Beşiktaş ve Yeşilköy'de Nuri Demirağ’ın Havacılık Tesisleri
20. yy başında uçağın icadı ile 20. yy, "havacılık ve uçak çağı" olarak anılmaya başlanmıştır. Uçağın icadı, havacılığı ve uçak sanayisini hızla tetiklemiş, Avrupa ile Amerika'da havacılık yapıları ve mimarisi de gelişmeye başlamıştır. Askeri havacılık, havacılık mimarisinin oluşumunda ve gelişiminde önemli rol oynarken, paralelinde sivil ve ticari havacılık gelişmeye başlamıştır. 1920'li ve 30'lu yıllarda Avrupa ve Amerika'da olduğu gibi, Türkiye Cumhuriyeti'nde de bu alanda önemli gelişmeler olmuştur. İstanbul'da uluslararası sivil ve ticari havacılık şirketlerinin yanı sıra (İtalyan AEI, Fransız CFRNA/CIDNA gibi), ulusal girişimciler de sivil ve ticari havacılık hizmetlerinde bulunmak için bir takım tesisler kurmuştur. Bu isimlerden birisi Vecihi Hürkuş, diğeri Nuri Demirağ'dır. Bu makalede Nuri Demirağ'ın İstanbul'da kurmuş olduğu havacılık tesisleri, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA) belgeleri ve dönemin ilgili görselleri eşliğinde incelenmiştir
Anahtar Kelimeler:
Havacılık mimarisi, Nuri Demirağ, uçak, Beşiktaş ve Yeşilköy Nu. D. havacılık tesisleri
Aviation Facilities of Nuri Demirağ in Beşiktaş and Yeşilköy
20th century at its dawn was referred to as “age of aviation” by the invention of aircraft. Founding of aviational activities triggered growth of aviation and aircraft industry rapidly. Aviation facilities and its architecture began developing in Europe and the United States. While military aviation had a significant role in creating and developing aviation, civil and commercial aviation began to develop accordingly. As in Europe and the United States in 1920s and 1930s, there were also some important developments in the newly born Turkish Republic. Along with international civil and commercial aviation companies in Istanbul (such as Italian AEI, French CFRNA/CIDNA), national entrepreneurs established a number of facilities for providing services in civil and commercial aviation. Vecihi Hürkuş and Nuri Demirağ were among these entrepreneurs. In this article, aviation facilities of Nuri Demirağ being established in Istanbul are reviewed by tracing Prime Ministry Republic Archive (BCA) documents and by the images related to that period.
Keywords:
Aviation architecture, Nuri Demirağ, aircraft, Beşiktaş and Yeşilköy Nu. D. aviaion facilities,
___
- Adıgüzel, M. B. (2006). Türk Havacılığında İz Bırakanlar. Ankara: THK Culture Publications.
- Akbayar, N. (1998). Dünden Bugüne Beşiktaş (1st ed.). İstanbul: Beşiktaş Moyarolity.
- Artut, S. H. (2014). Teknoloji-İnsan Birlikteliği. İstanbul: Ayrıntı Publications.
- Corn, J. J. (1983). The Winged Gospel: America’s Romance with Aviation 1900-1950. (N. U. Press, Ed.). New York: JHU Press.
- Deliorman, M. N. (1957). Nuri Demirağ’ın Hayat ve Mücadeleleri.
- Dervişoğlu, F. M. (2011). Nuri Demirağ Türkiye’nin Havacılık Efsanesi. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
- Eggebeen, J. (2007). Airport age: Architecture and Modernity in America. City University of New York.
- Ergin, M. (1952). Hayatta Muvaffak Olmuş İş Adamlarımız: Nuri Demirağ. Yirminci Asır, 1(2), 4.
- Gazete Bilkent. (2014). Retrieved March 10, 2017, from http://www.gazetebilkent.com/2014/05/11/ilklerin-adami-ve-milli-bir-girisimci-nuri-demirag.
- Giedion, S. (1948). Mechanization Takes Command - A Contribution to Anonymous History. New York: Oxford University Press.
- Gülten, Z. (2010). Havacılık Tarihinde Yeşilköy. Ankara: Air Press and Publication Directorate.
- Hürkuş, V. (2014). Bir Tayyarecinin Anıları. (G. Hürkuş Şarman & S. Hürkuş Maxon, Eds.). İstanbu: YKY.
- İlmen, S. (1947). Türkiye’de Tayyarecilik ve Balonculuk Tarihi (The History of Aircraft and Balon in Turkey), I. İstanbul: Hilmi Kitabevi.
- Kansu, Y., Şensöz, S., & Öztuna, Y. (1971). En Eski Çağlardan 1. Dünya Savaşına Kadar - Havacılık Tarihinde Türkler/1. Air Forces Press and Publications Directorate. Ankara.
- Kronenburg, R. (2002). Houses in Motion - The Genesis, History and Development of the Portable Building (2nd ed.). London: Wiley Academy.
- Kurter, A. (2006). Türk Hava Kuvvetleri Tarihi vol 1. Ankara: Turkish Air Forces Command Publications.
- Nelson, G. (1939). Industrial Architecture of Albert Kahn. New York: Architectural Book Publishing Company.
- Nuri Demirağ. (n.d.). Retrieved from www.nuridemirag.com.
- Nuri Demirağ Fotoğraflar. (n.d.). Retrieved from http://www.nuridemirag.com/fotograf.html.
- Sarıgöl, G., Hürtürk, K., & Kline, S. (2009). Türkiye’de Ticari Havacılık Tarihi-1909/1967 Pervaneli Uçaklar Devri. İstanbul: D Publications.
- Spenser, J. (2008). The Airplane: How Ideas Gave Us Wings. New York: Harper Collins.
- Şakir, Z. (2011). Nuri Demirdağ Kimdir? İstanbul: Akıl Fikir Publications.
- Tayhani, I. (2001). Atatürk’ün Bagimsizlik Politikasi ve Uçak Sanayi (1923-1950). Türk Hava Kurumu Kültür Yayinlari. Ankara: Turkish Air Association Culture Publications.
- Teyyareci Arşiv. (n.d.). Retrieved from www.tayyareci.com/arsiv/nuridemirag.asp
- Yalçın, O. (2013). Türk Hava Harp Sanayii Tarihi (1st ed.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Culture Publications.
- Yavuz, İ. (2013). Mustafa Kemal’in uçakları: Türkiye’nin Uçak İmalat Tarihi,(1923-2012) (2nd ed.). Türkiye İş Bankası Culture Publications.
- Yusufoglu, N. T., & Kara Pilehvarian, N. (2017). Besiktas Aircraft Factory. Megaron, 12(2), 255–260.
- Yusufoğlu, T. (2017). Aviation and Aircraft Industry Structures in Turkey: 1923-1940. YTÜ.
- Zelef, M. H. (2014). Impacts of Seaplanes and Seaports on the Perception and Conception of the Modern City: The Case of Istanbul. Journal of Urban History, 40(6), 1028–1053.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Çankaya Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Art Deco Hakkı Yenmiş Bir Üslup ve Türkiye - Ankara’dan Yansımaları
Beşiktaş ve Yeşilköy'de Nuri Demirağ’ın Havacılık Tesisleri
Arkeolojik Alanların ve İnsanların Birleştirilmesi: Yorumlama ve Sunum Yaklaşımları Üzerine Örnekler
LED Aydınlatmanın Farklı Korelasyonlu Renk Sıcaklığındaki Renk Algısının Değerlendirilmesi