Bu araştırmanın temel amacı tütün tarımının, işletmelerdeki toprak ve işgücü kaynaklarının değerlendirilmesindeki etkisi yanında işletme gelirleri açısından öneminin ortaya konulmasıdır. Ayrıca, tarımsal ve tarım dışı alternatiflerin neler olabileceği incelenmiştir. Araştırma Manisa ilini kapsamıştır. Seçilen 13 köyde toplam 78 üreticiden survey yoluyla sağlanan veriler araştırmanın temel materyalini oluşturmuştur. Manisa yöresindeki tütün üreticilerinin çoğunluğu kır arazilerde ve aile işgücüne dayalı olarak faaliyetlerini sürdürmektedirler. İşletmelerde arazilerin yaklaşık %35'inde tütün yer almakta ve bu ürün, yetiştirilen ürünler içinde birinci sırada bulunmaktadır. İşletmelerdeki tütün arazilerinin yaklaşık %75'i kır alanlardan meydana gelmektedir. Kır alanlarda tütünden başka bir bitkisel ürün veya hayvancılıkla işletmelerdeki işgücünün ve toprakların tütün kadar ekonomik değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır. Ayrıca Manisa yöresi tütünlerinin iç ve dış piyasalarda değerlendirilme olanakları bulunurken, buralarda özellikle kır alanlarda; ülke genelinde kota uygulaması dolayısıyla yapılan kısıtlamaların olabildiğince azaltılmasının hem çiftçiler hemde ülke açısından yararlan olacaktır. Öte yandan, nüfus ve işletme sayılarındaki artış nedeniyle tütün yörelerinde ortaya çıkan işgücü fazlalığı ve gelir azalmasına karşın kalıcı çözümün buralarda tarım dışı iş olanaklarının geliştirilmesi olduğu saptanmıştır.

The aim of this research is to evaluate the importance of tobacco production in the utilization of agricultural land and labor in Manisa Region. The research also aims to determine agricultural and non-agricultural alternatives to tobacco production. The data for the research is collected by face to face interviews with 78 tobacco farmers in 13 villages in the Manisa Region. The majority of tobacco production takes place on non-irrigated lands and is mostly characterized by family farms. 35 % of the cultivated land in the survey region is under tobacco production. 75 % of the tobacco farms are on non¬irrigated lands. The findings of the research reveal that the alternatives for to tabacco production on non-irrigated lands are minimal. The farmers who produce tobacco on non-irrigated lands tend to suffer from the tobacco production quotas since they do not have alternative crop and animal production possibilities to compensate for the losses due to the quota program. Another problem in the region is the excess agricultural labor due to on increase in population and number of tabacco farms. Non-agricultural economic activités would be a solution to compensate for economic losses due to the production quota program and to utilize excess agricultural labor in the region.