAL INDEPENDENCE AND THE IDEOLOGY OF PROFESSIONALISM IN TURKISH MAINSTREAM BROADCASTING ABSTRACTThis study discusses the relationship between editorial independence and the ideology of professionalism. The main claim of this study is that the editorial independence which foresees personal intervention is problematic. The newsmaking process is determined structurally; for that reason, there is no place for independence, even if there is no direct intervention. The structural determinants, such as sensationalism, rating and advertising expectations, the routines of journalists, the ideology of professionalism don’t allow the constitution of the autonomy field. The main aim of this study is to reveal how independence is prevented by the ideology of professionalism. The fact that there is no other study that focuses on the relationship between editorial independence and the ideology of professionalism makes this paper valuable. The field research of this study is based on the participant observations and interviews in Fox TV, TGRT Haber, Kanal D, TV8 and STV Haber in İstanbul. This study reveals that in Turkish mainstream broadcasting, the journalists consider themselves to be objective experts. The ideology of professionalism causes the news journalism to be purified from the political context. The news sources are dependent on the managers’ choices and the marginal news sources are excluded from the selection process.Keywords: Editorial Independence, The Ideology of Professionalism, News Source Dependency, Newsmaking Process

Anahtar Kelimeler:

Editoryal Bağımsızlık, Profesyonellik İdeolojisi, Akredite Kaynak Bağımlılığı, Haber Üretim Süreci

-

This study discusses the relationship between editorial independence and the ideology of professionalism. The main claim of this study is that the editorial independence which foresees personal intervention is problematic. The newsmaking process is determined structurally; for that reason, there is no place for independence, even if there is no direct intervention. The structural determinants, such as sensationalism, rating and advertising expectations, the routines of journalists, the ideology of professionalism don‟t allow the constitution of the autonomy field. The main aim of this study is to reveal how independence is prevented by the ideology of professionalism. The fact that there is no other study that focuses on the relationship between editorial independence and the ideology of professionalism makes this paper valuable. The field research of this Bu makale Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü‟nde yaptığım Habercilikte Editoryal Bağımsızlık Sorunu: Türkiye‟deki Anaakım Televizyon Kanalları Üzerine Bir İnceleme başlıklı doktora tezine dayanmaktadır. Arş. Gör. Başkent Üniversitesi İletişim Fakültesi, deniztansel@gmail.com study is based on the participant observations and interviews in Fox TV, TGRT Haber, Kanal D, TV8 and STV Haber in İstanbul. This study reveals that in Turkish mainstream broadcasting, the journalists consider themselves to be objective experts. The ideology of professionalism causes the news journalism to be purified from the political context. The news sources are dependent on the managers‟ choices and the marginal news sources are excluded from the selection process.

Keywords:

Editorial Independence, The Ideology of Professionalism, News Source Dependency, Newsmaking Process,

PDF

___

ADAKLI, Gülseren (2006). “Türkiye’de medya endüstrisi”, Neoliberalizm çağında mülkiyet ve kontrol ilişkileri, (Editörler), Dilek Beybin Kejanlıoğlu, Sevilay Çelenk ve Gülseren Adaklı, Ankara: Ütopya Yayınevi.
ADAKLI, Gülseren (2010a). “Gazetecilik etiğini belirleyen yapısal unsurlar: Mülkiyet ve kontrol sorunu”, Televizyon Haberciliğinde Etik, (Editörler) Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel, Ankara: Fersa Yayınevi.
ADAKLI, Gülseren (2010b). “Neoliberalizm ve Medya: Dünyada ve Türkiye’de Medya Endüstrisinin Dönüşümü”, Mülkiye Dergisi, (Editör) Gülseren Adaklı, Kış 2010 Cilt: 34 No: 269, 67-85.
AKAD, Nurcan (2009). “Haber ve Habercilik Üzerine: Haber Ne Değildir?”, Gazeteciliğe Başlarken, Okuldan Haber Odasına, (Editör), Sevda Alankuş, İstanbul: İletişim Vakfı Yayınları.
BERLE, Adolf; MEANS, Gardiner (1968). The Modern Corporation and Private Property, New York: Harcourt Brace.
BURTON, Graeme (1995). Görünenden Fazlası Medya Analizlerine Giriş, (Çev: Nefin Dinç), İstanbul: Alan Yayınevi.
COHEN, Stanley; YOUNG Jock (1981). “The Process of Selection”, The Manufacture of News, (Editörler), Stanley Cohen ve Jock Young, California: Sage.
COLEMAN, Renita; MAY Thomas (2004). “Professional-Client Relationships: Rethinking Confidentiality, Harm, and Journalists' Public Health Duties”, Journal of Mass Media Ethics, 2004-3 Cilt 19 No 3, 276-292.
CURRAN, James (2005). “Kitle İletişim Araştırmalarında Yeni Revizyonizm: Bir Yeniden Değerlendirme Çabası”, Medya, İktidar, İdeoloji, (Çev: Mehmet Küçük), Ankara: Ark Yayınevi.
ÇALIŞLAR, İpek (2009). “Neler Haber Olur?”, Gazeteciliğe Başlarken, Okuldan Haber Odasına, (Editör), Sevilay Alankuş, İstanbul: İletişim Vakfı Yayınları.
DAHRENDORF, Ralf (1959). The Class and Class Conflict in Industrial Society, Stanford: Summary.
DEUZE, Mark (2005). “What is Journalism? Professional Identity and Ideology of Journalists Reconsidered”, Journalism, Kasım 2005 Cilt 6 No: 4, 442-464.
GOLDING, Peter; MURDOCK Graham (1979). “Capitalism, Communication and Class Relations”, Mass Communication and Society, (Editörler), James Curran vd., Londra: Edward Arnold, 12-43.
GRATTAN, Michelle (1998). “The Editorial Independence: An Outdated Concept?”, Australian Journalism Monographs, Mayıs 1998, Vol: 1 No: 1, University of Queensland: Brisbane.
GLASGOW ÜNİVERSİTESİ MEDYA GRUBU (1980). Bad News, London: Routledge.
HANLIN, Bruce (1998). “Gazete Sahipleri, Editörler ve Gazeteciler”, Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, (Editörler), Andrew Belsey ve Ruth Chadwick, (Çev: Nurçay Türkoğlu), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
İNAL, Ayşe (1993). “Haber Üretim Sürecinde İki Farklı Yaklaşım”, İlef Yıllık 8.
İNAL, Ayşe (1995). “Yazılı Haber Metinlerinde Yapısal Yanlılık Sorunu”, Toplum ve Bilim, Güz.
KAYA, Raşit (2008). İktidar Yumağı, Medya-Sermaye-Devlet, Ankara: İmge Yayınevi.
KLINENBERG, Eric (2005). “Convergence: News Production in a Digital Age”, The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, Ocak 2005, Cilt 597 No: 1, 48-64.
MURDOCK, Graham; GOLDING Peter (1974). “For a Political Economy of Mass Communications”, The Socialist Register, (Editörler), Ralph Miliband and John Saville, The Merlin Press: London, pp. 205-234.
MURDOCK, Graham (1977). “Unit 10: Patterns of ownership; questions of control”, Media Organisations I, The Open University, Social Sciences: A third level course,
MURDOCK, Graham (1990). “Redrawing the Map of the Communications Industries: Concentration and Ownership in the Era of Privatization”, (Editör) Marjorie Ferguson, Public Communication-The New Imperatives: Future Directions for Media Research, Chapter 1, London: Sage, 1-15, references.
O’NEIL, Jonn (1998). “Piyasada Gazetecilik Yapmak”, Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, (Editörler), Andrew Belsey ve Ruth. Chadwick, (Çev: Nurçay Türkoğlu), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
TALU, Umur (2009). “Türkiye’de Geçmişten Bugüne Gazetecilik ve Habercilik”, Gazeteciliğe Başlarken, Okuldan Haber Odasına, (Editör), Sevda Alankuş, İstanbul: İletişim Vakfı Yayınları.
TAŞ, Oğuzhan (2010). “Medya etiğinin tarihsel temelleri ve gelişimi”, Televizyon Haberciliğinde Etik, (Editörler), Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel, Ankara: Fersa Yayınevi.
TAŞ, Oğuzhan (2012). Gazetecilik Etiğinin Mesleki Sınırları Profesyonellik, Piyasa ve Sorumluluk, İstanbul: İletişim Yayınları.
TILIÇ, Doğan (1998). Utanıyorum Ama Gazeteciyim, İstanbul: İletişim Yayınları.
WAHL-JORGENSEN Karin; HANITZSCH Thomas (2009) “Introduction: On Why and How We Should Do Journalism Studies”, The Handbook of Journalism .
http://bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu, Erişim Tarihi: 02.09.2014.
www.etymonline.com, Erişim Tarihi: 10.07.2014.