Aydanur GÜNGÖR GÖKBOĞA, Muhammet Mustafa KAHRAMAN

Maden sektörü iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının karşılaştırmalı olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi

Çalışma koşullarının ağır, iş kazalarının fazla olduğu aynı zamanda da beden gücünün fazlasıyla kullanıldığı maden ocaklarında 18. yüzyılda sanayi devrimiyle beraber makineleşme artmıştır. Artan dünya nüfusu ve sanayileşme sebebiyle maden ve metallere olan talepler artmış ve ilk etapta üzerinde çok durulmayan iş sağlığı ve güvenliği konusu sanayinin geliştiği ülkelerde maddi kayıpların artışına neden olmuştur. Birçok insanın maden kazalarında öldüğü büyük felaketler sonrasında daha fazla gündeme gelmiştir. Yaşanan bu sorunlar üretimin ve verimin düşmesini de getirmiştir. Verimliliği arttırmak amacıyla iş güvenliğiyle ilgili kanunların çıkması ve iyileştirilmelerin yapılması gündeme alınmıştır. Türkiye’ye baktığımızda ise yakın geçmişte iş sağlığı ve güvenliği konusunda Avrupa Birliğine uyum amacıyla 2012 yılında kabul edilen ve yürürlüğe giren 6331 sayılı kanun iş güvenliği konusunda en kapsamlı çalışmadır. Ancak bu değişiklikler beklendiği gibi iş kazalarında istenen azalmayı sağlamamıştır. Bu çalışmada, madencilik faaliyetlerini güvenli ve verimli şekilde yapan ülkelerden bazıları olan; Amerika Birleşik Devletleri’nin ve Avustralya’nın madencilik sektöründeki yasal mevzuatlar ve maden iş kazalarına ilişkin istatistiksel bilgiler incelenmiştir. Bu ülkelere ait olan madencilikle alakalı mevzuat ve istatistikler Türkiye’nin bu alandaki yasal mevzuatları ve istatistikleriyle karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Son olarak ise yasal mevzuatın madencilikte iş güvenliğine olan etkisi tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

İş sağlığı ve güvenliği, İş sağlığı ve güvenliği kanunu, Madencilik, Yasal mevzuatlar

Comparative analysis and evaluation of occupational health and safety legislation in mining

In the 18th century, with the industrial revolution, mechanization increased in mines. Working conditions in these mine operations were heavy, work accidents occurred often, and body power was used excessively at that time. Due to the increasing world population and industrialization, the demands for mines and metals have increased and the issue of occupational health and safety, which was not emphasized much in the first place, caused an increase in financial losses in the developed countries. It has come to the fore more after major disasters in which many people died in mining accidents. These issues have also brought about a decrease in production and efficiency. In order to increase productivity, enacting laws related to occupational safety and improving the safety performance was taken into consideration. In Turkey, the law numbered 6331, which was adopted and entered into effect in 2012 for the purpose of alignment with the European Union on occupational health and safety, is the most comprehensive study on occupational safety to date in this country. However, these changes did not provide the desired decline in occupational accidents as expected. In this study, United States and Australia were selected as two countries with better occupational safety track records for comparison with Turkey. Mining-related legislation and statistics belonging to these countries have been compared and evaluated with Turkey's legal regulations and occupational performance in this field. Finally, the effect of legal legislation on occupational safety in mining was discussed and suggestions were presented.

Keywords:

Occupational health and safety, Occupational health and safety law, Mining, Legislation,

PDF

___

Aktan, M., Uygun, M., Erbayat, C.K., & Gezici, S. (2015). Avustralya kömür madenleri̇ ve arge kuruluşlarına yapılan i̇ncelemelerle i̇lgi̇li̇ tekni̇k rapor. https://www.academia.edu/35140179/AVUSTRALYA_MADENCİLİK_YÖNETİM_SİSTEMİ_ARGE_KURULUŞLARI_VE_KÖMÜR_MADENCİLİĞİ_HAKKINDA_KAPSAMLI_RAPOR_MINING_POLICY_AND_COAL_MINING_IN_AUSTRALIA_
Australian Bureau of Statictics (t.y.). Australian Industry Statistics. https://www.abs.gov.au/statistics/industry/industry-overview/australian-industry/latest-release.
Baradan, S. (2006). Türkiye inşaat sektöründe iş güvenliğinin yeri ve gelişmiş ülkelerle kıyaslanması. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 8(1), 87-100.
Bilim, N. (2015). Kömür madenlerinde meydana gelen iş kazalarının istatistiksel değerlendirilmesi. Madencilik Türkiye, (44), 78-82. https://doi.org/10.17798/bitlisfen.435729
Bureau of Labor Statistics (t.y.). Natural Resources and Mining. https://www.bls.gov/iag/tgs/iag10.htm
Coal Mining Safety and Health Regulation (2017). Queensland Legislation (Subordinate Legislation 2017 No. 165, 2017)
Çelikel Yiğitel, S., (2019). Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tarihsel Gelişim Süreci. İslamoğlu, E. & Yıldırımalp, Sosyal bilimlerde yeni araştırmalar. (ss. 213-226). Berikan.
Çiçek, Ö. & Öçal, M. (2016). Dünyada ve Türkiye’de iş sağlığı ve iş güvenliğinin tarihsel gelişimi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 5(11), 106-129.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (t.y.). Denge Tabloları. https://enerji.gov.tr/enerji-isleri-genel-mudurlugu-denge-tablolari
History of OHS. (t.y.). A short history of occupational health and safety. https://www.inspireeducation.net.au/blog/a-short-history-of-occupational-health-and-safety-with-videos/
Kahraman, E. (2019). Kömür madenciliğinde ölümlü iş kazalarının karşılaştırılması: Türkiye-Çin. Madencilikte İş Sağlığı ve Güvenliği Uluslararası Sempozyumu (ss. 110-118). Adana.
Karaahmetoğlu, A. (2020). Dünü ve bugünüyle dünyada ve Türkiye’de maden işçilerine yönelik iş sağlığı ve güvenliği bağlamında yaşanan gelişmeler üzerine bir değerlendirme. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (79), 129-165. https://doi.org/10.26650/jspc.2020.79.0046
Kaynak, S.Ö. & Torun, M. (2015). Geçmişten günümüze işçi sağlığı ve iş güvenliği. Ö. Kılıç, A. M. Kılıç, M. Altıner ve M. Yılmaz (Der.), Maden işletmelerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği sempozyumu bildiriler kitabı (ss. 1-17). Adana.
Madsen, P. M. (2009). These lives will not be lost in vain: organizational learning from disaster in U.S. coal mining. Organization Science, 20(5), 861-875. https://doi.org/10.1287/orsc.1080.0396
Mine Safety and Health Administration (t.y.). Data, reports- mine data retrieval system. https://www.msha.gov/data-reports
Mine Safety and Health Administration (t.y.). Regulations. https://www.msha.gov/regulations
MSHE. (t.y.). Mine Safety and Health Enforcement. https://www.msha.gov/about/program-areas/mine-safety-and-health-enforcement
Özveri, M. (2015). İşçi sağlığı, iş güvenliği ve iş cinayetleri, Birleşik Metal-İş Yayınları, http://www.birlesikmetal.org/kitap/isig_2015.pdf.
Queensland Government Open Data (t.y.). Coal industry review statistical tables. https://www.data.qld.gov.au/dataset/coal-industry-review-statistical-tables
Queensland Government Publications Portal (t.y.). Queensland mines and quarries safety performance and health reports and data. https://www.publications.qld.gov.au/dataset/queensland-mines-and-quarries-safety-performance-and-health-reports-and-data
Safe Work Australia (t.y.). Data and research. https://www.safeworkaustralia.gov.au/data-and-research
Safe Work Australia (t.y.). Law and regulation. https://www.safeworkaustralia.gov.au/law-and-regulation
Significant Events in OHS. (t.y.). Significant Events in the History of Occupational Safety and Health. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK225533/
Smith, D. R., & Leggat, P. A. (2004). The historical development of occupational health in Australia: part 1 1788-1970. Journal of UOEH, 26(4), 431-441. https://doi.org/10.7888/juoeh.26.431
Smith, D. R., & Leggat, P. A. (2005). The historical development of occupational health in Australia: part 2 1970-2000. Journal of UOEH, 27(2), 137-150. https://doi.org/10.7888/juoeh.27.137
Sosyal Güvenlik Kurumu (t.y.). SGK istatistik yıllıkları. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari
Sökmen, M.E. (2016). Yeraltı madenleri̇nde personel taki̇p ve haberleşme si̇stemleri̇nin i̇ncelenmesi̇. [İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü]
Sökmen, M. E. (2019). Madencilik sektöründe iş güvenliği uzmanlığı eğitimlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]
Federal Mine Safety and Health Act of 1977, USA Public Law 91-173 as amended by Public Law 95-164, https://arlweb.msha.gov/regs/act/acttc.htm
Tozla Mücadele Yönetmeliği (2013), T.C. Resmî Gazete (28812, 5 Kasım 2013).
Yaşar, S., İnal, S., Yaşar, Ö., & Kaya, S. (2015). Geçmişten günümüze büyük maden Kazaları. Madencilik, 54(2), 33–43.