Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeli’ne Göre Kronik Böbrek Yetmezliği Olan Çocuk Hastanın Değerlendirmesi: Olgu Sunumu

Çocukluk döneminde birçok kronik hastalık görülmektedir. Bu kronik hastalıkların içinde kronik böbrek yetmezliğinin özel bir önemi vardır. Kronik böbrek yetmezliği (KBY), kronik renal ya da sistemik hastalıklara bağlı böbrek fonksiyonlarının geri dönüşsüz kaybı olarak tanımlanmaktadır. Erken yaşlarda KBY tanısı alan çocukların yaşamın ilerleyen dönemlerinde sosyal ve psikolojik birçok problem yaşadığı bilinmektedir. Hemşirelik uygulamalarında da birçok model kullanılmaktadır. Bunlardan kullanımı yaygın olan modellerden biri Yaşam Aktiviteleri Modelidir. Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeli bireyi bir bütün olarak almayı, sorunu belirleyip çözmeyi bulmada ve holistik ve humanistik yaklaşımla, hemşirelik sürecinin geliştirilmesine ve uygulamasına katkı sağlamaktadır. Aktiviteleri 12 gruba ayırmıştır. Bunlar; hastanın ve çevresinin güvenliğini sağlama sürdürme, iletişim, solunum, yeme-içme aktivitesi, boşaltım aktivitesi, kişisel hijyen ve giyim, beden ısısının kontrolü, hareket, çalışma ve boş vakitlerini değerlendirme, cinselliğini ifade etme, uyku ve ölümdür. Olgumuzda veriler toplandıktan sonra 12 aktivite değerlendirilip uygun girişimler belirlenip uygulanmıştır. Enfeksiyon riski, düşme riski, sosyal izolasyon, etkisiz çocuk bakımı süreci, bulantı, büyüme ve gelişmede gecikme, elektrolit dengesinde bozulma riski, sıvı volüm eksikliği riski, konstipasyon, oral mukoz membranda bozulma, hipotermi, yorgunluk, boş vakitlerini geçirme aktivitelerinde yetersizlik, ev yönetiminde bozulma, beden imajında bozulma, uyku örüntüsünde bozulma, umutsuzluk ve uyumsuzluk hemşirelik tanıları konulmuştur. Çocuk hastada yaşıtlarına göre gelişiminin geri olması, tedaviye uyumsuzluk göstermesi, iletişim sorunu yaşaması, ebeveynlerin rollerinde değişiklik gibi birçok problem yaşadığını belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

çocuk, hemşire, kronik böbrek yetmezliği, model, yaşam aktiviteleri

Evaluation of a Pediatric Patient with Chronic Kidney Disease According to Nursing Model Based on Life Activities: A Case Report

Many chronic diseases are seen in childhood. Of these chronic diseases, chronic kidney disease is of particular importance. Chronic kidney disease (CKD) is defined as irreversible loss of renal function due to chronic renal or systemic diseases. It is known that children diagnosed with CKD at an early age experience many social and psychological problems later in life. Many models are used in nursing practices. One of the most widely used models is the Life Activities Model. The Nursing Model Based on Life Activities contributes to the development and implementation of the nursing process by taking the individual as a whole, finding and solving the problem and with a holistic and humanistic approach. The life activities were divided into 12 groups. These; maintaining a safe environment, communication, breathing, eating and drinking, elimination, washing and dressing, controlling temperature, mobilisation, working and playing, expressing sexuality, sleeping and death and dying. In our case, after the data were collected, 12 activities were evaluated and appropriate interventions were identified and practiced. Risk of infection, fall risk, social isolation, ineffective childcare process, nausea, delay in growth and development, risk of electrolyte imbalance, fluid volume deficiency risk, constipation, oral mucosal membrane deterioration, hypothermia, fatigue, lack of leisure time activities, home management disturbance, deterioration in body image, deterioration in sleep pattern, hopelessness and maladjustment were diagnosed as nursing. It was determined that the pediatric patient had many problems according to his/her age, such as delayed development, non-compliance with treatment, communication problems, and changes in parents' roles.

Keywords:

chronic kidney disease, life activities, model, nurse, pediatiric,

PDF

___

KAYNAKLARAkdemir N. ve Birol L. (2005). İç hastalıkları ve hemşirelik bakımı. Ankara: Sistem Ofset.Birol, L. (2013). Hemşirelik Süreci. İzmir: Berke ofset Matbaacılık.Carpenito-Moyet, LJ. (2012). Hemşirelik Tanıları El Kitabı. (Çeviren; Erdemir F) Nobel Tıp Kitapevleri.Conk, Z., Başbakkal, Z., Yılmaz, HB., Bolışık, B. (2013). Pediatri Hemşireliği. İzmir: Akademisyen Tıp Kitabevi.Çavuşoğlu, H. (2019). Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Ankara: Sistem Ofset.Durualp, E., Kara, FN., Yılmaz, V., Alaybeyoğlu, K. (2010). Kronik hastalığı olan ve olmayan çocukların ve ebeveynlerinin görüşlerine göre yaşam kalitelerinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 63(2) 55-63.Ekim, A., Ekim, G., Ocakçı, AF. (2012). Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(4):157-161.Er, M. (2006). Çocuk, Hastalık, Anne-Babalar ve Kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49:155-168Erdoğan, A., Karaman, MG. (2008). Kronik ve ölümcül hastalığı olan çocuk ve ergenlerde ruhsal sorunların tanınması ve yönetilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9:244-252.Jenkins, J., Solomon, J., Whittam, S. (2012). Applying the Roper. Logan. Tierney model in Practice. Second Edition, Elsevier Limited.Kacaroğlu Vicdan, A., Gülseven Karabacak, B., Ecevit Alpar, Ş. (2015). 2012-2014 NANDA-I Hemşirelik tanılarının Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeline göre sınıflandırılması. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1626-1636.Karakurt, P., Kaşıkçı, M. (2008). İnmeli Bir Olgunun Yaşam Modeline Göre İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11:1,76-84.Keser, N., Kapçı, EG., Odabaş, E. (2012). Farklı kronik hastalığı olana ve olmayan çocukların benlik algısı, duyusal-davranışsal sorunlar ve aa-baba tutumları açısından karşılaştırılması. Çocuk ve gençlik ruh sağlığı dergisi, 19(2) 57-68.Köşgeroğlu, N., Mert Boğa, S. (2011). Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeli (YADHM)’ne Göre Zihinsel Engelli Bireylerin Sorunları ve Hemşirelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1):148-154.Potts NL. ve Mandleco B. (2012). Pediatric Nursing Caring for Children and Their Families.Roper, N., Logan, W., Tierney, A. (1996). Model For Nursing Based on a Model Living 4th ed. Newyork: Churcill Living Stone Publish.Roper, N., Logan, W., Tierney, A. (2006). The Elements of Nursing a Model for Nursing Based on a Model of Living, 4.ed., Tokyo: Churchill Livingstone.Seyahi, N., Altıparmak, MR., Ateş K., Trabulus S., Süleymanlar, G. (2015). Türkiye'de renal replasman tedavilerinin güncel durumu: türk nefroloji derneği kayıt sistemi 2014 yılı özet raporu. Turk Neph Dial Transpl, 24(1):10-16.Şirin A, Emre S, Nayır A, 2010. Pediatri. Edit: Neyzi O, Eruğrul T. Cilt: 2 Nobel Tıp Kitabevleri.TND. (2014). Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon-Registry 2013. Ankara: Türk Nefroloji Derneği, 2014.Törüner EK. ve Büyükgönenç L. Çocuk Sağlığı Temel Hemşirelik Yaklaşımları; 2017. Ankara: Göktuğ Yayıncılık.Velioğlu, P. (2012). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul: Alaş Ofis.