Eczane Personellerinin Akılcı İlaç Kullanımı ile İlgili Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Giriş: Akılcı olmayan ilaç kullanımı, morbidite, mortalite oranları ve tedavi maliyetlerinde artışa neden olması açısından halk sağlığını etkileyen ciddi bir sorundur. Sağlık personellerine bu konuda önemli görevler düşmektedir. Bu çalışmada eczacı ve sahada hasta ile aktif olarak teması olan yardımcı eczacı ve eczane teknikerlerinin akılcı ilaç kullanımı ilkelerine dair bilgi tutum ve davranışlarını değerlendirmeyi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Bir kentsel bölgeye kayıtlı eczanelerde çalışan eczacı, eczane yardımcısı ve teknikerlerine ulaşılarak, gönüllülerden literatür desteği ile genişletilmiş Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı Dairesinin ‘Hastane Eczacı Anketi’ni online olarak doldurmaları istenmiştir. Bulgular: Çalışmaya 156 eczane personeli gönüllü olarak katılmıştır. Gönüllülerin %48,1’i eczacı, %4,5’i eczane yardımcısı %47,4’ü eczane teknikerlerinden oluşmuştur. Katılımcıların %59’u akılcı ilaç kullanımı eğitimi almadıklarını beyan etmişlerdir. Eczane teknikerleri arasında bu oran %73’tür. Eczanelerin tamamı ilaç takibini, elektronik cihazlar veya sorumlu kişilerce anlık ölçümlerle izlemekte, katılımcıların %99,4 ‘ü ilaçla ilgili saklama koşulları ile hastayı, %84’ü özel hazırlama koşulu olan ilaç için sağlık personelini bilgilendirdiğini belirtmişlerdir. Katılımcıların %18,6’sı, son 2 yıl içinde bir veya daha fazla advers etki bildirimde bulunmuşlardır. Hastalardan gelen ilaçlara yönelik artık/atık ilaçların bertarafında tam bir standardizasyon olmadığı belirlenmiştir.Sonuç: Eczane teknikerlerine yönelik akılcı ilaç kullanım eğitimlerinin düzenlenmesi, atık/artık ilaç yönetimi ile ilgili standart bir yöntemin uygulamaya geçirilmesi ve farmakovijilans uygulamaları ile ilgili geribildirimin arttırılması amacıyla eczane personellerinin teşvik edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Rational drug use, Pharmacist, Pharmacy staff, Pharmacy technician

Evaluation of Knowledge, Attitude and Behavior of Pharmacy Staff About Rational Drug Use

Introduction: Irrational drug use is a severe problem affecting public health, increasing morbidity, mortality rates, and treatment costs. Healthcare personnel has important responsibilities in this regard. In this study, we aimed to evaluate the knowledge, attitudes, and behaviors of pharmacists, assistant pharmacists, and pharmacy technicians.Materials and Methods: Pharmacists, assistant pharmacists, and technicians working in pharmacies registered in an urban area were reached. Volunteers with the support extended to literature Turkey Pharmaceuticals and Medical Devices Agency, Department of Rational Drug Use ‘Survey of Hospital Pharmacists were required to be filled out online.Results: 156 pharmacy personnel voluntarily participated in the study. Of the volunteers, 48.1% were pharmacists, 4.5% pharmacy assistants, and 47.4% pharmacy technicians. 59% of the participants declared that they did not receive training on rational drug use. Among pharmacy technicians, this rate is 73%. All pharmacies monitor the drug monitoring with electronic devices or instant measurements by the responsible persons; 99.4% of the participants stated that they informed the patient about the storage conditions of the drug, and 84% informed the health personnel about the drug with a special preparation condition. 18.6% of the participants reported one or more adverse events in the last two years. It has been determined that there is no complete standardization in the disposal of residual/waste drugs for drugs from patients.Conclusion: In order to organize rational drug use training for pharmacy technicians, implement a standard method for waste residual medicine management, and increase feedback on pharmacovigilance practices, it is necessary to encourage the staff.

Keywords:

Rational drug use, Pharmacist, Pharmacy staff, Pharmacy technician,

PDF

___

1. Organization, W.H., The rational use of drugs: report of the conference of experts, Nairobi, 25-29 November 1985. Geneva: Albany: World Health Organization. 1987, WHO Publications Center USA [distributor].
2. Ahmet Akıcı, S.K., Topluma Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı. 2013. 5.
3. Organization, W.H., Antimicrobial resistance: a threat to global health security. Rational use of medicines by prescribers and patients, Apr 2005; A58/14.
4. Amundstuen Reppe, L., O. Spigset, and J. Schjøtt, Drug Information Services Today: Current Role and Future Perspectives in Rational Drug Therapy. Clin Ther, 2016. 38(2): p. 414-21.
5. Lesho, E.P. and M. Laguio-Vila. The slow-motion catastrophe of antimicrobial resistance and practical interventions for all prescribers. in Mayo Clinic Proceedings. 2019. Elsevier.
6. T.C Cumhurbaşkanlığı Bilgi Sistemi, https://www.mevzuat.gov.tr/, Erişim Tarihi 10.10.2020.
7. Toklu, H.Z., Akılcı ilaç kullanımı ve eczacının rolü. 2011.
8. TOKLU, H.Z., Eczacılık Uygulamalarında Akılcı İlaç Kullanımı. Turkiye Klinikleri, 2015. 3(1): p. 74-83.
9. Akıcı, A., et al., Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sted, 2002. 11(7): p. 253-257.
10. Şahingöz, M. and E. Balcı, Hemşirelerin Akılcı İlaç Kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2013. 12(1).
11. ŞANTAŞ, F. and B. DEMİRGİL, Akılcı ilaç kullanımına ilişkin bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 2017. 5(1): p. 35-48.
12. Khamis, S., et al., Applying Beers Criteria for Elderly Patients to Assess Rational Drug Use at a University Hospital in Northern Cyprus. J Pharm Bioallied Sci, 2019. 11(2): p. 133-141.
13. T.C. Resmi Gazete, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14-1.pdf, Erişim Tarihi: 01.10.2020.
14. Türkiyeİlaçve Eczacılık Genel Müdürlüğü,https://www.titck.gov.tr/mevzuat/yardimci-eczaci-yerlestirmesi-ve-calistirilmasina-dair-usul-ve-esaslar-02072019114653, Erişim Tarihi: 11.12.2020.
15. YüksekÖğretimKurulu,https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Ulusal-cekirdek-egitimi-programlari/eczacilik_cep.pdf. Erişim Tarihi:10.12.2020
16. AYDIN, B. and A. GELAL, Akılcı ilaç kullanımı: yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2012. 26(1): p. 57-63.
17. İskit, A.B., Akılcı ilaç kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2006. 15(7): p. 4-5.
18. Akıcı, A., et al., Akılcı ilaç kullanımı sürecinde hasta uyuncuna hekim ve eczacının katkısı. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 2011. 14(3): p. 139-145.
19. van Grootheest, A.C. and L.T. de Jong-van den Berg, The role of hospital and community pharmacists in pharmacovigilance. Res Social Adm Pharm, 2005. 1(1): p. 126-33.
20. ERGÜN, Y., Farmakovijilans: Türk Mevzuatı Açısından Bir Değerlendirme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2019. 14(3): p. 155-161.
21. National Clinical Guideline, C., National Institute for Health and Clinical Excellence: Guidance, in Drug Allergy: Diagnosis and Management of Drug Allergy in Adults, Children and Young People. 2014, National Institute for Health and Care Excellence (UK)Copyright © National Clinical Guideline Centre, 2014.: London.
22. Altınel, S., Gelişmiş ülkelerde uygulanmakta olan ilaç güvenliği (Farmakovijilans) sistemlerinin incelenmesi, Türkiye’deki mevcut yapılanma ile karşılaştırılması ve ülkemizde oluşturulması amaçlanan denetim sisteminin araştırılması. 2010.
23. Altıntaş Aykan, D., H. Nazik, and Y. Ergün, Advers İlaç Reaksiyonları Spontan Bildirimlerinin Değerlendirilmesi: Klinik Farmakoloji Deneyimimiz. Kocaeli Tıp Dergisi, 2019. 8(2): p. 230-239.
24. Guitor AK, W.G., Antimicrobial resistance and respiratory infections. . (Chest. 2018;154(5):1202-12. ).
25. Peksu, S., Şahi̇n, E , A, Akilci İlaç Kullanimi Farkindalik Çalişmalarinin Birinci Basamak Sağlik Hizmetleri Sunumunda Etkisi The Effect Of Awareness Studies Rational Drug Use On The Primary Health Care Institutions Zeynep Kamil Tıp Bülteni (2020). 51 (1) ,.
26. Gouws, C. and J.H. Hamman, What are the dangers of drug interactions with herbal medicines? Expert Opin Drug Metab Toxicol, 2020. 16(3): p. 165-167.
27. Asher, G.N., A.H. Corbett, and R.L. Hawke, Common Herbal Dietary Supplement-Drug Interactions. Am Fam Physician, 2017. 96(2): p. 101-107.
28. Saygı, Ş., Çevre ve insan sağlığı yönünden ilaç atıklarının önemi. 2012.