Çalışan Çocuklar 'Sorun' mu? 'Çözüm' mü?

Çalışan çocuklar, son yıllarda Türkiye’de sıkça gündeme gelmektedir. Birleşmiş Milletlerin ifadesiyle ‘güç koşullar altında’ çalışan bu çocuklar, yoksul ailelerinin geçim yükünü üstlenmektedir. Bu çocukların elverişsiz koşullarda çalışmaları bizatihi bir sorun ama, aile bütçelerine verdikleri destekle bir sorunun çözüm aracı olmaktadırlar. Bu makalede, çalışan çocuk olgusu, çocuk işçiliğinin boyutu, çocukların aile özellikleri ve çocukların çalışma nedenleri üzerinde durulmaktadır.

Working Children: The "Question" or the "Solution"

Working children have frequently become a principal subject mater of the agenda within last ten years. These children who work, in United Nations words, “under difficult circumstances” shoulders the subsistence burden of deprived families. Although working in the hard conditions is itself a question, they become a means of solution to a question through contributing to the budget of their families. This paper engages with the phenomenon of the working children, the causes of this, the nature of the families of these children, the forms of the child labour.

___

  • Adaş, E. ve Yıldız, Ö. (2007). Gaziantep’te Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar. 5. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyumu. Yıldız, Ö. (Edn.), Gaziantep Üniversitesi Matbaası, ss.25-32.
  • Agnelli, S. (1986). Street Children: A Growing Urban Tragedy, Weidenfeld and Nicolson, s.34.
  • Akşit, B. and Karancı, N. and Gündüz-Hoşgör, A. (2001). Working Street Children in Three Metropolitan Cities: A Rapid Assessment, International Labour Organization, International Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC), No. 7, Genova.
  • Altanis, P. and Goddard, J. (2004). Street Children in Contemporary Greece. Children and Society, 18:299-311.
  • Altıntaş, B. (2003). Mendile, Simite, Boyaya, Çöpe Ankara Sokaklarında Çalışan Çocuklar.İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Aptekar, L. (1988). Street Children of Cali. NC: Duke University Press, Durham. Atauz, S. (1997). Diyarbakır Sokak Çocukları Araştırması. Uluslararası Lions MD-118 U Yönetim Çevresi, Ankara.
  • Atauz, S. (1998). Ankara ve Şanlıurfa’da Sokak Çocukları. UNICEF Yayınları, Ankara.
  • Bal, H. (2004). Çocuk Suçluluğu. Fakülte Kitabevi, Isparta.
  • Barker, G., and Knaul, F. (1991). Exploited Entrepreneurs: Street and Working Children in Developing Countries, Working Paper no.1 New York: Childhope USA.
  • Buğra, A. ve Keyder, Ç. (2006). Sosyal Politika Yazıları. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • DİE. İl Göstergeleri 1980-2003. (2004). TC. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
  • Ertürk, Y. (1997). Türkiye’de Çocuk Emeğinin Kullanım Biçimleri. B. Onur (Ed.). Çocuk Kültürü: 1. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi (kitabında). A.Ü. Çocuk Kültürü Araştırma Uygulama Merkezi Yayını, ss.329-353, Ankara.
  • Ertürk, Y. (1994). Patterns of Child Labour ın Rural Turkey. International Labour Organization, International Programme on the Elimination of Child Labour (IPEC). No. 75, Ankara, Turkey.
  • Feymi, P. (2007). Sokakta Çalıştırılan Çocukların Genel Profili ve Bu Çocuklara Yönelik Hizmet Önerileri (Bursa Örneği), (Ed. Yrd. Doç. Dr. Özkan Yıldız), Gaziantep Üniversitesi Matbaası, ss.113-123
  • Fusell, E. and Gauthier, A. (2003). Introduction: Dimensions of Children’s Inequelity. Journal of Comparative Family Stıdies, 34(3):311-320.
  • Gürsel, S. ve Ulusoy, V. (1999). Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam. YKY Yayınları, İstanbul.
  • ILO, (2006). Çocuk İşçiliğinde Sona Doğru: Ulaşılabilir Bir Hedef. Uluslararası Çalışma Konferansı, 95’inci Oturum, Ankara.
  • İlik, B. ve Türkmen, Z. (1994). İstanbul Sokaklarında Çalışan Çocuklar Araştırma Projesi Dökümanı. ILO/IPEC, Ankara.
  • Karataş, A., Ulutaş, Y., Erdemir, A. ve Küçüksümbül, N. (1994). Antalya Sokaklarında Çalışan Çocuklar Üzerine Bir Araştırma. IV. Ulusal Sosyal Hizmet Konferansı, Bildiriler 3.Ankara.
  • Keleş, R. (1993). Kentleşme Politikası. İmge Kitapevi Yayınları, Ankara.
  • Konanç, E. (1992). Korunmaya Muhtaç Kent Çocukları. Fredirich Ebert Vakfı, İstanbul.
  • Küntay, E. (1999). İstanbul’da Sokak Çocukları: Genel Değerlendirme. 21. Yüzyıl Karşısında Çocuk Ve Genç- Bildiriler. (Ed.), Küntay, E., ve Erginsoy, E., İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Yayını, İstanbul.
  • Lusk, M. (1992). Street Children of Rio de Janerio. International Social Work, , Street Life,Nairobi, Heinamann.
  • Palanla, B. and Simab, H. (1994). Street Children in Afghanistan, (Ed) Rane, A.J. Street Children A Challenge to the Social Work Profession. Tata Institute of Social Science,Bombay.
  • Phillips, W.S.K. (1994). Street Children In India. Rawat Publication. Jaipur anda New Delhi.
  • Polat, O. (1999). Türkiye’de Sokak Çocukları. Çocuk Forumu Dergisi, Cilt. 2, Sayı. 3, İstanbul,s.1
  • Shroof, N. (1987). They are Our Children Too. Perspective in Social Work, College of Social Work, Bombay.
  • Swaminathan, M. (1988). Economic Growt and Persistance of Child Labor: Evidence From Indian City. World Development, Vol. 26, No. 8, Elsevier Science Ltd.
  • Swart, J. (1988). Community Perception of Street Children in Hillbrow. The Child Care Worker, 6:11-13.
  • Tatlıdil E., Hotar Başargan N., Yıldız Ö. ve Kümbül B. (2001). İzmir’de Çalışan Çocuk ve Çalışan Çocuk Ailelerinin Sosyo-Ekonomik Özellikleri, ILO-IPEC Projesi İzmir.
  • Tatlıdil, E. (2002). Çocuk İşgücünün Sosyal ve Ekonomik Özellikleri ve Değişimi; İzmir Örneği, Türkiye’de Çalışan Çocuklar Semineri 29-31 Mayısı 2001, ILO ve DİE, DİE Matbaası, ss.120-135.
  • Tatlıdil, E., (1989). Kentleşme ve Gecekondu. Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları
  • TC. Çalışma Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı (2000).
  • Çalışan Çocuklar Projesi Raporu. Ankara.
  • TÜİK (2005). Türkiye İstatistik Yıllığı 2005. TC. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Yayın No. 3009, Ankara.
  • Williams, C. (1993). Who Are ‘Street Children?, A Hierarchy of Street Use and Appropriate Responses, Child Abuse And Neglect, Cilt.17, New Haven, pp.831-841.
  • Vatandaş, C. (2007). Sokakta Çalışan Çocukların Aileleri ve Sosyo-Ekonomik Özellikleri. 5.
  • Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyumu, (Ed. Yrd. Doç. Dr. Özkan Yıldız),Gaziantep Üniversitesi Matbaası, ss.67-90.
  • Yıldızbaş, F. ve Parlakyıldız, B. (2007). Erken Çocukluk Döneminde Çalışan Çocukların Çalışma Nedenlerinin İncelenmesi (Bolu İli Örneği), 5. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyumu, (Ed. Yrd. Doç. Dr. Özkan Yıldız), Gaziantep Üniversitesi Matbaası, ss.3-18.
  • Zeytinoğlu, S. (1989). Sokakta Çalışan Çocuklar ve Sokak Çocukları. Çocuk İstismarı ve İhmali, Çocukların Kötü Muameleden Korunması Ulusal Kongresi (12-14 Haziran) ss.105- 111, Ankara.
  • Zeytinoğlu, S. (2001). Çalışan Çocukların İhmali ve İstismarı. Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir, s.152.