Nur KOBAL BEKAR, Dilek KANDEMİR, Ahmet BALKAYA

Aşılı Hıyar Yetiştiriciliğinde Kullanılan Bal Kabağı (Cucurbita moshata Duch.) Anaçlarının Meyve Kalitesi ve Verim Unsurları Üzerine Etkileri

Bu araştırmada, anaç ıslah programı kapsamında geliştirilen ümitvar hibrit (C. moshata x C. moshata) bal kabağı anaç adaylarının aşılı hıyar yetiştiriciliğinde meyve kalitesi ve verim unsurları üzerine olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Denemede, anaç ıslahı projesi kapsamında geliştirilen tür içi bal kabağı melezlerinden elde edilen on adet yerli hibrit anaç adayı ile TZ148 ve RS841 ticari anaç çeşitleri kullanılmıştır. Tüm anaçlara, Gordion ve Sardes hıyar çeşidi aşılanmıştır. Aşısız Gordion ve Sardes çeşitleri ise kontrol uygulaması olarak değerlendirilmiştir. Bal kabağı anaç adaylarının, aşılı hıyar yetiştiriciliğinde meyve kalitesi ve verim unsurları üzerine etkilerinin belirlenebilmesi amacıyla; meyve boyu, meyve çapı, meyve şekil indeksi, meyve eti sertliği, suda çözünebilir kuru madde miktarı, titre edilebilir asitlik miktarı, ortalama meyve ağırlığı, ortalama meyve sayısı ile erkenci ve toplam verim özellikleri incelenmiştir. İncelenen anaç/kalem kombinasyonlarında; meyve boyunun 16.68 cm - 20.47 cm, meyve çapının 28.20 mm - 38.11 mm, meyve eti sertliğinin 3.91 kg cm-2 - 4.82 kg cm-2, titre edilebilir asitliğin 1.01 mval 100 ml-1 -1.22 mval 100 ml-1 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Dekara toplam verim miktarı yönünden anaç/Sardes kombinasyonlarında özellikle RS17 ile RS8 nolu anaçların; anaç/Gordion kombinasyonlarında ise RS17 ile RS9 nolu anaçların öne çıktığı saptanmıştır. Çalışma sonucunda, bu yerli bal kabağı anaç adaylarının ticari anaçlarla hemen hemen aynı veya daha yüksek potansiyele sahip olduğunun belirlenmesi, aşılı hıyar fidesi üretiminde ticari anaç olarak kullanılabileceklerini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Aşılı fide, bal kabağı anacı, kalite, hıyar, verim

PDF

___

Ahn SJ, Im YJ, Chung GC, Cho BH and Suh SR (1999). Physiological responses of grafted cucumber leaves and rootstocks affected by low root temperature. Scientia Horticulturae, 81: 397-408.
Balkaya A (2014). Aşılı sebze üretiminde kullanılan anaçlar. TÜRKTOB Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 3(10): 4-7.
Balkaya A, Kandemir D ve Sarıbaş Ş (2015). Türkiye sebze fidesi üretimindeki son gelişmeler. TÜRKTOB Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 4(13): 4-8.
Bruton BD, Fish WW, Roberts W and Popham TW (2009). The influence of rootstock selection on fruit quality attributes of watermelon. The Open Food Science Journal, 3: 15-34.
Cansev A and Özgür M (2010). Grafting cucumber seedlings on Cucurbita spp.: Comparison of different grafting methods, scion and their performance. Journal of Food, Agriculture and Environment, 8(3&4): 804-809.
Colla G, Roupahel Y and Carderelli M (2006). Effect of salinity on yield, fruit quality, leaf gas exchange, and mineral composition of grafted watermelon plants, HortScience 41(3): 622-627.
Davis AR and Perkins-Veazie P (2005). Rootstock effects on plant vigour and watermelon fruit quality, Cucurbit Genetics Cooperative Report, 29: 39-42.
Davis AR, Perkins-Veazie P, Sakata Y, Lopez-Galarza S, Marato JV, Lee SG, Huh YC, Sun Z, Miguel A, King SR, Cohen R and Lee JM (2008). Cucurbit grafting, Critical Reviews in Plant Sciences, 27: 50-74.
Echevarria PH and Castro AR (2002). Influence of different plant densities on the yield and quality of greenhouse-grown cucumbers grafted on Shintoza (Cucurbita maxima x Cucurbita moschata). Acta Horticulturae, 588: 63-67.
FAO (2014). Agricultural Structure (Production, Price, Value). (available on-line at: http://apps.fao.org/faostat) (Accessed to web: 01.03.2017)
Fernandez- Garcia N, Martinez V, Cerda A and Carvajal M (2002). Water and nutrient uptake of grafted tomato plants grown under saline conditions. Journal of Plant Physiology, 159: 899-905.
FİDEBİRLİK (2016). Fide Üreticileri Birliği El Bildirgesi, Antalya.
Günay B (2011). Menderes İlçesinde Sera Hıyar Yetiştiriciliğinde Aşılı Fide Kullanımının Etkileri. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Güngör B (2015). Kabak Anaç Çeşit Adaylarının Aşılı Mini Karpuz Yetiştiriciliğinde Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
Güngör B ve Balkaya A (2016). Yerli kabak anaç çeşit adaylarının aşılı mini karpuzun vejetatif büyümesi üzerine kantitatif etkilerinin incelenmesi. Bahçe Özel Sayı, VII. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Bildirileri, 2: 21-26.
Huitrón-Ramírez MV, Ricardez-Salinas M and Camacho F (2009). Influence of grafted watermelon plant density on yield and quality in soil infested with melon necrotic spot virus. HortScience, 44(7): 1838-1841.
Karaağaç O (2013). Karadeniz Bölgesinden Toplanan Kestane Kabağı (C. maxima) ve Bal Kabağı (C.moschata) Genotiplerinin Karpuza Anaçlık Potansiyellerinin Belirlenmesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Samsun.
Karaağaç O ve Balkaya A (2013). Interspecific hybridization and hybrid seed yield of winter squash (Cucurbita maxima Duch.) and pumpkin (Cucurbita moschata Duch.) lines for rootstock breeding. Scientia Horticulturae, 149: 9-12.
Khah EM (2005). Effects of grafting on growth, performance and yield of aubergine (Solanum melongena L) in the field and greenhouse. Journal of Food, Agriculture & Environment, 3: 92-94.
King SR, Davis AR, Zhang X and Crosby K (2008). Genetics, breeding and selection of rootstocks for Solanaceae and Cucurbitaceae. Scientia Horticulturae, 127(2): 106-111.
Kobal BN, Balkaya A, Göçmen M (2016). Kabak anaçlarının aşılı hıyar yetiştiriciliğinde vejetatif büyüme üzerine etkilerinin belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 3 (2): 280-290.
Kovalev PA (1990). Pleiotropic effects of the genes and YG6 and formation of the inflorescence in tomato. Izvestiya Akademii Nauk Molavskoi SSR. Biologicheskie i Khimicheskie Nauki, 5: 34-36.
Kurum R (2010). Hıyar (Cucumis sativus L.) Yetiştiriciliğinde Farklı Anaç/Çeşit Kombinasyonlarının Bitki Gelişimi, Verim Ve Bitki Besin Elementleri Kapsamları Üzerine Etkilerinin Araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Isparta.
Lee JM (1994). Cultivation of grafted vegetables I. current status, grafting methods, and benefits. HortScience, 29(4): 235-244.
Lee SG, Choi JU, Kim KY, Chung JH and Lee YB (1997). Effect of rootstocks and grafting methods on the growth and fruit quality of tomato (Lycopersicum esculentum Mill.). RDA- Journal of Horticulture Science, 39(2): 15-20.
Oda M, Nagata M, Tsuji K and Sasaki H (1996). Effects of scarlet eggplant rootstock on growth, yield and sugar content of grafted tomato fruits. Journal of the Japanese Society for Horticultural Science, 65: 531-536.
Proietti S, Rouphael Y, Colla G, Cardarelli M, De Agazio M, Zacchini M, Rea E, Moscatello S and Battistelli A (2008). Fruit quality of mini-watermelon as affected by grafting and irrigation regimes. Journal of the Science of Food and Agriculture, 88: 1107-1114.
Ra SA, Yang JS, Ham IK, Mon CS, Woo IS, Roh TH and Hong YK (1995). Effect of remaining potato stems on yield of grafting plants between mini tomato and potato. RDA-Journal of Agricultural Science, Horticulture, 37(2): 390-393
Roberts W, Fish W, Bruton B, Popham T and Taylor M (2005). Effect of watermelon grafting of fruit yield and quality. Watermelon Research Group. HortScience, 40(3): 871.
Rouphael Y, Cardarelli M and Colla G (2008). Yield, mineral composition, water relations, and water use efficiency of grafted mini-watermelon plants under deficit irrigation. HortScience, 43(3): 730-736.
Ruiz JM and Romero L (1999). Nitrogen efficiency and metabolism in grafted melon plants. Scientia Horticulturae, 81: 113-123.
Salam MA, Masum ASMH, Chowdhury SS, Dhar M, Saddeque MA and Islam MR (2002). Growth and yield of watermelon as influenced by grafting. Journal of Biological Sciences, 2(5): 298-299.
Schwarz D, Rouphael Y, Colla G and Venema JH (2010). Grafting as a tool to improve tolerance of vegetables to abiotic stresses: Thermal stress, water stress and organic pollutants. Scientia Horticulturae, 127(2): 162-171.
Taylor M, Bruton B, Fish W and Roberts W (2006). Cost benefit analyses of using grafted watermelons for disease control and the fresh-cut market. Proceeding Cucurbitaceae, 277-285. TUİK (2016). Bitkisel Üretim İstatistikleri, https://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 01.03.2017)
Uysal N (2010). Farklı anaçların sera hıyar yetiştiriciliğinde bitki gelişimi, verim ve meyve kalitesine etkileri. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Yamasaki A, Yamashita M and Furuya S (1994). Mineral concentrations and cytokinin activity in the xylem exudate of grafted watermelons as affected by rootstocks and crop load. Journal of the Japanese Society for Horticultural Science, 62(4): 817-826.
Ya-qin Z and Zhi-long B (2007). Effects of grafting on the growth and quality of cucumber fruits. Acta Horticulturae, 761: 341-347.
Yarşi G ve Sarı N (2006). Aşılı fide kullanımının sera kavun yetiştiriciliğinde beslenme durumuna etkisi. Alatarım, (2): 1-8.
Yarşi G, Rad S ve Çelik Y (2008). Farklı anaçların Kybele F1 hıyar çeşidinde verim, kalite ve bitki gelişimine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1): 27-34.
Yetişir H (2001). Karpuzda Aşılı Fide Kullanımının Bitki Büyümesi, Verim ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri ile Aşı Yerinin Histolojik Açıdan İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamış Doktora Tezi, Adana.
Yetişir H, Sarı N ve Yücel S (2003). Rootstock resistance to Fusarium wilt and effect on watermelon fruit yield and quality. Phytoparasitica, 31(2): 163-169.
Yetişir H ve Sarı N (2003). Effect of rootstock on plant growth, yield and quality of watermelon. Australian Journal of Experimental Agriculture, 43: 1269-1274.
Yıldız S ve Balkaya, A (2016). Tuza tolerant kabak anaçlarının hipokotil özellikleri ve hıyarla aşı uyuşum durumlarının belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(4): 538-546.

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi-Cover

ISSN: 1300-2910
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 1985
Yayıncı: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Ofisi