Gümüşhane Yöresi Kuşburnu (Rosa canina L.) ve Siyah Kuşburnu (Rosa pimpinellifolia L.) Meyvelerinin C Vitamini ve Şeker Analizleri

Ülkemizin önemli odun dışı orman ürünlerinden olan kuşburnu, tıbbı bitki ve gıda maddesi olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, 2013 ve 2014 yıllarında Gümüşhane ilinde doğal olarak yetişen Kuşburnu (Rosa canina L.) ve Siyah kuşburnu (Rosa pimpinellifolia L.) meyve örneklerinin C vitamini ve şeker analizleri yıllara göre karşılaştırarak yapılmıştır. Örneklerin C vitamini analizleri, HPLC-UV cihazı kullanılarak ČSN EN 14130 metodu ile; şeker analizleri, HPLC-RID cihazı kullanılarak TS 13359 metoduna göre gerçekleştirildi. 2014 yılı siyah kuşburnu meyve örneklerindeki C vitamini miktarı (305.92 ± 2.45 mg/100g), 2013 yılı meyve örneklerinden (199.90 ± 2.11 mg/100g) daha fazla bulunmuştur. Kuşburnu meyvelerinde ise 2013 yılı örneklerindeki C vitamini miktarı (423.61 ± 5.13 mg/100g), 2014 yılı örneklerinden (320.43 ± 3.98 mg/100g) daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Siyah kuşburnu ve kuşburnu meyveleri karşılaştırıldığında ise kuşburnu meyvelerinin C vitamini miktarları bu iki yılda da siyah kuşburnundan daha fazla olmuştur. 2014 yılı siyah kuşburnu meyvelerinin toplam şeker miktarları (16.57± 0.58 g/100g), 2013 yılından (11.01 ± 0.66 g/100g) daha fazla bulunmuştur. Kuşburnu meyvelerinde ise 2013 yılı meyvelerindeki toplam şeker miktarı (18.26 ± 0.74g/100g), 2014 yılından (16.32 ± 0.49 g/100g) daha çok tespit edilmiştir. Her iki kuşburnu türü karşılaştırıldığında 2013 yılı meyvelerinin toplam şeker miktarı, kuşburnunda daha fazla iken 2014 yılı meyvelerinin toplam şeker miktarının ise siyah kuşburnunda daha fazla olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Rosa canina L., Rosa pimpinellifolia L., C Vitamini, Şeker, Meyve

The Analysis of Sugar and Vitamin C in Rosehip (Rosa canina L.) and Black rosehip (Rosa pimpinellifolia L.) Fruits of Gumushane Region

Rosehip, one of the most important non-wood forest products of our country, is used as a medicinal plant and food material. In this study, vitamin C and sugar analyzes of rosehip (Rosa canina L.) and black rosehip (Rosa pimpinellifolia L.) fruit samples naturally grown in Gumushane province in 2013 and 2014 were compared according to years. Vitamin C analyzes of the samples were carried out by HPLC-UV instrument according to ČSN EN 14130; sugar analyzes were performed according to TS 13359 method using HPLC-RID device. The amount of vitamin C (305.92 ± 2.45 mg/100g) in black rosehip fruit sample grown in 2014 was found to be higher than that of the fruit samples (199.90 ± 2.11 mg/100g) grown in 2013. In the case of rosehip fruit, the amount of vitamin C in the sample of the year 2013 (423.61 ± 5.13 mg/100g) was found to be higher than that the samples of the year 2014 (320.43 ± 3.98 mg/100g). When compared to black rosehip and rosehip fruits, the amount of vitamin C of rosehip fruits is higher than black rosehip in these two years. The total sugar content (16.57 ± 0.58 g/100g) of black rosehip fruits grown in 2014 was found to be higher than that of the year 2013 (11.01 ± 0.66 g/100g). In the case of rosehip fruit, the total sugar content (18.26 ± 0.74 g/100g) in the fruits of the year 2013 was found to be more than that of the year 2014 (16.32 ± 0.49 mg/100g). When compared to both types of rosehips, it was revealed that the total sugar amount of the fruit samples grown in 2013 was higher in rosehip, while it was higher in black rosehip in 2014.

Keywords:

Rosa canina L., Rosa pimpinellifolia L., Vitamin C, Sugar, Fruit,

PDF

___

Abacı, Z.T., Zarıfıkhosroshahı, M., Kafkas, E. and Sevindik, E., 2016. Chemıcal Composıtıon, Volatıles, and Antıoxıdant Actıvıty of Rosa iberica STEV. hips, Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus, 15, 1, 41-54.
Anşin, R., 1996. Doğu Karadeniz Bölgesinde Yetişen Doğal Rosa L. Taksonları, Kuşburnu Sempozyumu, 5-6 Eylül 1996, Gümüşhane, Türkiye, s.85-95.
Barros, L., Carvalho, A. M. and Ferreira, I.C.F.R., 2011. Exotic fruits as a source of important phytochemicals: Improving the traditional use of Rosa canina fruits in Portugal, Food Research International, 44, 2233–2236.
Demir, N., Yildiz, O., Alpaslan, M. and Hayaloglu, A.A., 2014. Evaluation of volatiles, phenolic compounds and antioxidant activities of rose hip (Rosa L.) fruits in Turkey, LWT - Food Science and Technology, 57, 126-133.
Determination of vitamin C in beverages, fruits and vegetables by HPLC/UV method (accredited SZPI method A/11, ČSN EN 14130).
Doğan, A., Kazankaya, A., Çelik, F. ve Uyak, C., 2006. Kuşburnunun Halk Hekimliğindeki Yeri ve Bünyesindeki Bileşenler Açısından Yararları, II. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 14-16 Eylül 2006, Tokat, Türkiye, s.45-53.
Dölek, Ü., 2013. Bazı Kuşburnu (Rosa sp.) Türlerinde Optimal Hasat Zamanının ve Fitokimyasal Değişimlerinin Belirlenmesi, Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi., Fen Bilimleri Enstitüsü. Tokat, 113s.
Efe, L. ve Doğruluk, E., 2014. Altın Çilek (Physalis peruviana L.) Bitkisinin Beslenme ve Tıpta Kullanım Olanakları, II. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 23-25 Eylül 2014, Yalova, Türkiye, s.378-384.
Ercişli, S., Eşitken, A. ve Güleryüz, M., 2001. Erzurum (Merkez İlçe), Tortum, Pazaryolu ve Pasinler İlçelerinde Doğal Olarak Yetişen Kuşburnuların (Rosa spp.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma, Bahçe Dergisi, 29, (1-2), 39-44.
Fan, C., Pacier, C. and Martirosyan., D. M., 2014. Rose hip (Rosa canina L): A functional food perspective, Functional Foods in Health and Disease, 4, 11, 493-509.
Kara, C. ve Okyay N., 2008. Bazı Meyve ve Sebzelerde C Vitamini Tayini, Tübitak Eğitimde Bilim Danışmanlığı Projesi, Fen ve Teknoloji Öğretmenleri Bilim Danışmanlığı ve Eğitimi Yönünden Destekleme Çalıştayı, 14-20 Haziran, Kayseri, Türkiye.
Kazaz, S., Baydar H. ve Erbaş, S., 2009. Variations in chemical compositions of Rosa damascena Mill. and Rosa canina L. fruits, Czech Journal of Food Sciences, 27, 3, 178-184.
Kubat, A, Özaslan M, Karaduman A., Karagöz I, D. ve Kılıç, İ. H., 2013. C Vitamini Bakımından Zengin Sebze ve Meyvelerin Beyaz Kan Hücreleri Artışı Üzerine Etkilerinin Araştırılması, Adana Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü (AVKAE) Dergisi, 3, 1, 31-37.
Kurt, R., 2011. Türkiye Odun Dışı Orman Ürünlerinin Mevcut Durumu ve Dış Ticaret Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Bartın, 161s.
Kutbay, H,G. ve Kılınç, M., 1996. Kuşburnu (Rosa. L.) Türlerinin Taksonomik Özellikleri ve Türkiye’deki Yayılışları, Kuşburnu Sempozyumu, 5-6 Eylül 1996, Gümüşhane, Türkiye, s.75-83.
Murathan, Z.T., Zarıfıkhosroshahı, M., Kafkas, E. and Sevindik, E., 2016. Characterızatıon of Bıoactıve Compounds In Rosehıp Specıes From East Anatolıa Regıon of Turkey, Italian Journal of Food Science, vol 28, 314-325.
O.G.M., 2008. Orman Genel Müdürlüğü Sürdürülebilir Orman Yönetimi Kriter ve Göstergeleri 2008 Yılı Raporu, Ankara, 69s.
O.G.M., 2014. Orman Genel Müdürlüğü 2013 Yılı İdare Faaliyet Raporu, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara, 37s.
Öz, M., 2016. Rosa pimpinellifolia L. ve Rosa canina L. Kuşburnu Türlerinin Çiçek, Yaprak, Gövde ve Meyvelerinde Uçucu Yağ Analizleri ve Biyolojik Aktiviteleri, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 192s, Yayınlanmamış.
Özrenk, K., Gündoğdu, M. ve Doğan, A., 2012. Erzincan Yöresi Kuşburnu (Rosa canina L.) Meyvelerinin Organik Asit, Şeker ve Mineral Madde İçerikleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 22, 1, 20-25.
Ropciuc, S., Cenuşă, R., Căpriţă, R. and Creţescu, I., 2011. Study on the Ascorbic Acid Content of rose Hip fruit Depending on Stationary Conditions, Scientific Papers Animal Science and Biotechnologies, 44, 2, 129-132.
Sarıbaş, M., 1996. Batı Karadeniz Bölgesinde Doğal Yayılış Yapan Rosa canina L. (Kuşburnu) nun Bazı Morfolojik Palinolojik ve Tohum Özellikleri, Kuşburnu Sempozyumu, 5-6 Eylül 1996, Gümüşhane, Türkiye, s.65-74.
Türkben, C., Uylaşer V., İncedayı B. ve Çelikkol I., 2010. Effects of different maturity periods and processes on nutritional components of rosehip (Rosa canina L.), Journal of Food, Agriculture & Environment, Vol.8, 1, 26 – 30.
TS 13359, Bal-Fruktoz, Glukoz, Sakaroz, Turanoz ve Maltoz Muhtevası Tayini- Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (HPLC) Metodu, 2008, Ankara.
Yıldız, H. ve Nergiz, C., 1996. Bir gıda maddesi olarak kuşburnu, Kuşburnu Sempozyumu, 5-6 Eylül 1996, Gümüşhane, Türkiye, s.309-318.