Yunanistan’ın İzmir’i İşgalinde İngiltere’nin Rolü

Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda, 1919 yılının Ocak ayında toplanan Paris Barış Konferansı’nın lider devletleri İngiltere, Fransa, Amerika ve İtalya konferansta Yüksek Konsey’i oluşturarak birçok devletin geleceği hakkında kararlar aldılar. Büyük Yunanistan’ı kurmak ve Megali İdea hayalini gerçekleştirmek isteyen Venizelos, konferansta Anadolu’dan toprak taleplerinde bulundu. Bu taleplerini haklı göstermek için propagandanın gücünü, siyasi yeteneklerini, gerçek dışı sayılardan ibaret nüfus istatistiklerini ve etnografik haritaları kullandı. Venizelos’un bu çabaları bazı İngiliz devlet adamlarının ve askeri yöneticilerin itirazlarına rağmen İngiltere Başbakanı Lloyd George tarafından desteklendi. Lloyd George’a göre İngiltere, Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı Devleti’nin yıkılmasıyla Doğu Akdeniz’de ortaya çıkacak olan güç boşluğunu doldurmak için Yunanistan’ı desteklemek zorundaydı. Lloyd George’un desteği sonucunda Paris Konferansı’ndaki Yüksek Konsey 6 Mayıs’da Yunanistan’ın Batı Anadolu’yu işgaline izin verdi.

Anahtar Kelimeler:

Paris Barış Konferansı, Yunanistan, İzmir, İşgal, İngiltere

The Role of England in the Greek Occupation of Smyrna

England, France, USA and Italy, the leading states of Paris Peace Conference that was held at the end of the World War I in January, 1919, took decisions about the future of many states by forming the Supreme Council. Venizelos, who wanted to establish the great Greece and realize the dream of Megali Idea, demanded lands from Anatolia at the conference. To justify these demands, he used the power of propaganda, his political abilities, unrealistic population statistics and ethnographic maps. Altough the objections of some British statesmen and military officers, the attempts of Venizelos were supported by the Prime Minister of Britain Lloyd George. From Lloyd George’s point of view, Britain was obliged to endorse Greece with the purpose of filling the power gap that would emerge in the Levant with the collapse of the Ottoman State at the end of the World War I. At the Paris Conferance on May 6th, the Supreme Council gave Greece permission to invade the Western Anatolia under the aegis of Lloyd George.

Keywords:

Paris Peace Conference, Greek İnvasion, Smyrna, England,

PDF

___

Foreign Office/ 286/702, 213131. Gerald F. Talbot’dan, Amiral Hall’a 14.12. 1918,
F.O. 286/702, 205972. R. Rodd’dan, Mr. Balfour’a 14.12.1918,
FO. 608/89/1, 5647. New York Yunan Komitesi’nden Lloyd George’a, 29.03.1918,
FO 608/38/5, 8411. Atina Hellen Edebi Derneği’nden Lloyd George’a, 21.02.1919,
FO286/702, 8321. Granville’den Lord Curzon’a 16.03.1919,
F.O. 608/92, 13066. Albay Ian M. Smith’den İstanbul Karargağı’na 21.04.1919,
F.O. 608/89/1, 55194. İzmir İngiliz elçisinden Lord Graham’a 16.04.1919,
FO. 286/702. Yunanistan Toprak İddiaları Üzerine Kurulan Komite Raporları, 18.02.1919- 08.03.1919,
FO 286/702/3. Yunanistan’ın Toprak İddiaları Üzerine Kurulan Komite Raporları, 18.02.1919- 08.03.1919,
FO 286/702/5. Yunanistan’ın Toprak İddiaları Üzerine Kurulan Komite Raporları,. 18.02.1919- 08.03.1919,
F.O. 286/702. Yunanistan’ın Toprak İddiaları Üzerine Kurulan Komite Raporları, 18.02.1919- 08.03.1919,
F.O. 608/89/1, 9885. Harold Nicolson tarafından Yunanlıların Anadolu’daki Toprak İddialarına Karşı Hazırlanan Rapor, 08.05.1919,
F.O. 608/103/1, 3958. İstanbul’daki İngiliz Askeri Temsilciliği’nden Eyre Crowe’a, 11.03.1919,
F.O. 608/103/1, 4454. İstanbul’daki İngiliz Yüksek Komiserliği’nden İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na, 12.03.1919,
F.O. 608/103/3968. 5076, İstanbul’daki İngiliz Yüksek Komiserliği’nden İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na, 6.03.1919,
F.O. 608/103/3968. Thwaties’den General Milne’ye, 21.03.1919,
F.O. 608/89/1/2988. Thwaties’den İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na, 07.04.1919,
F.O. 608/103/5, 52429. C.E. Heathcote-Smith’in raporu, 04.03.1919,
F.O. 608/103/5, 6815. A. Calthrope’dan A.J. Balfour’a, 16.03.1919,
F.O. 608/103/5, 52429. İzmir İngiliz Ticaret Odasın’dan İngiliz Yüksek Komiserliği’ne, 14.02.1919,
F.O. 608/103/1, 3626. E.H. Freshfield’dan İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na, 05.03.1919,
F.O. 608/103/1, 3836. Langdon Rees’den İngiltere Dışişleri Bakanlığı’na 27.02.1919,
F.O. 608/103/1, 4400. Venizelos’dan İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na, 17.03.1919,
F.O. 286/702, 488. N. Tynell’den Mr. Balfour’a, 12.04.1919,
F.O. 608/103/1, 4523. Webb’den İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na. 17.03.1919,
F.O. 608/103/1, 542. Webb’den İngiliz Genel Kurmayı’na, 13.03.1919,
F.O. 608/92, 8275. Kaklamonos’dan 11 Nisan 1919 İngiliz Dışişleri Bakanlığı’na 11.04.1919,
F.O 286/702, 53220. Lord Curzon’dan R. Rodd’a, 05.04.1919,
F.O. 608/103-8079, 536. Lord Curzon’dan Balfour’a, 22.04.1919,
F.O. 608/93-9071, 609. Lord Curzon’dan Balfour’a,02.05.1919,
F.O. 608/110, 7335. Toynbee ve Nicolson tarafından hazırlanan memorandum, 14.04.1919,
F.O. 608/110, 7335. Crowe, Balfour ve Mallet arasındaki görüşme tutanakları 16.04.1919-20.04.1919,
F.O. 608/110, 7344, Nicolson’dan Crowe’a 30 .04.1919,
F.O. 608/89/3, 9328. Mr. Hankey’den Mr. Balfour’a 07.05.1919,
F.O. 608/104, 10126. Webb’den Balfour’a 14.05.1919,
S.S.C.B. Dışişleri Halk Komiserliği. (1972).Anadolu’nun Taksimi Planı (Rus Sovyet Devlet Arşivi Gizli Belgeleriyle, Çev: Kurmay Albay Babaeskili Hüseyin Rahmi, İstanbul: Günaydın Kitaplığı
Bayur, Y. H., (1991), Türk İnkılabı Tarihi, C.III, Kısım II, Ankara: TTK Yayınları
Budak, M. (2014).Misak-ı Milli’den Lozan’a,İstanbul:Küre Yayınları
Cambridge History of British Foreign Policy (1783-1919).(1973). Cambridge: Cambridge University Press
Churchill, W.S. (1974). The World Crisis: The Aftermath,London,Library of İmperial History
Clogg, R. (1991).Modern Yunanistan Tarihi, Çev. Dilek Şendil, İstanbul: İletişim Yayınları
Dalby, A. (2004). Elefterios Venizelos, 1919-1923 Barış Görüşmeleri ve Sonrası,Çev: Dinçer Demirkent, Ankara: Akıl Çelen Kitapları
Demirhan, H. (2016a). İngilizlerin Balkan Politikası ve Yunanistan, İstanbul:İdil Yayıncılık
Demirhan, H. (2016b). Büyük güçlerin Gölgesinde Yunan İsyanı, İstanbul:2016, İdil Yayıncılık
Demirhan, H. (2012), Yunanistan’da Emperyalist Kavga (1914-1918), İstanbul:İdil Yayıncılık
Diomidis, N. P. (1978), Greece At the Paris Peace Conference (1919), Thessaloniki, Istıtute for Balkan Studies
Gürün, K. (1986), Savaşan Dünya ve Türkiye, İstanbul: Bilgi Yayınevi
Hatipoğlu, M. (1988). Yunanistan’daki Gelişmeler Işığında Türk-Yunan İlişkilerinin 101 Yılı (1821-1921), Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü
Jaeschke, G. (1991). Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri,Çev: Cemal Köprülü, Ankara: TTK Yayınları
Kitsikis, D, (1974), Yunan Propagandası,Çev. Hakkı Devrim, İstanbul: Kaynak Kitapları
MacMillan, M. (2001), Peacemakers, The Paris Conference of 1919 and Its Attempt to End War, London: John Murray (Publishers) Ltd
Nicolson, H. (1934). Curzon: The Last Phase 1919-1925, London: London Constable
Pallis, A. A. (1995). Yunanlıların Anadolu Macerası (1915-1922), Çev. Orhan Azizoğlu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Riddell, G. A. (1933), Lord Riddell’s Intimate Diary of the Peace Conference and After 1918-1923,London: Victor Gallancez L.T.D.
Smith, M. L. (1978).Anadolu Üzerindeki Göz,Çev: Halim İnal, İstanbul: Hürriyet Yayınları
Toynbee, A. J. (2007). Türkiye’de ve Yunanistan’da Batı Meselesi,Çev. Kadri Mustafa Orağlı, İstanbul: Yeditepe Yayınevi
Woodhouse, C.M. (1971).The Philhellenes, New Jersey: Fairleign Dickinson University Press
Albrecht-Carrie, R. (1939) The Present Significance of the Treaty of London of 1915, Political Science Quarterly, Vol.54, (3), 364-390
Akşin, S, (1986). Paris Barış Konferansının Yunanlılar'ı İzmir'e çıkarma Kararı, Üçüncü Askeri Tarih Semineri Bildirileri,(s.174-188)Ankara: Gnkur.
Clogg R. (1985). King’s College, London and Greece 1915-1922, Greece and Great Britain During World War I,(s.193-210),Thessaloniki, Institute for Balkan Studies.
Dilek, Mehmet Sait, (2013), Paris Barış Konferansında Yunan Talepleri ve Büyük Güçlerin Tutumu, Karadeniz Araştırmaları,(36), 31-42
Goldstein, E. (1989). Great Briatin and Greater Greece 1917-1920, The Historical Journal, Vol.32,(2), 339-356
Kaloudis, G. (2014). Greece and the Road to World War I: ToWhat End?,İnternetional Journal on World Peace,Vol XXXI, (4),9-47
Macfie, A.L. (1999). British Foreign Policy in the Near East, 1916-1922: Questions of Responsibility, Balkan Studies, Vol.40, (2), 327-337