Mehmet Akif ERDOĞRU, Çevirmen: Mehmet Akif ERDOĞRU

HARZEMŞAHLAR TARİHİ ÜZERİNE YENİ BİR METİN

Elimizde Harezmşahlar Devleti tarihi üzerine Arapça bir metin bulunuyor. Bu metnin yazarı Şeyh Muhammed b. Yar Muhammed isimli Buharalı bir Nakşi şeyhidir. Metin muhtemelen on altıncı yüzyıl sonlarında Buhara’da medreselerde okutulmak üzere yazıldı. Şeyh Muhammed, muhtasar bir İslam tarihi yazdı. Kitabının bir bölümü Tarih-i Selatin-i Tatar Han ismiyle Konya Bölge Yazma eserler Kütüphanesinde muhafaza ediliyor. Bu küçük risalenin bir sayfası Harzemşahlar tarihine tahsis edilmiştir. Biz bu yazımıza bu sayfa üzerinde duruyoruz. Bu bilgilerin Harzemşahlar tarihi üzerine çalışanlar tarafından henüz zikredilmediğini de belirtelim. İkinci el olan bu metnin farklı tarafı Harzemşah Atsız’dan hiç söz etmemesidir. Bunun yanı sıra o dönemlerde yaşamış ünlü İslam âlim, müellif, mutasavvıf ve ilahiyatçıları biyografilerini de vermiş olmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Harizmşahlar, Harezm, Orta Asya, Buhara

PDF

___

KAYNAKÇA
I-YAZMA ESER (ARAPÇA)
Şeyh Muhammed Nakşibendî, Tarih-i Selâtîn-i Tatar, No. 692, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi, Mecmuanın içinde, yaprak: 14a,
II-BASILI ESERLER
Algar, Hamid, ‘Necmeddin-i Kübra’, DİA, 32, İstanbul 2006, 498-500.
Ateş, Ahmet Ateş, ‘Enverî’, İA, 4, İstanbul 1997, 279
Barthold, V. V., Moğol İstilasına Kadar Türkistan, Haz.: H. D. Yıldız, İstanbul 1981, Kervan yay.
Çögenli, M. Sadi, ‘Mutarrizi’, DİA, 31, İstanbul 2006, 375)
Efendioğlu, Mehmet, ‘Sem’anî, Abdülkerîm b. Muhammed’, DİA, 36, İstanbul 2009, 461.
Kafesoğlu, İbrahim, Harizmşahlar Devleti Tarihi, Ankara, 2000, TTK yayınları
Köprülü, F., ‘Harizmşahlar’, İA, Eskişehir, 2. Basım, 286-87.
Okuyan, Mehmet, ‘Necmeddin-i Daye’, DİA, 32, İstanbul 2006, 492
Öngören, Reşat, ‘Mecdüddin el-Bağdadi’, DİA, 28, İstanbul 2003, 231.
Özaydın, Abdülkerim, ‘Melikşah’, DİA, 29, İstanbul 2004, 54.
Özaydın, Abdülkerim, ‘Sencer’, DİA, 26, İstanbul 2009, 507
Şahinoğlu, M. Nazif, ‘Attar, Feridun’, DİA, 4, İstanbul 1991, 95-96
Taneri, Aydın, Celaleddin Harizmşah, DİA, 7, İstanbul 1993, 248-250 Taneri, Aydın, Celalüddin Harizmşah ve Zamanı, Ankara Kültür Bakanlığı yayını
Uludağ, Süleyman, ‘Seri es-Sakatî, DİA, 36, İstanbul 2009, 564
Uludağ, Süleyman, ‘Baharzi Seyfeddin’, DİA, 4, İstanbul 1991, 474 Yavuz, Yusuf Şevki, ‘Fahreddin er-Razî’, DİA, 12, İstanbul 1995, 89.
Yazıcı, Tahsin, ‘Makamat-ı Hamidî’, DİA, 27, İstanbul 2003, 417.