MEHMET ALİ SAKİN, Ahmet YILDIRIM, Sabri GÖKMEN

The use of number of kernels per spike as selection criteria in durum wheat (Triticum turgidum ssp.durum Desf.) breeding

Mutasyon ıslahı makarnalık buğdayda bazı kantitatif karakterlerin ıslahı için kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı mutagen uygulamasından sonra seçimle başakta tane sayısı için elde edilen varyasyonu belirlemek ve M2 ve M3 kuşaklarında populasyon parametreleri üzerinde seçimin etkilerini ortaya koymaktır. Gediz-75 makarnalık buğday (Triticum turgidum ssp.durum Desf.) çeşidinin tohumlarına ön ıslatma yapılmaksızın % 0.1, % 0.2, % 0.3 ve % 0.4 EMS 8 saat süreyle 24 °C'de uygulanmıştır. Kaynak populasyonlar tesadüf olarak normal görünüşlü tek bitkilerin ve bunların yüksek başakta tane sayısına sahip olanlarının seçilmesiyle oluşturulmuştur. Seçilen bitkiler M3 kuşağı olarak yetiştirilmiştir. % 0.1, % 0.2 ve % 0.3 döl populasyonları kontrolle karşılaştırıldığı zaman daha yüksek başakta tane sayısı ortalamaları göstermiştir. Kuşaklardaki yüksek kalıtım dereceleri seçime olan tepkinin ve devam eden varyasyonun bir kanıtıdır. M4 kuşağındaki yüksek genetik kazançlar sebebiyle seçimle daha yüksek başakta tane sayısına sahip bitkilerin elde edilmesi mümkündür. Başakta tane sayısı gibi kantitatif karakterleri etkileyen mutasyonların makarnalık buğday ıslahında kullanılması beklenilmektedir.

Makarnalık buğday (Triticum turgidum ssp.durum Desf.) lslahında başakta tane sayısının seçim kriteri olarak kullanılması

Mutation breeding has been used for improving some quantitative characters in durum wheat. The aim of this study were to; (i) determine the variation on the number of kernels per spike with selection after mutagen treatment, and (ii) find out effects of selection on population parameters in the M2 and M3 generations. Durum wheat (Triticum turgidum ssp.durum Desf.) variety 'Gediz-75' seeds without presoaking treated with 0.1 %, 0.2 %, 0.3 % and 0.4 % EMS for 8 hours at 24 °C and were washed for 6 hours after treatment. Base populations were retained by randomly selecting normal appearing single plants and those with high number of kernels per spike. The selected plants were grown as the M3 generation. The 0.1, 0.2 and 0.3 % progeny populations exhibited higher number of kernels per spike means as compared to control. High heritability estimates in the generations were an indication of response to selection and of induced variation maintained. Due to the high genetic advances of populations in M4, obtaining plants with a higher number of kernels per spike by selection might be possible. Mutations affecting quantitative characters such as the number of kernels per spike are expected to be used in durum wheat breeding.

PDF

___

Borojevic K., 1965. The effect of irradiation and selection after irradiation on the number of kernels in wheat. Use Induced Mutations Plant Breed. Radiat. Bot. Suppl. 5: 505-513.
Borojevic, K. and Borojevic, S. 1969. Stabilization of induced genetic variability in irradiated populations of vulgare wheat, Induced Mutations In Plants, p. 399-432, IAEA, Vienna.
Borojevic, K. 1991. Induced mutations and their genetic aspects in wheat (Triticum aestivum vulgare), IAEA, V.2. p. 317-326.
Bozzini, A., Bagnara, D., Mosconi. C., Rossi, L. and Scarascia-Mugnozza, G.T. 1973. Trends and results of durum wheat mutation breeding at Casaccia. Proc. Of the Symp, On Genetics and Breeding Durum Wheat, Univ, di Bari, 14-18 Maggio, 339-347.
Cagirgan, I.M. 1989. Studies on the determination of genotypic variation and its utilization through selection in barley mutant populations. Ege University, Graduate Scholl of Natural and Applied Science, Department of Field Crops, Doctor Thesis, 167 pages.
Ciftci, C.Y., Akbay, G. and Unver, S. 1988. The effects of different EMS (Ethyl Methane Suphonate) doses on some characteristics of Mı plants in Kunduru 1149 wheat variety-I, University of Ankara, Journal of Agricultural Sciences: 39 (1-2): 337- 342.
El-Rassas, H.N. 1991. Variability for quantitative characters of wheat induced by gamma radiation. Egyptian-Journal- of-Agronomy.16:1/2, 55-65.
Falconer, D.S. 1981. Introduction to Quantitative Genetics. Longman In. New York.
Gaul, H. 1964. Mutations In Plant Breeding. Radiation Botany4: 155-232.
Gaul, H., Ulonska, E., Zum Winkel, C. and Braker, G. 1969. Micro-mutations influencing yield in barley- Studies over nine generations. Induced Mutations in Plants, pp.375-398, IAEA, Vienna.
IAEA, 2003. Mutation Breeding Newsletter. Nos, 1-41, Vienna.
Konzak, C.F. 1987. Mutations and Mutation Breeding. In: E.G. Heyne (ed.), Wheat and Wheat Improvement, Second Edition, 428-443, ASA. CSSA. SSSA. Inc. Press, Madison, Wisconsin, USA.
Rao, G.M. and Siddiq, E.A. 1977. Induced variation for yield and its components in rice. Indian J. Genet. Plant Breed. 37: 12-21.
Sarkar, H.K. 1986. Induced variability of quantitative characters of wheat in M2 and M3 generations. Environment -and-Ecology. (4): 725-729.
Scarascia-Mugnozza G.T., D'amato F., Avanzi S., Bagnara D., Belli M.L., Bozzini A., Brunori A., Cervigni T., Devreux M., Donini B., Giorgi B., Martini G., Monti L.M., Moschini E., Mosconi C.. PorrecaG. and Rossi L. 1991. Mutation breeding programme for durum wheat (Triticum turgidum ssp. durum Desf.) improvement in Italy. IAEA, 1:95-109.
Scossiroli, R.E. 1977. Mutations in characters with continuous variation. In: Manual on Mutation Breeding, 2nd Ed., IAEA, Tech. Rep. Ser. No: 119, Vienna, pp. 118-123.
Yildirim, M;B. 1980. Selection studies on mutant populations of wheat. University of Ege, Publications of Agriculture Faculty:427. Bornova.

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi-Cover

ISSN: 1300-2910
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 1985
Yayıncı: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Ofisi