Ekili Yarı-Kurak Eğimli Bir Arazide Toprak Rengi ve Toprak Verimliliği Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi
Toprak rengi, toprak özellikleri hakkında önemli bilgiler sağlayan kritik bir özelliktir. Toprak rengi, ekili yarı kurak eğimli arazilerde mekansal olarak oldukça değişkendir ve bu, toprak verimliliğini etkileyen toprak özelliklerindeki farklılıkları gösterir. Bu çalışmada uzun süredir buğday ekimi yapılan yarı kurak eğimli bir arazide hava kuru ve ıslak (tarla kapasitesi civarında) toprak örneklerinde renk değişkenleri (L*: toprak parlaklığı, a*: kırmızılık ve b*: sarılık) ile bazı temel toprak özellikleri arasındaki ilişkileri değerlendirilmiştir. Renk değişkenlerinin değerleri ve toprak özellikleri grafik haline getirilmiş ve aralarındaki ilişkiler en uygun regresyon modelleri kullanılarak modellenmiştir. Toprak özellikleri a* ve b* değerleriyle zayıf bir şekilde ilişkiliyken, CaCO3, kum, kil ve K içerikleri ve EC, L*-wet (nemli toprak numunelerinde elde edilen L* değerleri) değerleriyle yüksek oranda anlamlı bir şekilde ilişkili çıkmıştır. Toprak EC ve CaCO3 içeriği, çalışma alanındaki L*-wet ile güvenle tahmin edilebilir. Ayrıca, çalışma alanındaki toprak rengi bileşenlerinden ve benzer topraklardan toprak özelliklerinin tahmin edilmesinde L*-wet, L*-dry yerine tercih edilmelidir.
Anahtar Kelimeler:
Toprak rengi, Toprak verimliliği, Toprak su içeriği, yarı kurak eğimli alanlar
Evaluation of Soil Color and Soil Fertility Relations on Cultivated Semi-Arid Sloping Landscapes
Soil color is a critical property, providing important information on soil properties. Soil color highly spatially varies on cultivated semi-arid sloping landscapes, indicating differences in soil properties that affect soil fertility. This study evaluated the relationships between color variables (L*: soil brightness, a*: redness, and b*: yellowness) and some basic soil properties on air dry and wet (around field capacity) soil samples, in a semi-arid sloping landscape having been under wheat cultivation for a long time. The values of color variables and soil properties were graphed and relationships between them were modeled using most proper regression models. The soil properties were poorly related to values of a* and b*, while CaCO3, sand, clay, and K contents and EC were highly significantly correlated with values of L*-wet (L*-values obtained on moist soil samples). Soil EC and CaCO3 content can be safely predicted by L*-wet in the study area. Also, the L*-wet should be preferred over L*-dry in predicting soil properties from soil color components in the study area and similar soils.
___
- Bigham, J.M., Golden, D.C., Buol, S.W., Weed, S.B., Bowen, L.H. 1978. Iron oxide mineralogy of well-drained Ultisols and Oxisols: 2. Influence on color, surface area, and phosphate retention. Soil Sci. Soc. Am. J., 42: 825-830. https://doi.org/10.2136/sssaj1978.03615995004200050034x
- Budak, M., Günal, H., Süer, M., Akbaş, F. 2018. Sayısal renk parametrelerinden bazı fiziksel ve kimyasal toprak özelliklerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 22 (3): 376- 389. https://doi.org/10.29050/harranziraat.381816
- Cassel, D. and Nielsen, D. 1986. Field capacity and available water capacity, In: Methods of Soil Analysis: Part 1-Physical and Mineralogical Methods. Klute, A. (Ed.), American Society of Agronomy and Soil Science Society of America, pp. 901–926, Madsion. https://doi.org/10.2136/sssabookser5.1.2ed.c36
- Courault, D., Girard, M.C., Escadafap, R. 1988. Modélisation de la couleur des sols par télédétection. French National Institute for Agriculture, Food, and Environment, ESA SP-287: 357-362.
- Çağlar, K.Ö. 1958. Toprak İlmi, No:10. Ankara Üniversitesi publishing, pp. 142-265, Ankara.
- Fang, X.M., Ono, Y., Fukusawa, H., Pan, B.T., Li, J.J., Guan, D.H., Oi, K., Tsukamoto, S., Torii, M., Mishima, T. 1998. Asian summer monsoon instability during the past 60.000 years: magnetic susceptibility and pedogenice vidence from the western Chinese Loess Plateau. Earth and Planetary Science Letters, 168: 219-232. https://doi.org/10.1016/S0012-821X(99)00053-9
- Gee, G.W., Bauder, J.W. 1986. Particle-size analysis, In: Methods of Soil Analysis: Part 1. Physical and Mineralogical Methods. A.Klute (Eds). American Society of Agronomy and Soil Science Society of America, pp. 383–411, Madison.
- Guo, W., Maas, S.J., Bronson, K.F. 2012. Relationship between cotton yield and soil electrical conductivity, topography, and Landsat imagery. Springer, 13 (6): 678-692. DOI 10.1007/s11119-012-9277-2
- Günal, H., Erşahin, S. 2006.Toprak Özelliklerinin Tahmininde Sayısallaştırılmış Renk Parametrelerinin Kullanımı. Tarim Bilimleri Dergisi, 12 (1) 85-92. https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000425
- Günal H., Erşahin, S., Yetgin, B., Kutlu, B. 2008. Use of chroma-meter measured color parameters inestimating color related soil variables. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 39 (5-6): 726-740. https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000425
- Ji, J.F., Chen J., Balsam, W., Liu, L.W. 2007. Quantitative analysis of hematite and goethite in the Chinese loess–paleosol sequences and its implication for dry and humid variability. Quaternary Sciences, 27: 221-229. https://doi.org/10.1346/000986002760832801
- Kacar, B., 1994. Toprak Analizleri, Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri III. Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınlar. s: 194. Ankara.
- Kemper, W.D. and Rosenau, R.C. 1986. Aggregate Stability and Size Distribution, In: Methods of Soil Analysis, Part 1: Physical and Mineralogical Methods. Klute A (ed). Agronomy, ASA. SSSA, pp. 425-442, Madison. https://doi.org/10.2136/sssabookser5.1.2ed.c17
- Kleinbaum, D., Kupper, L., Nizam, A., Muller, K., 2013. Applied Regression Analysis and Other Multivariable Methods. PWS Publishing Co., Boston, MA.
- Koorevaar, P., Menelik, G., Dirksen, C., 1983. Elements of Soil Physics, 1st ed. Elsevier, Wageningen.
- Li, H., Lascano, R. J., Booker, J., Wilson, T., Bronson, K.F. 2001. Cotton lint yield variability in a heterogeneous soil on a landscape-scale. Soil and Tillage Research, 58 (3): 245–258. https://doi.org/10.1016/S0167-1987(00)00172-0
- Mulla, D.J. and McBratney, A.B. 2000. Soil spatial variability, In: Handbook of Soil Science, CRS Pres, A.W. Warrick (eds), Soil Physics Companion, pp. 321-352, Boca Raton.
- Nelson, D.W. and Sommers, L.E. 1982. Total Carbon, Organic Carbon, And Organic Matter. In: Page, A.L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 2, 2nd Ed. Agron. Monogr. 9. ASA., pp. 539-579, Madison. https://doi.org/10.2134/agronmonogr9.2.2ed.c29
- Olsen, S.R., Cole, V., Watanabe, F.S, Dean, L.A. 1954. Estimation of availiable phosphorus in soils By extraction with sodium bicabonate. USDA Publishing, 19 pages, Washington.
- Rhoades, J.D., Chanduvi, F., Lesch, S. 1999. Soil salinity assessment: methods and interpretation of electrical conductivity measurements. FAO, Irrigation and Drainage Publishing, Rome 47 pages,
- Şarp, S., Aydoğdu, Ö., 2010. Çankiri Merkez-Süleymanli ve Aşaği Pelitözü jeotermalara maruhsat sahalari jeoloji etüdü. TMMOB Jeoloji mühendisleri odası Publishing, pp: 1-7, Ankara.
- Schulze, D.G., Nagel, J.L., Van Scoyoc, G.E., Henderson, T.L., Baumgardner, M.F. 1993. Significance of organic matter in determining soil colors. In: Bingham, J.M. https://doi.org/10.2136/sssaspecpub31.c5
- Schwertmann, U. 1993. Relations between iron oxide, soil color and soil formation. In: J.M. Bigham and E.J. Ciolkosz (eds) Soil color. SSSA. Spec. Publ., 31: 51-69. https://doi.org/10.2136/sssaspecpub31.c4
- Shen, Z.X., Cao, J.J., Zhang, X.Y., Arimoto, R., Ji, J.F., Balsam, W.L., Wang, Y.Q., Zhang, R.J., Li, X.X. 2006. Spectroscopic analysis of iron-oxide minerals in aerosol particles from northern China. Science of the Total Environment, 367: 899-907. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2006.01.003.
- Shields, J.A., Paul, E.A., Arnaud, R.J.ST., Head, W.K. 1968. Spectrophotometric measurement of soil color and its relationship to moisture and organic matter. Canadian Journal of Soil Science, 48: 271-280. https://doi.org/10.4141/cjss68-037
- Sünal, S. 2018. Yarı-Kurak Orta Anadolu Koşullarında Tepe-eğim hidropedolojisi, PhD. Thesis, Çankırı Karatekin University. 320 Pages, Çankırı
- Walter, C. 2002. Analyse spatiale des sols en vue de leur gestion précise et de leur surveillance. MSc. Thesis. Henri Poincaré University, pp. 13-30, Nancy.
- Webster, R. 2001. Statistics to support soil research and their presentation. European Journal of Soil Science, 52 (5): 331-340. https://doi.org/10.1046/j.1365-2389.2001.00383.x
- ISSN: 1300-2910
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1985
- Yayıncı: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Ofisi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Muhammed Rafiq HAFİZ, Şerife TOPKAYA
Muhammed Akif AÇIKGÖZ, Ebru BATI AY, Şevket Metin KARA, Ahmet AYGÜN
Tuğça BİLENLER, İhsan KARABULUT
Can Okan ALTAN, Demet KOCATEPE, Mehmet Sedat İPAR, Bengünur ÇORAPÇI, Bayram KÖSTEKLİ, Hülya TURAN
Bekir Erol AK, Mesut CAN, İzzet AÇAR, Ibrahim Halil HATİPOGLU, Birgül DİKMETAŞ