Prematüre Bebeklerde Bireyselleştirilmiş Gelişimsel Bakım Kapsamında Toplu Bakım Verme Kavramı

Giriş: Prematüre bebek 37. gebelik haftası dolmadan dünyaya gelen bebektir. Prematüre bebeklerin gelişimlerini tamamlayamadan dünyaya gelmeleri prematüreliğe ek olarak birçok sağlık sorununu da beraberinde getirir. Prematüre bebeklerin vücut yüzeylerinden ısı kaybı fazladır, ciltleri incedir, emme refleksleri gelişmemiştir ve akciğerleriyle yeterli gaz alış verişini sağlayamazlar. Prematüreler bu sağlık sorunları neticesinde yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde (YYBÜ) desteklenirler. YYBÜ’sinin olumsuz koşullarını en aza indirmek, bebeğin sağlığını ve konforunu en üst düzeyde desteklemek amacıyla ‘Bireyselleştirilmiş Gelişimsel Bakım’ (BGB) modeli geliştirilmiştir. Bireyselleştirilmiş gelişimsel bakım modelinin ilkelerinden biri toplu bakım vermedir. Bakımın toplu şekilde verilmesi ve kümelenmiş bakım olarak da ifade edilen toplu bakım verme, YYBÜ’lerinde prematüre bebeklerin gereksinimleri olan bakım uygulamalarının toplu şekilde, zaman içine yaymak yerine aynı bakım saatinde verilmesini ifade eder. Toplu bakım vermenin prematüre bebeklerde oksijen ihtiyacının azalması, stres tepkilerinin azalması, stresin azalması ile konfor düzeyinin artması, apne sıklığının azalması, harcanan enerjinin azalması ile birlikte kilo alımının artması, fizyolojik, duyusal, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimi olumlu etkilemesi gibi olumlu etkileri mevcuttur. YYBÜ’nde çalışan hemşirelerin hemşirelik rolleri doğrultusunda BGB kapsamında prematüre bebeklere toplu bakım vermeleri gereklidir. Beslenmenin düzenlenmesi, hijyen gereksinimlerinin yerine getirilmesi, terapotik pozisyon sağlama, anne-bebek bağlılığının sağlanması, ağrı ve stres yönetimi, dokunma kontrolü, ünite koşullarının düzenlenmesi gibi uygulamalar toplu bakım kapsamındaki hemşirelik girişimlerindendir. Bu çalışmanın YYBÜ’nde desteklenen prematüre bebeklere bakım veren hemşirelere toplu bakım kavramını açıklamak için yararlı olacağı düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

prematüre bebek; bireyselleştirilmiş gelişimsel bakım; toplu bakım; YYBÜ; hemşire.

CONSEPT OF CLUSTERED CARE IN THE COMPREHENSİVE OF INDIVIDUALIZED DEVELOPMENTAL CARE IN PREMATURE INFANTS

The premature infant is the baby born before the 37th gestational week. Premature infants born before they can complete their development bring many health problems in addition to prematurity. Premature infants have more heat loss from their body surfaces, skin is thin, absorption reflexes are not developed, and they cannot provide sufficient gas exchange with their lungs. As a result of these health problems, premature infant are supported in neonatal intensive care units (NICU). In order to minimize the negative conditions of the NICU and to support the health and comfort of the infant at the highest level, the Individualized Developmental Care (IDC) ’model was developed. One of the principles of the individualized developmental care model is collective care. Clustered care refers to the care practices that premature infants require in the NICUs, rather than giving them to the same care hour rather than spreading over time. Clustered care has positive effects such as decreasing oxygen demand in premature infants, decreasing stress reactions, increasing comfort level with decreasing stress, decreasing the frequency of apnea, decreasing energy consumption and increasing weight gain, and affecting physiological, sensory, mental, emotional and social development positively. Nurses working in the NICU are required to provide clustered care to premature infants within the scope of IDC in line with their nursing roles. Practices such as regulation of nutrition, fulfillment of hygiene requirements, providing therapeutic position, mother-infant attachment, pain and stress management, touch control, and regulation of unit conditions are among the nursing initiatives within the extend of clustered care. This study is thought to be useful to explain the concept of clustered care to nurses who care for premature infants supported in the NICU.

Keywords:

premature infant; individualized developmental care;clustured care; NICU; nurse.,

PDF

___

Als H.(1982).Toward a synactive theory of development: promise for the assessment and support of ınfant ındividuality. Infant Mental Health Journal. 3, 229-243.
Arısoy, E. S. (2010). Yenidoğan sepsisi: tanı ve tedavi yaklaşımları. ANKEM Derg, 24(2), 168–175.
Arpacı, T., Altay, N.(2017). Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde bireyselleştirilmiş gelişimsel bakım: güncel yaklaşımlar. Türkiye Klinikleri Hemsirelik Bilimleri, 9( 3):245-254.
Aydın, D. Karaca Çiftçi, E. (2015). Yenidoğan yoğun bakım hemşirelerinin preterm yenidoğanlara uygulanacak terapötik pozisyonlar hakkındaki bilgi düzeyi. Guncel Pediatri, 13(1), 21–30. https://doi.org/10.4274/jcp.26349.
Aytekin, A., Albayrak, E. B., Küçükoğlu, S. ve Caner, İ. (2014). The effect of feeding with spoon and bottle on the time of switching to full breastfeeding and sucking success in preterm babies. Turk Pediatri Arsivi, 49(4), 307–313. https://doi.org/10.5152/tpa.2014.1904
Büyükgönenç L, Kılıçarslan Törüner E. (2018). Çocukluk yaşlarda ağrı ve hemşirelik yönetimi. Pediatri Hemşireliği içinde. Ed: Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B. Ankara:Akademisyen.
Cabral, L. A.,Velloso, M. (2014). Comparing the effects of minimal handling protocols on the physiological parameters of preterm infants receiving exogenous surfactant therapy. Brazilian Journal of Physical Therapy, 18(2), 152–164. https://doi.org/10.1590/s1413-35552012005000154.
Cimete G. Kuğuoğlu S. Dede Çınar N. (2018) Çocuk, hastalık ve hastane ortamı. Pediatri Hemşireliği içinde. Ed: Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B. Ankara:Akademisyen.
Conk Z, Başbakkal Z, Yardımcı F.(2018). Çocuk Sağlığına Genel Bakış. Pediatri Hemşireliği içinde. Ed: Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B. Ankara:Akademisyen.
Çağlayan, N., Balcı, S. (2014). Preterm yenidoğanlarda ağrının azaltılmasında etkili bir yöntem: cenin pozisyonu. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 22(1), 63. https://doi.org/10.17672/fnhd.28974
Çalık, C., Işık, F.,Tufan, A. (2015). Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin kanguru bakımı uygulama durumları ve engeller. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 9557(1), 1–9.
Eras, Z., Atay, G., Şakrucu, E. D., Bingöler, E. B.,Dilmen, U. (2013). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde gelişimsel destek. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni The Medical Bulletin of Sisli Hospital, (3), 97–103. https://doi.org/10.5350/semb2013470301.
Gözen, D., Aykanat Girgin, B. (2017). Preterm bebeklerde oral beslenmeyi destekleyici kanıta dayalı girişimler. Clinical and Experimental Health Sciences, 7(4), 171–174. https://doi.org/10.5152/clinexphealthsci.2017.327.
Holsti, L., Grunau, R. E., Whifield, M. F., Oberlander, T. F.,Lindh, V. (2006). Behavioral responses to pain are heightened after clustered care in preterm infants born between 30 and 32 weeks gestational age. Clinical Journal of Pain, 22(9), 757–764. https://doi.org/10.1097/01.ajp.0000210921.10912.47.
Holsti, L., Weinberg, J., Whitfield, M. F. ve Grunau, R. E. (2007). Relationships between adrenocorticotropic hormone and cortisol are altered during clustered nursing care in preterm infants born at extremely low gestational age. Early Human Development, 83(5), 341–348. https://doi.org/10.1016/j.earlhumdev.2006.08.005.
İbiş M. Günay İ. Aksoy M. Özbaş S. Tezel B. Keskinkılıç B.(2014).Neonatal resisütasyon-yenidoğan canlandırması. Anıl Reklam Matbaatcılık.
Karabulut, A. A. (2011). Yenidoǧanda deri fizyolojisi ve topikal i̇laç kullanimi. Turkderm Deri Hastaliklari ve Frengi Arsivi, 45(SUPPL. 2), 60–67. https://doi.org/10.4274/turkderm.45.s11
Kardaş Özdemir, Funda; Güdücü Tüfekçi, F. (2012). Bireyselleştirilmiş gelişimsel bakım uygulamalarının prematürelerin fizyolojik belirtiler büyüme ve hastanede kalış sürelerine etkisi.Doktora tezi.
Küçük Alemdar, D., Güdücü Tüfekci, F. (2015). Prematüre bebek konfor ölçeği’nin türkçe geçerlilik ve güvenilirliği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(2), 142–148. https://doi.org/10.5222/head.2015.142.
Küçük, S. (2015). Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde kaliteli uyku. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 8(3), 214–217.Leonard, J. (2008). Exploring neonatal touch. Wesley J Psychol, 3, 39–47.
Pereira, F. L., de Góes, F. dos S. N., Fonseca, L. M. M., Scochi, C. G. S., Castral, T. C., Leite, A. M. (2013). Handling of preterm infants in a neonatal intensive care unit. Revista Da Escola de Enfermagem, 47(6), 1272–1278. https://doi.org/10.1590/S0080-623420130000600003.
Salihoǧlu, Ö., Akkuş, C. H., Hatipoǧlu, S. (2011). Yenidoğan yoğun bakım ünitesi standartları. Medical Journal of Bakirkoy, 7(2), 45–51. https://doi.org/10.5350/BTDMJB201107201
Sarı, H. Y., Çiğdem, Z. (2013). Gestasyon haftalarına göre bebeğin gelişimsel bakımının planlanması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 40–48.
Sönmez Düzkaya D, Yiğit E. Yılmaz Paksoy R. Özbek Kurt Ş. (2016). Yenidoğan protokolleri. Ed: Bozkurt G, Sönmez Düzkaya D. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
Turan, T., Erdoğan, Ç.(2018). Yenidoğan yoğun bakım ünitesindeki prematüre bebeğin gelişiminin desteklenmesi. JAREN, 2018;4(2):127-132.
Tutar Güven, Ş., İşler Dalgıç, A. (2017). An ındividualized supportive developmental care program developed for premature newborns. International Refereed Journal of Gynaecological Diseases and Maternal and Child Health, 9(0), 41–61. https://doi.org/10.17367/jacsd.2017.1.004.
Valizadeh, L., Avazeh, M., Bagher Hosseini, M. ve Asghari Jafarabad, M. (2014).Comparison of clustered care with three and four procedures on physiological responses of preterm infants: randomized crossover clinical trial. Journal of Caring Sciences, 3(1), 1–10. https://doi.org/10.5681/jcs.2014.001.
Westrup B, Kleberg A, Von Eichwald K, Stjernqvist K, Lagercrantz H. (2000). A randomized, controlled trial to evaluate the effects of the newborn ındividualized developmental care and assessment program in a swedish setting. Pediatrics.105(1).
World Health Organization (WHO). Preterm Birth. Erişim adresi: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs363/en/ (Erişim tarihi: 10.10.2019).