Murat KANGALGİL, Ahmet TEMEL, Tevfik EMRE, Tuğbay İNAN

28127

Altyapı Sporcularının Ahlaki Karar Alma ve Ahlaktan Uzaklaşma Tutumlarının İncelenmesi

Bu araştırmada altyapı sporcularının ahlaki karar alma ve sporda ahlaktan uzaklaşma tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 2021 yılında aktif-lisanslı olarak spor yapan ve basit tesadüfi yöntemle ulaşılan 870 sporcu oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak “Altyapı sporlarında ahlaki karar alma tutumları ölçeği” ve “Sporda ahlaktan uzaklaşma ölçeği kısa formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik ve MANOVA teknikleri kullanılmış, verilerin yorumlanmasında .05 anlamlılık düzeyi dikkate alınmıştır. Araştırma bulgularına göre sporcuların ahlaki karar alma tutumları iyi düzeyde ve ahlaktan uzaklaşma tutumları ise düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Kadın sporcuların puanları erkek sporculardan; Bireysel sporlarla uğraşanların tutumları takım sporcularından daha iyidir. Ortaokul ile lisede öğrenim gören sporcuların ahlaki karar alma tutumları ile ortaokulda öğrenim gören sporcuların ahlaktan uzaklaşma tutumları daha olumludur. 6 yıldan daha az sporla uğraşanların ahlaki karar alma tutumları daha yüksektir. Sportif başarı olması bakımından tutum puanlarında anlamlı farklılığa rastlanmamıştır. Sonuç olarak sporcuların ahlaki tutumları ve ahlaktan uzaklaşma tutumlarının iyi düzeyde olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler:

Alt yapı sporcuları, Ahlaki karar alma, Sporda Ahlaktan Uzaklaşma

Investigation of Young Athletes’ Attitudes towards Moral Decision Making and Distancing from Moral Values

In this study, it is aimed to examine young athletes’ attitudes towards moral decision-making and distancing from moral values in sports. The sample of the study consisted of 870 athletes who were active-licensee and reached by using the simple random sampling method in 2021. “The Scale of Moral Decision-Making Attitudes among Young Athletes” and “The Scale of Distancing from Moral Values in Sports-Short Form” were used as data collection tools. Descriptive statistics and MANOVA techniques were used in the analysis of the data, and .05 significance level was taken into account in the interpretation of the data. According to the findings of the study, it was determined that the moral decision-making attitudes of the athletes were at a good level and their attitudes towards distancing from moral values were low. The mean scores taken by the female athletes were found to be better than those of the male athletes and the attitudes of those engaged in individual sports were found to be better than those of the athletes engaged in team sports. The moral decision-making attitudes of the middle school and high school athletes and the middle school athletes’ attitudes towards distancing from moral values were found to be better. Those who had been doing sports for less than 6 years were found to have better moral decision-making attitudes. Sportive success was found to be a variable not significantly influential on the attitude scores. As a result, it can be said that the moral decision-making attitudes of the participating atheletes are at a good level and their attitudes towards distancing from moral values in sports are at a low level.
Keywords:

Young Athletes, Moral Decision-Making, Distancing From Moral Values,

PDF

___

  • Akoğlu, H. E., Ayyıldız, E., & Sunay, H. (2019). Uluslararası spor organizasyonlarına katılan sporcuların sporda ahlaktan uzaklaşma ve sportmenlik davranışlarının incelenmesi. II. Dünya Spor Bilimleri Araştırmaları Kongresi, 21-24.
  • Albouza, Y., D'Arripe-Longueville, F., & Corrion, K. (2017). Role of resistive self-regulatory efficacy and moral disengagement in the relationship between values and aggressiveness in athletes. International Journal of Behavioral Research and Psychology, 5(1), 209-217. DOI: 10.19070 / 2332-3000-1700037.
  • Altın, M., & Özsarı, A. (2017). Sporcu eğitim merkezlerinde yatılı olarak eğitim gören sporcuların ahlaki karar alma tutumları. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 3(1), 133-145. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/intjcss/issue/30960/337225.
  • Arslan, B. (2018). Türkiye'deki bocce ve dart sporcularının ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Atalay, A. (2016). Türkiye’de üniversitelerde eğitim gören öğrenci-sporcuların ahlaki karar alma tutumları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(31), 53-66. DOI: 10.16992/ASOS.1331.
  • Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of moral thought and action. In W.M. Kurtines & JL. Gewirtz (Eds.), Handbook of moral behavior and development: Volume 1: Theory (pp. 45-103). Psychology Press, NY: Taylor and Francis.
  • Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2007). Development and validation of the moral disengagement in sport scale. Journal of Sport & Exercise Psychology, 29(5), 608-628. DOI: 10.1123 / jsep.29.5.608.
  • Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2011). Moral disengagement in sport. International Review of Sport and Exercise Psychology, 4(2), 93-108. DOI: 10.1080/1750984X.2011.570361.
  • Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2010). Effects of goal orientation and perceived value of toughness on antisocial behavior in soccer: the mediating role of moral disengagement. Journal of Sport and Exercise Psychology, 32(2), 176-192. DOI: 10.1123/jsep.32.2.176.
  • Böyükelhan, E., Özdi̇lek, Ç., Kaya, T., & Öztürk, Y. (2019). Bazı değişkenlere göre öğrenci sporcuların ahlaki karar alma tutumların incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(4), 172-180. DOI: 10.33689/spormetre.579557.
  • Bureau, J. S., Vallerand R. J., Ntoumanis, N., & Lafreniere, M. A. K. (2012). On passion and moral behaviour in achievement settings; The mediating role of pride. Motiv Emot, 37(1), 121-133. DOI: 10.1007 / s11031-012-9292-7.
  • Can A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. 8. Baskı. Ankara: Pegem Akademi. DOI: 10.14527/9786053644484.
  • Çağlayan, A. Özbar, N., Türkmen, N., & Öztürk, Y. (2017). Spor bilimleri fakültesi ve beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, Sayı 10, Sonbahar Kış, 20-42. DOI: 10.17360/UHPPD.2017.3.8.
  • Çavdar, G. (2019). Kadın futbolcuların sportmenlik yönelimleri ve sporda ahlaktan uzaklaşma mekanizmalarının farklı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
  • Çavdar, S. (2018). Lise öğrencilerinin öfke kontrolleri, saldırganlık eğilimleri ve tolerans düzeylerinin spora katılım açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora tezi. Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
  • Doğru, M. (2019). Spor yapan ve yapmayan ortaokul öğrencilerinin benlik algısının ahlaki karar alma tutumlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
  • GSB (2018). Sporcu sayıları. https://shgm.gsb.gov.tr/Sayfalar/175/105/Istatistikler.
  • Gürpınar, B. (2014a). Altyapı sporlarında ahlaki karar alma tutumları ölçeğinin türk kültürüne uyarlanması: Bir türk örnekleminde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 405-412. DOI:10.15390/EB.2014.3643.
  • Gürpınar, B. (2014b). Sporcu ortaokul ve lise öğrencilerinin spora ait değişkenler açısından ahlaki karar alma tutumları. Eğitim ve Bilim, 39(176), 413-424. DOI: 10.15390/EB.2014.3645.
  • Gürpınar, B. (2015). Sporda ahlaktan uzaklaşma ölçeği kısa formunun türk kültürüne uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 57-64. DOI: 10.1501 / Sporm_0000000269.
  • Güvendi̇, B., & Keski̇n, B. (2020). Sporcuların antrenörlerinden algıladıkları etik dışı davranış algısına göre saldırganlık ve öfke davranışlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 134-145. DOI: 10.31680/gaunjss.718565.
  • Güvendi, B., Güçlü, M., Güvendi, Y., & Türksoy Işım, A. (2019). Türkiye şampiyonasına katılan yıldız güreş kız sporcuların spor karakter yapıları ile ahlaki karar alma tutumları. II. International Physical Education, Sport, Recreation and Dance Congress. 20-21April, Alanya.
  • Hodge, K., & Gucciardi, D. F. (2015). Antisocial and prosocial behavior in sport: The role of motivational climate, basic psychological needs, and moral disengagement. Journal of Sport and Exercise Psychology, 37(3), 257-273. DOI: 10.1123/jsep.2014-0225.
  • Hodge, K., Hargreaves, E. A., Gerrard, D., & Lonsdale, C. (2013). Psychological mechanisms underlying doping attitudes in sport: Motivation and moral disengagement. Journal of Sport and Exercise Psychology, 35(4), 419-432. DOI: 10.1123/jsep.35.4.419. PMID: 23966451.
  • Jang, C. Y. (2013): Development and validation of the sport character scale. Unpublished Doctorate Thesis. The University of Utah, USA. https://collections.lib.utah.edu/details?id=195958.
  • Jones, B. D., Woodman, T., Barlow, M., & Roberts, R. (2017). The darker side of personality: Narcissism predicts moral disengagement and antisocial behavior in sport. The Sport Psychologist, 31(2), 109-116. DOI: 10.1123/tsp.2016-0007.
  • Karagün, E., & Çağlayan, Ç. (2014). Sporcuların şiddete maruz kalma durumları ile öfke düzeylerinin değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28: 113-127. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kosbed/issue/25691/271133.
  • Karasar, N. (2017). Bilimsel irade algı çerçevesi ile bilimsel araştırma yöntemi. 32. basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Kuter, F. Ö., & Kuter, M. (2012). Beden eğitimi ve spor yoluyla değerler eğitimi. Journal of Education and Humanities: Theory and Practice, 3(6), 75-94. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/eibd/issue/22679/242186.
  • Lickona, T. (1996). Eleven principles of effective character education. Journal of moral Education, 25(1), 93-100. DOI: 10.1080 / 0305724960250110.
  • Lucidi, F., Grano, C., Leone, L., Lombardo, C., & Pesce, C. (2004). Determinants of the intention to use do in substances: An empirical contribution in a sample Italian adolescents. International Journal of Sport Psychology, 35(2), 133-148. https://psycnet.apa.org/record/2004-17520-004.
  • MEB. (2018). Milli Eğitim Bakanlığı. Ortaokul beden eğitimi ve spor dersi öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=324.
  • NASPE. (2005). Moving into the future, national standarts for physical education. McGraw-Hill Higher Education.
  • Özbek, O., & Nalbant, U. (2016). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki genç sporcuların ahlaki karar alma tutumları.14. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, 1-4 Kasım, Antalya.
  • Sage, L., & Kavussanu, M. (2007). Multiple goal orientations as predictors of moral behavior in youth soccer. The Sport Psychologist, 21(4), 417-437. https://core.ac.uk/download/pdf/185445213.pdf
  • Sarı, İ., & Deryahanoğlu, G. (2019). Sporcularda ahlaktan uzaklaşmanın güdüsel iklim ve sporcuların önem verdikleri özellikler ile ilişkisi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17 (4), 91-104. DOI: 10.33689/spormetre.536451.
  • Sarı, İ., & Köleli̇, N. (2020). Antrenör kaynaklı destekleyici ve kısıtlayıcı güdüsel iklimin sporcuların tükenmişlik ve ahlaki karar alma tutumları ile ilişkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 31(2), 69-82. DOI: 10.17644/sbd.537450.
  • Satman, M. C. (2018). Ortaokul öğrencilerinin duygusal zeka düzeyleri ile sporda ahlaki karar alma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(1), 635-645. DOI:10.14687/jhs.v15i1.5095.
  • Sezen, G., & Yıldıran, İ. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin futbolda fair play’e ilişkin olumlu ve olumsuz davranışlara yaklaşımlarının incelenmesi. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 2(1), 14-22.
  • Shields, D. L., Funk, C. D., & Bredemeier, B. L. (2015). Predictors of moral disengagement in sport. Journal of Sport & Exercise Psychology, 37, 646-658. DOI:10.1123/jsep.2015-0110.
  • Si̇vri̇kaya, M., & Si̇vri̇kaya, A. (2020). Gelişim ligi futbolcularının ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 26-45. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/inubesyo/issue/56772/706114.
  • Sofia, R., & Cruz, J. F. A. (2017). Unveiling anger and aggression in sports: The effects of type of sport, competitive category and success level. Revista de Psicología del Deporte, 26(2), 21-28. https://www.redalyc.org/pdf/2351/235152048003.pdf.
  • Stanger, N., Kavussanu, M., Boardley, I. D., & Ring, C. (2013). The influence of moral disengagement and negative emotion on antisocial sport behavior. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 2(2), 117–129. DOI: 10.1037/a0030585.
  • Şeker, İ., & Uslu, T. (2020). Spor yapan ve spor yapmayan üniversite öğrencilerinin sosyal beceri, saldırganlık ve spor ahlakı düzeylerinin incelenmesi: Harran Üniversitesi Örneği. Spor Eğitim Dergisi, 4(2), 172-189. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/seder/issue/54136/740226.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. 6. Basımdan Çeviri. (Çeviri Editörü: Mustafa Baloğlu). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Tanrıverdi, H. (2012). Spor ahlakı ve şiddet. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1071-1093. DOI: 10.9761/JASSS_361.
  • Tavşancıl, E. (2018). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. 6. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Tsai, E., & Fung L. (2005). Sportspersonship in youth basketball and volleyball players athletic ınsight. The Online Journal of Sport Psychology, 7 (2), 37-46. http://www. Athleti cinsight. com/Vol7Iss2/Sportspersonsh ip.htm.
  • Tsai, J. J., Wang, CH., & Lo H. J. (2014). Locus of control, moral disengagement in sport, and rule transgression of athletes. Social Behavior and Personality: an International Journal, 42(1), 59-68. DOI: 10.2224/sbp.2014.42.1.59.
  • Turan, S. (2020). Okul sporlarına katılan ortaöğretim öğrencilerinin sporda ahlaktan uzaklaşma durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 4(1), 8-19. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/seder/issue/52104/649354.
  • Türksoy Işım, A. T., Güvendi, B., & Toros, T. (2019). Amatör lig futbolcularında sporda ahlaktan uzaklaşma, güdüsel iklim ve karar verme. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(1), 54-62. DOI: 10.24289/ijsser.483295.
Gençlik Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2147-8473
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2012
  • Yayıncı: T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Eğitim, Kültür ve Araştırma genel Müdürlüğü
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Hemşirelikte Eleştirel Düşünme Dersinin Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerine Etkisi

Şadiye DUR, Özüm ERKİN

Üniversite Öğrencilerinin Gençlik Liderlik Özellikleri ile Sosyal - Duygusal Yetkinlikleri Arasındaki İlişki

Şükran BİNGÖL, Veysel OKÇU

Sportmenlik ve Affetme Esnekliği: Genç Karate Sporcuları Araştırması

Mehmet KARA, Arif ÖZSARI, Nuriye Şeyma KARA, Mehmet Çağrı ÇETIN

Üniversite Öğrencilerinin Boş Zaman Yönetimi ve İlişkili Faktörler: Kesitsel Bir Araştırma

Filiz TAŞ

Altyapı Sporcularının Ahlaki Karar Alma ve Ahlaktan Uzaklaşma Tutumlarının İncelenmesi

Murat KANGALGİL, Ahmet TEMEL, Tevfik EMRE, Tuğbay İNAN