Patterns of Intertribal Violence in Late Antique Arabia (III-VII Century AD)

Geç Antikçağ Arabistan’ında Bizans ve Sâsânî devletlerine tâbi merkezileşmiş politik organizasyonların yanında yarımadanın iç kısımlarında çok sayıda merkezileşmemiş konar-göçer veya yerleşik kabile tipi politik yapılarla karşılaşılmaktadır. Kabileler arasında sürekli çatışma ve savaşlar meydana gelmekteydi. Savaşların asabiyet, ganimet, kan davası, su ve otlak arayışı, öç alma ve sınır ihlalleri gibi birçok nedeni vardır. Bütün bu nedenler ve savaşların görece olarak çokluğu, İslam öncesi kabileler arası savaşların bir yaşam biçimi olduğunu göstermektedir. Savaşlar vasıtasıyla herhangi bir nedenle birbirlerinden kopmuş kardeş kabileler bir araya gelebilmekte, bir devletin tehdidine karşı güçlü bir birlik oluşturabilmektedir. Söz konusu savaşları konu edinen literatür ise eyyâmü’l-Arap olarak isimlendirilmektedir. Miladi VIII. yüzyıldan itibaren yazıya geçirilmeye başlanan bu literatür, kabileler arası savaşları, baskınları ve ganimet elde etme güdüsüyle yapılan yağma ve talanları ve katliamları; yine Arap kabileleri arasındaki ilişkileri, iktidar mücadelelerini, asabiyet duygusunu, çatışma ve savaş stratejilerini, gündelik yaşam ve savaş hukukunu içermektedir. Araştırmamız nitel paradigmaya dayalı doküman analizi yöntemiyle İslam öncesi Araplarda bir savaş stratejisi olarak baskınlar, ganimet elde etme güdüsüyle yapılan yağma, talan ve katliamlara odaklanmakta ve söz konusu dinamikler üzerinden İslam öncesi Arap kabilelerinde savaş ve çatışmaların ürettiği sosyo-ekonomik ittifak pratiklerinin analizini ele almıştır. Ulaşılan verilere göre bölgedeki kaynaklarının yetersizliği, merkezî otoritenin yoksunluğu, ganimet elde etme güdüsü gibi gerekçelerin çatışma ve ittifaklara sebep olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Geç Antik Dönem, Arabistan, Kabile Savaşları, Baskın.

Patterns of Intertribal Violence in Late Antique Arabia (III-VII Century AD)

In Late Antiquity Arabia, under the Byzantine and Sassanid states, there are many decentralized nomadic or sedentary tribal political structures in addition to centralized organizations. There are constant conflicts and wars between the tribes. There are many reasons for their wars such as booty, blood feud, revenge, and border violations. All these reasons and the relative multiplicity of wars show that inter-tribal wars are a form of life in the pre-Islamic period. Through wars, fraternal tribes that are separated from each other for any reason can come together and form a strong unity against the threat of a state. The literature that deals with these wars is called ayyâm al-Arab. This literature, which began to be written down in the 8th century AD, includes intertribal wars, raids, plundering and mass murder with the motive of looting; it also includes relations between Arab tribes, power struggles, feelings of nervousness, strategies of conflict and war, daily life and the law of war. Our research focuses on raids as a war strategy among pre-Islamic Arabs, looting, plundering and mass murder with the motive of gaining booty, with the method of document analysis based on a qualitative paradigm, and it aims to analyse the socio-economic alliance practices produced by war and conflict among Arab tribes through the dynamics. According to the data obtained, it is understood that the reasons such as the inadequacy of resources in the region, the deprivation of central authority, the motive of obtaining booty cause conflicts and alliances.

Keywords:

Late Antique, Arabia, Tribal Warfare, Raid.,

PDF

___

Abū ʿUbaida Maʿmar b. al-Mut̲h̲annā al-Taymī. (1998). Sharh Nakāiḍi Jarīr wa al Farazdak. (3 vol.) M. İ. Ḥûr & M. Hâlis (ed.). al-Majma' al-Thaqafi.
Acar, C. (2014). Ana hatlarıyla cahiliye toplumunda savaş sebepleri. İlahiyat Araştırmaları Dergisi, (1): 93-114.
Ağırakça, A. (1996). Gassânîler. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (vol. 13): 397-398. TDV Yayınları.
Algül, H. (1996). Ficâr. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (vol. 13): 52. TDV Yayınları.
Ālūsī, Maḥmūd Shukrī. (1983). Bulūgh al-Arab fī maʻrifat aḥwāl al-ʻArab. (3 vol.): M. Bahjat al-Athīrī. (ed). Dār al-Kutub al-ʿIl.mīyah.
Apak, A. (2016). Erken dönem islam tarihinde asabiyet. Ensar Yayınları.
Azimli, M. (2008). Fil hadisesi hakkında bazı mülahazalar. Hikmet Yurdu, 1(2): 45-55.
al-Balādhurī, Aḥmad ibn Yaḥyā ibn Jābir. (1996). Ansāb al-Ashrāf. (13 vol.): S. Zekkâr & R. Ziriklî. (ed). Dār al-Fikr.
Bosworth, C. E. (2004). Bād̲h̲ām, Bād̲h̲ān. The Encyclopaedia of Islam (New Edition) Suppl. P. J. Bearman vd. (ed). 115-116. Brill.
Büchner, V. F. (1993). Sâsânîler. İslam Ansiklopedisi, (vol.10): 244-248. Milli Eğitim Basımevi.
Alī, C. (2001). Mufaṣṣal fī tārīkh al-‘Arab qabla al-Islām. (10 vol.): Dâr al-Sāqī.
Çetin, N. M. (2011). Eski Arap şiiri. Kapı Yayınları.
Daş, F. (2019). Cahiliye döneminde Arap savaşları. Hiperlink Yayınları.
Duman, M. F. ve Dindi, K. (2022). Cahiliye döneminde sosyal hayat. Fecr Yayınları.
Fayda, M. (1992). Bâzân. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 283-284. TDV Yayınları.
Goldziher, I. (2016). Klasik Arap literatürü (A. Yüksel-R. Er, Çev.) Vadi Yayınları.
Günaltay, M. Ş. (2006). İslam öncesi Arap tarihi (M. M. Söylemez, sad.). Ankara Okulu Yayınları.
al-Hamawī, Yāqūt (2011). Mu'jam ul-Buldān. (7 vol.). (2nd. ed.). F. A. el-Cündî (Ed.). Dâru’l -Kutub al-Ilmiyya.
Ibn Durayd, Abū Bakr Muḥammad ibn al-Ḥasan al-Azdī (1991). Kitāb al-ishtiqāq. (2 vol.): A. M. Hârun (ed.). Beirut.
Ibn Habīb, Abu Ja'far Muhammad ibn Habīb al Bagdâdî (1985). Kitab al-Munammaq fi Akhbār Quraysh. (H. A. Fâruk (ed.). Âlam al-Kutub.
Ibn Hishām, Abū Muḥammad ʿAbd al-Malik ibn Hishām ibn Ayyūb al-Ḥimyarī. (1347H). al-Tîcân fî Mulûki Ḥimyer. Markaz al-dirāsat wa al abḥâs al-Yamaniyya.
Ibn Qutayba, Abū Muḥammad ʿAbd Allāh ibn Muslim (n.d.). al-Maʿārif. S. Ukkâşe (Ed.) Dar al-Maʿārif. Ibn Manzūr, Muhammad ibn Mukarram ibn Alī ibn Ahmad al-Ifrīqī (n.d.). Lisān al-ʿArab. (15 vol.): Dâr al-Sâdr.
Ibn al-Athir, Abū al-Ḥasan ʿAlī ibn Muḥammad ibn Muḥammad. (1987). al-Kāmil fī al-tārīkh. (11 vol.): Abū al-Fidā A. el-Kâdî (Ed.). Dâr al-Kutub al-Ilmiyya.
al-Iṣfahānī, Abū al-Faraj ʿAlī ibn al-Ḥusayn. (2008). Kitāb al-Aġānī (28 vol.). (5nd ed.). A. A. Mühennâ vd. (Ed.). Dâr al-Kutub al-Ilmiyya.
Kapar, M. A. (1995). Eyyâmü’l-Arab. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12: 14. TDV Yayınları.
Kapar, M. A. (2003). Lahmîler. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27: 54-55. TDV Yayınları.
Krenkow, F. (1979). Kinde. İslam Ansiklopedisi. 6: 811-812. Milli Eğitim Basımevi.
Küçükaşçı, M. S. (2002). Kinde (Benî Kinde). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 26: 37-38. TDV Yayınları.
Lammens, H. (1977). Lahm. İslam Ansiklopedisi. 6: 6. Milli Eğitim Basımevi.
Morony, M. (1997). Sāsānids. The Encyclopaedia of Islam (New Edition). C. E. Bosworth vd. (Ed.). 9: 70-83. Brill. Câd al-Mawlâ, M. A. (n.d.). Ayyām al-ʻArāb fī al-Jāhilīyah. Beirut.
Naskali, E. (2009). Sâsânîler. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 176-177. TDV Yayınları.
al-Nuwayrī, Shihāb al-Dīn Aḥmad. (2004) Nihāyat al-arab fī funūn al-adab. (33 vol.): Y. al-Tawîl-A. M. Hâshim (Ed.). Dâru’l -Kutub al-Ilmiyya.
Olinder, G. (1927). The kings of Kinda of the family of Akil al-Murar. Lunds Universitets Arsskrift.
Öğmüş, H. (2013). Câhiliyye Döneminde Araplar. İz Yayınları.
(Porshariati, P. (2008). Decline and fall of the Sasanian empire: The Sasanian-Parthian confederacy and the Arab conquest of Iran. I.B.Tauris & Co Ltd.
Robin, C. J. (2004). ‘Ḥimyar et Israël’. Comptes rendus des séances de l’Académie des Inscriptions et BellesLettres 148: 831–908 (895–99).
Shahîd, I. (1986a). Kinda. The Encyclopaedia of Islam (New Edition). (C. E. Bosworth vd. ed.). 5: 118-120. Brill.
Shahîd, I. (1986b). Lak̲h̲mids. The Encyclopaedia of Islam (New Edition). (C. E. Bosworth vd. ed.). 5: 632-634. Brill.
Shahîd, I. (1991). G̲h̲assān. The Encyclopaedia of Islam (New Edition). (B. Lewis vd. ed.). 2:1020-1021. Brill.
Söylemez, M. M. (2006). Fil hadisesinin Arap yarımadasındaki etkileri üzerine bir inceleme. İslami İlimler Dergisi 1: (2), 115-130.
al-Ṭabarī, Abū Jaʿfar Muḥammad ibn Jarīr (n.d). Taʾrīkh al-Rusul waʾl-Mulūk. (11 vol.). (2nd ed.). M. Ebu’l-Fazl İbrahim, (ed.). 2: 89. Dar al-Maarif.
al-Yaʿqūbī, Aḥmad Ibn Abū Yaʿqūb (2010). Tāʾrīkh al-Yaʿqūbī. (2 vol.). (2nd. ed.). Dār Sâdar. al-Zabīdī, Murtaḍā (n.d.). Tāj al-ʿarūs. (40 vol.): Comission (Ed.). Dār al-Hidâya.