Ömer Selçuk EMSEN, Fatmanur ÇUBUKCU, Adem TÜRKMEN

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının İhracata Yönelik veya İthal İkameci Etkileri - Türkiye Tekstil Sektörü Üzerine Bir Araştırma

Günümüzde, gelişmekte olan ülkelerin üretim düzeylerini artırmada karşılaştıkları en önemli sorun iç tasarrufyetersizliğidir. Ülkeler, bu yüzden ortaya çıkan sermaye açığını giderebilmek için doğrudan yabancı sermayeyatırımlarını çekmeye çalışmaktadırlar. Doğrudan yabancı yatırımların sağladığı olanaklar ile üretim ve bunabağlı olarak ihracatta artışlar yaşanması, önemli bir politika hedefi haline gelmiştir. Yapılan ampirik çalışmalar,ülkeler üzerine gelen doğrudan yabancı yatırımların ihracatı artırıcı yönde etkilerinin olabileceğine ilişkinsonuçlar ortaya koymaktadır. Literatürde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının sektör bazında etkileriniinceleyen sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. Bu bağlamda gelen yabancı yatırımların sektörel bazda etkilerininincelenmesi ayrıca önem arzetmektedir. Bu çalışmada, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının, Türkiye’nintekstil sektörü üzerindeki etkileri analiz edilmeye çalışılmıştır. Yaptığımız ekonometrik çalışmaların sonucuolarak, tekstil endüstrisine gelen doğrudan yabancı yatırımların, ihracatı artırıcı etkileri olduğu görülmüştür.Bu anlamda, bu üretim alanı için doğrudan yatırımların, kalkınma hedeflerine uygun bir nitelik taşıdığı ifadeedilebilir.

Export Oriented Or Import Substitution Effects Of Foreign Direct Capital Investments - A Research On Turkish Textile Industry

Today, the most important problem faced by developing countries in increasing their production levels is the lack of domestic savings. Countries try to attract foreign direct investments in order to eliminate the capital deficit that arises for this reason. With the opportunities provided by foreign direct investments, the increase in production and consequently in exports has become an important policy target. Empirical studies reveal that foreign direct investments on countries may have an increasing effect on exports. There are a limited number of studies in the literature that examine the effects of foreign direct investments on a sectoral basis. In this context, it is also important to examine the effects of foreign investments on a sectoral basis. In this study, the effects of foreign direct investment on the Turkey’s textile industry has tried to analyse. As a result of our econometric studies, it has been observed that foreign direct investments in the textile industry have an increasing effect on exports. In this sense, it can be stated that direct investments for this production area are in accordance with the development goals

PDF

___

Ahmed, A. D., Cheng, E. ve Messinis, G. (2011). The Role of Exports, FDI and Imports in Development: Evidence From Sub-Saharan African Countries, Applied Economics, 43, 3719–3731.
Akman, A. S., (2019). Doğrudan Yabancı Yatırımların Türkiye’nin İhracat Performansı Üzerindeki Etkisi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İşletmecilik Ve Ticaret Anabilim Dalı Uluslararası Ticaret Bilim Dalı.
Albahi, M. (2016). Export-import and foreign direct investment (FDI): Indonesian economic study. IOSR J. Econ. Finance, 7, 37-44.
Aynagöz Çakmak, Ö., (2005), Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Rekabet Gücü: Türkiye Tekstil ve Hazır Giyim Endüstrisi Üzerine Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış Dergisi, 5(1). 65-76.
Bahar, O. (2010). Turizm Sektörüne Sağlanan Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının (DYSY) Ekonomik Büyüme Üzerine Olan Olası Etkisi: Türkiye Örneği (1986– 2006). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1), 27-40.
Bahar, O., (2010), Turizm Sektörüne Sağlanan Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının (DYSY) Ekonomik Büyüme Üzerine Olan Olası Etkisi: Türkiye Örneği (1986–2006), Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1), 27-40.
Bashimov, G., (2017), Türk Tekstil ve Hazır Giyim Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücü: ASEAN-5 Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Analiz. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2). 1-15.
Basılgan, M., & Akman, A. S. (2019). An Empırıcal Analysis On The Impact Of The Foreign Direct Investments On Export Performance: Turkey Case. International Journal of Economics and Finance Studies, 11(2), 89-105.
Çelik, S., P. Deniz ve S. Eken (2008), Eşbütünleşme Analiziyle Altı Gelişmekte Olan Ülke İçin İkiz Açıklar Hipotezi, Dokuz Eylül Üniversitesi 2. Ulusal İktisat Kongresi, DEÜ İİBF İktisat Bölümü, 20-22 Şubat, İzmir.
Çetin, M. ve Seker, F., (2013), Doğrudan Yabancı Yatırımlar Ve İhracat İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (1). 121-142
Çetin, M., & Ecevit, E. (2008). İhracatın Sürükleyici Gücü Olarak Tekstil Sektörü: Kahramanmaraş İli Örneği. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2), 115-132.
Dikici, Z. (2020). Türkiye'de ihracatın ithalata bağımlılığı: Tekstil sektörü üzerine bir değerlendirme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ekholm, K., Forslid, R., & Markusen, J. R. (2007). Export-Platform Foreign Direct Investment. Journal of the European Economic Association, 5(4), 776-795.
Elitaş, B. L., ve Şeker, A. (2017). Uluslararası Ticarette Tarife Dışı Önlemlerin Rolü: Türkiye Tekstil Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (74), 51-74.
Eraslan, İ. H., Bakan, İ. ve Helvacıoğlu Kuyucu, A. D., (2008), Türk Tekstil ve Hazır giyim Sektörünün Uluslararası Rekabetçilik Düzeyinin Analizi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13). 265-300.
Eraslan, İ.H., Bakan, İ. ve Helvacıoğlu Kuyucu, A.D., (2008), Türk Tekstil Ve Hazırgiyim Sektörünün Uluslararası Rekabetçilik Düzeyinin Analizi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:7, 13, 265-300.
Gacener, A., (2014), Türkiye’nin Tekstil ve Konfeksiyon Sektörünün Karşılaştırmalı Rekabet Analizi, Ege Akademik Bakış, 14(2). 315-334.
Gujarati, D. N. (2003), Temel Ekonometri, (Çev: Ü. Şenesen ve G. G. Şenesen), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Işık, C., (2016), Türkiye’de Turizm Harcamaları, Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sınır Testi Yaklaşımıyla Analizi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi. 1(1), 1-8.
İnançlı, S. ve Konak, A., (2011). Türkiye’de İhracatın İthalata Bağımlılığı: Otomotiv Sektörü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 343‐362
Jana, S. S., Sahu, T. N., & Pandey, K. D. (2017). Foreign Direct Investment And Exports In India: Some Empirical Insights. Journal of Commerce and Management Thought, 8(4), 684.
Kalkınma Bakanlığı, (2014), Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), Tekstil, Deri, Hazır Giyim Çalışma Raporu, Ankara.
Kanberoğlu, Z. ve Kara, O., (2014), Türk İmalat Sanayi Katma Değeri Üzerinde Doğrudan Dış Yatırımların Rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 39. 129-144
Karluk, R. (2002), Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişim Yapısal ve Sosyal Değişim, 7. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
Kaymakçı, O. (2013). Küresel Ekonomide Çok Uluslu Şirketler Ve Türkiye'deki Yansımaları. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(01), 224-249.
Kotil, E. (2020). The Relationship Between Foreign Direct Investment and Foreign Trade in Turkey. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(4), 417-426
Leichenko, R. M., ve Erickson, R. A. (1997). Foreign direct investment and state export performance. Journal of regional science, 37(2), 307-329.
Mitic, B., & Ivic, M. (2016). The impact of foreign direct investment on export performance: case of European transition economies. Independent Journal of Management & Production, 7(3), 771-785.
Moosa, I. A., (2002), Foreign Direct Investment, Theory, Evidence and Practice. https://www.researchgate.net/publication/265453721_Foreign_Direct_Investment_Theo ry_Evidence_and_Practice DOI: 10.1057/9781403907493 [Erişim tarihi: 15.09.2020]
Njong, A. M. ve Raymond, T. (2011). Investigating The Effects Of Foreign Direct Investment On Export Growth In Cameroon, International Journal of Current Research, 33, 184- 191.
OECD National Accounts Statistics (database), https://doi.org/10.1787/data-00017-en [Erişim tarihi: 15.10.2020]
Önder, K., ve Şahin, M. (2016). Türkiye’de Tekstil Sektörünün Üretim Potansiyeli ve Devlet Teşviklerinin Etkinliğinin Analizi (2001-2015). Maliye Dergisi, 170, 24-44.
Özbay, F., Pehlivan, C. ve Oğuztürk, B. S., (2020), Otomotiv İhracatının İstihdam, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(4). 569-585
Özcan, B., ve Ayşe, A. R. I. (2010). Doğrudan Yabancı Yatırımların Belirleyicileri Üzerine Bir Analiz: OECD Örneği. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, (12), 65-88. Pacheco‐López, P. (2005). Foreign direct investment, exports and imports in Mexico. World Economy, 28(8), 1157-1172.
Park, I., ve Park, S. (2015), Modes of Foreign Direct Investment and Patterns of Trade: An Alternative Empirical Approach, The World Economy, 38(8), 1225-1245, doi: 10.1111/twec.12293.
Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326.
Recepoğlu, M., Doğanay, M. A. ve Değer, M. A. (2020). Doğrudan Yabancı Yatırımlar, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arası İlişkiler: BRICS-T Ülkeleri Üzerine Bootstrap Panel Nedensellik Analizi (1992- 2018). Tesam Akademi Dergisi, 8(1), 71-92. http://dx.doi.org/10.30626/ tesamakademi.742467
Sadeghzadeh Emsen, H., Aksu, H. ve Emsen, Ö. S. (2019), Türkiye’de Borsa ve Gelir Dağılımı İlişkileri, S.C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (2): 98-116.
Sezer, S., (2018). Dış Ticaret ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Arası İlişki: BRICS Ülkeleri ve Türkiye Üzerine Bir Analiz. Turkish Studies Social Sciences, 13(18), 1171-1189, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14100.
Simionescu, M. (2014). The relationship between trade and foreign direct investment in G7 Countries a panel data approach. Journal of Economics and Development Studies, 2(2), 447-454.
Şahbaz, A. ve Mızırak, Z., (2017), Turizm Gelirleri ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (32). 107-114.
Şener, S. , (2013), Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’de Yabancı Yatırımlar. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
Şişman, M. ve Bağcı, E., (2014), Türkiye Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe İthalat Bağımlılığı, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 36(I). 29-53 Doi No: 10.14780/iibdergi.201417535
Tadesse, B., & Ryan, M. (2005). Export platforms and the industry-specific FDI-Trade relationship. Journal of Economic Integration, 644-671.
Tarı, R. (2002), Ekonometri, 2. Basım, No 172, İstanbul: Kocaeli Üniversitesi Yayın.
TÜİK, Sanayi Üretim Endeksi, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Sanayi-114 [Erişim tarihi: 10.12.2020]
Uyanık, S., ve Çelikel, D. C. (2019). Türk tekstil endüstrisi genel durumu. Teknik Bilimler Dergisi, 9(1), 32-41.
WTO, World Trade Statistical Review 2019. https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/wts2019_e/wts19_toc_e.htm [Erişim tarihi: 10.09.2020]
Yeaple, S. R. (2003). The complex integration strategies of multinationals and cross country dependencies in the structure of foreign direct investment. Journal of International Economics, 60(2), 293-314.
Zhang, K. H., ve Song, S. (2001). Promoting exports: the role of inward FDI in China. China Economic Review, 11(4), 385-396.