Papa Eftim ve Milli Mücadeledeki Önemi

Mondros Ateşkes Antlaşmasının imzalanmasıyla başlayan Anadolu’nun istilasına karşı sesini yükselten sadece İslam inancına sahip Türkler değildi. Türk olup da Selçuklulardan bu yana gayrimüslim olarak yaşayan yani Hıristiyan Türkler de Anadolu’nun istilasına karşı gelmişler ve Milli Mücadeleye tam destek vermişlerdir. Fener Rum Patrikhanesinin Milli Mücadele aleyhine yürüttüğü yıkıcı faaliyetler karşısında Hıristiyan Türklerin Patrikhaneye karşı örgütlenmesinde ve mücadele etmesinde en büyük rolü şüphesiz Papa Eftim oynamıştır. Papa Eftim ve Türk Ortodokslarının, Milli Mücadelede gösterdikleri çabalar ve bu çabaların önemi azımsanamayacak kadar büyük olmasına rağmen son birkaç yıldan beri araştırmacıların ilgi alanına girmiştir. Ortodoks Türklerin Milli Mücadeledeki öneminin son yıllara kadar araştırmacıların ilgi alanına girmemesinin arkasında yatan nedenleri arasında kendilerinin de Rum nüfusundan sayılıp mübadeleye dâhil edilmeleri ve Anadolu’daki nüfuslarının yok denecek seviyeye düşmesi olarak görebiliriz. Bu çalışmayı yapmamızdaki amaç Papa Eftim önderliğindeki Hıristiyan Ortodoks Türklerin Milli Mücadeledeki çalışmalarını incelemek ve önemini ortaya koymaktır. Türk Ortodokslarının Türk Ulusal Bağımsızlık Savaşı’ndaki önemini kavrayabilmemiz için, Papa Eftim’in Milli Mücadele yıllarındaki duygu ve düşüncelerini de yansıtan kısa bir biyografi ile başlamamızda yarar vardır.

Anahtar Kelimeler:

Papa Eftim, Türk Ortodoks, Ortodoks Patrikliği, Milli Mücadele

Pope Eftim and His Significance in the National Struggle

Turks, who believe in Islam, were not the only ones who raise their voice against the invasion of Anatolia that started after the Armistice of Mudros. Turks who had lived as non-moslem since Seljuk times, namely Christian Turks, also opposed to the invasion of Anatolia and gave full support to the national struggle. Undoubtedly, Pope Eftim played a great role in the organization of Christian Turks against patriarchateand struggles over against subversive activities that Fener Greek Patriarchate carried out opposing to the National Struggle. Although the efforts of Pope Eftim and Orthodox Turksin the National Struggle and those efforts were considerably important, this issue has been of interest to researchers for the last few years. We could say that the reason why researchers had not been interested in the importance of Orthodox Turks in the National struggle until recently might be their being counted in Greek population and included in population exchange and the decrease of their population in Anatolia, almost scarcely any. The purpose of this study is to investigate the efforts of Christian Orthodox Turks and reveal their significancein the National Struggle. To comprehend the importance of Orthodox Turks in Turkish National Independence War, it would be beneficial to start with Pope Eftim’s short biography reflecting his feelings and ideas during National Struggle.

Keywords:

Pope Eftim, Orthodox Turks, Ortodox Patriarchate, National Struggle,

PDF

___

Anzerlioğlu, Y. (2003). Karamanlı Ortodoks Türkler. Ankara: Phoenix Yayınları. Ankara, 2016.
Anzerlioğlu, Y. (2009). Tarihi Verilerle Karamanlı Ortodoks Türkler. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 171-188.
Arslan, E. (1995). Kurtuluş Savaşında Yunan-Fener Patrikhanesi Birlikteliğine Karşı Örgütlü Bir Yaklaşım Türk Ortodoks Kilisesi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 407-442.
Atalay, B. (2014). Türk Ortodoksların/Karamanlıların Türk Millî Mücadelesine Destekleri ve Maruz Kaldıkları Mübadelenin Türk Kamuoyuna Yansımaları. History Studies International Journal of History, 19-44.
Aydın, M. (2009). Türk Ortodoks Hıristiyanları ve Türk Ortodoks Patrikhanesi'nin Kuruluşu. Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 7-22.
Ercan, H. Y. (1967). Fener ve Türk Ortodoks Patrikhanesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 411-438.
Erdal, İ. (2004). Türk Basınına Göre; Patrikhane Konusu ve Patrik Araboğlu'nun İhracı Meselesi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 33-49.
Erdal, İ. (2005). Türk Basınına Göre; Ortodoks Türklerin Milli Mücadeledeki Tutumu. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 333-343.
Kâhya, Hayrullah Karamanlı Ortodoks Türkler, Phoenix Yayınları, Ankara, 20013.
Okur, M. (2002). Milli Mücadele Döneminde Fener Rum Patrikhanesinin ve Metropolitlerin Pontus Rum Devleti Kurulmasına Yönelik Girişimleri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 101-116.
Oran, B. (1994). Lozan’ın “Azınlıkların Korunması” Bölümünü Yeniden Okurken. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 283-301.
Şahin, M. S. (1995). Fener Rum Ortodoks Patrikhânesi. DİA, 342-348.
Üçüncü,U. Fener Rum Ortodoks Patriği IV. Meletios’un Büyük Taarruzdaki Faaliyetleri, Af-yon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi C. 17, S. 1, ss.