Art Deco Hakkı Yenmiş Bir Üslup ve Türkiye - Ankara’dan Yansımaları
Hayat fiziki olarak içinde geçtiği için, mimarlığın insanlar üzerinde güçlü bir etkisi vardır. Mimarlık eserlerinin ifadesi zamana, yer ve toplumlara göre değişiklikler gösterir. Bu değişiklikler gözlemlenmiş ve genel olarak “üslȗp” diye adlandırılmışlardır. Sükȗnet ve durağanlığın hâkim olduğu Eski Çağlar’da üslȗpların uygulanması çok yavaş olmuştur. Üslȗp değişimlerinin hızı teknolojik gelişmelere bağlı olarak giderek arttı, o kadar ki bir insan ömrü içindeki değişimlerin hızını takip etmek çok güç. İçinde yaşanılan dönem içerisinde oluşan üslȗpları ayırt etmek güçtür fakat geçmiş dönemler incelendiğinde görebilmek kolaydır. Bununla birlikte, gündelik hayatı kontrol eden günlük nesneler, yapılar ve hatta yerleşimler incelendiğinde, belli bir üslȗbu tanımlayabilmek mümkündür. Her dönem insan eliyle yaratılmış her şey üzerinden gözlemlenebilecek belli bir estetik anlayışı yansıtır. Bu noktadan hareketle, 20. yüzyıla hükmeden temel üslȗp Modernizm olarak adlandırılabilir. Öte yandan mimaride ve tasarımda Modern Hareket kendi içinde çeşitlemeler ya da dallar içerir. Bunlardan bazıları belirgin ve güçlüyken bir kısmı da gölgede kalmışlardır. Art Deco bu ikinci gruptandır ve bu nedenle bu makalenin konusu olarak seçilmiştir. Ülkeden ülkeye değişen Art Deco, araştırma örneklemi olarak seçilen Ankara’daki yansımaları üzerinden incelenecektir. Üslȗp, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarındaki koşullar içinde açıklanmaya çalışılmış ve korunmalarının gereklilik nedenleri tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Art Deco, Ankara’da Modernizm, modern hareket, kentsel koruma
Art Deco a Frustrated Style and Reflections from Ankara - Turkey
Architecture carries a strong effect on people as life passes physically between what is constructed. The ambience of the works of architecture differ in time, place and society. These differences are observed and named as “styles” in general. The periods that past styles have been exercised happened to be very slow in Antiquity, in a world of tranquility and stability. Its acceleration increased with the technological developments and now, it is nearly too hard to trace the differences occurring during the life span of a human. It is difficult to distinguish the styles at the period when one lives in, but easy to see and understand when observed as the past. However, there are ways to describe a certain style in general by examining the features controlling the daily use objects, buildings and even settlements. Every period reflects a certain aesthetic understanding observable on everything that is manmade. From this point of view the basic style governing the 20th century can be named as Modernism. On the other hand, the Modernist Movement in architecture and design carry varieties or branches in it. Some are distinct and powerful, while the others have been left in shadow. Art Deco is one of the latter, and therefore is chosen as the subject of this article. The reflections of Art Deco differing from place to place will be examined over the city of Ankara, chosen as the case study. The style is tried to be explained in the conditions it was exercised during the establishment years of the Turkish Republic and the reasons for their conservation is discussed.
Keywords:
Art Deco, modern movement, modernism in Ankara, urban conservation,
___
- Akman, M. S. (2003). Yapı Malzemelerinin Tarihsel Gelişimi. Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, 4(34).
- Aslanoğlu, İ. (2001). Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı, 1923-1938. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
- Barillari, D., & Godoli, E. (1997). Istanbul 1900 Art Nouveau mimarisi ve iç mekanları. İstanbul: Yem Yayin.
- Bridges, A., Henderson, M., & Dvorak, A. (1983). Alphonse Mucha The Complete Graphic Works (Academy Ed). London.
- Cengizkan, A., İnan, D., & Cengizkan, M. (2011). Modernist Açılımda Bir Öncü Seyfi Arkan. Ankara: Mimarlar Odası Yayını.
- Cerwinske, L. (1981). Tropical Deco The Architecture and Design of Old Miami Beach. New York: Rizzoli.
- Droste, M. (1993). Bauhaus 1919-1933. Berlin: Benedict Taschen.
- Duncan, A. (1994). Art Nouveau. New York: Thames and Hudson.
- Duncan, A. (1995). Art Deco. New York: Thames and Hudson.
- Fiell, C., & Fiell, P. (1995). Charles Rennie Mackintosh(1868-1928). London: Taschen.
- George Lepape Illustrations. (1927). Vogue Magazine Cover. Retrieved from https://www.google.com.tr/search
- Goethe-Institut. (2010). Retrieved November 4, 2017, from http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/ges/hyg/trindex.htm
- Kortan, E. (2014). Ankara 1939-1945 II. Dünya Harbinin Gölgesinde. Ankara: Boyut.
- Orhan, Ö. (2009). Gençlik Parkı. Retrieved November 16, 2017, from www.e-bulten.library.atilim.edu.tr/sayılar/2009-06/ankara.html
- Ouroussoff, N. (2017). The Man Who May Save Soviet Architecture. International Herald Tribune, 20(Oct 11).
- Özcan, Z. (1997). Ulus Meydanı’nda Sıradışı Bir Örnek. Ada Kentliyim Dergisi, 3.
- Pfeiffer, B. B. (1994). Frank Lloyd Wright. Köln: Benedikt Taschen.
- Sey, Y. (1998). Cumhuriyet Döneminde Konut. 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, 273–300.
- Sothebys. (1928). Retrieved November 2, 2017, from http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/2012/arts-dcoratifs-du-xxe-sicle-design-contemporain-/lot.27.html
- Sudaş, İ. (2014). Seyfi Arkan’ın İller Bankası Risk Altında. Arkitera. Retrieved from http://www.arkitera.com/haber/23332/seyfi-arkanin-iller-bankasi-risk-altinda
- Tankut, G. (1993). Bir Başkentin İmarı Ankara: 1929-1939. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
- The Prolific Art, Illustrations & Designs of Erté. (2010). Retrieved November 12, 2017, from http://thecoincidentaldandy.blogspot.com.tr/2010/11/erte.html
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Çankaya Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Beşiktaş ve Yeşilköy'de Nuri Demirağ’ın Havacılık Tesisleri
LED Aydınlatmanın Farklı Korelasyonlu Renk Sıcaklığındaki Renk Algısının Değerlendirilmesi
Arkeolojik Alanların ve İnsanların Birleştirilmesi: Yorumlama ve Sunum Yaklaşımları Üzerine Örnekler
Art Deco Hakkı Yenmiş Bir Üslup ve Türkiye - Ankara’dan Yansımaları