XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Ayntablı Tüccarların Faaliyetleri Kapsamında İç Ticarete Konu Olan Emtia

Ayntab, Osmanlı devrinde Anadolu’nun önemli bir ticaret merkezidir. Ayntab, bahsi geçen dönemde Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliğinde bulunan bir sancak vasfını haizdi. Ticarî niteliğiyle bilinen Halep güzergâhında bulunması Ayntab’a önemli bir ticarî arena olma misyonu yüklüyordu. Ayntab, gerek konumu dolayısıyla ve gerekse ticarî ürün işleyen ve satışını gerçekleştiren hüviyetiyle tüccarların uğrak mekânı idi. Bu çalışmada 1700-1750 yıllarına ait 51-107 numara aralığındaki Ayntab Şer’iyye Sicilleri incelenmiştir. Buradaki verilerden hareketle Ayntab tüccarı, ticarî sahada etkin olarak varlık göstermiştir, diyebiliriz. Özellikle tekstil ticaretine yönelik yürütülen faaliyetler kente tüccar akışının sağlanmasında da önemli bir etkiye sahip olmuştur. Dolayısıyla bu çalışmada 18 yüzyılın ilk yarısında Anadolu’nun orta büyüklükteki bir şehri olan Ayntab tüccarlarının ticarî faaliyetlerinin kentin bölgelerarasındaki işlerliği ekseninde iç ticarete konu olan ürünleri ele alınmıştır. Adı geçen dönemde bu kentte hangi mallar üzerine endeksli bir iç ticarî ağın var olduğu kente ilişkin şer’iyye sicilleri ve kaynak eserlerdeki verilere bağlı olarak sorgulanmış ve gerekli incelemelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

İç ticaret, Sancak, Tüccar, Şer‘iyye sicili

The Goods Which Were The Subject of The Domestic Commerce in The Content of Merchants Who Were From Ayntab in the first half of 18th Century

Ayntab is an important trade center of Anatolia in the Ottoman period. Ayntab had a star attribute that was dominated by the Ottoman Empire at that time. Ayntab had a mission to become an important commercial arena because it was located on the Aleppo route, known for its commercial character. Ayntab was a frequenter of the merchants because of their position and, if necessary, merchandise processing and sales. In this study, Ayntab Şer'iyye Registers between 51-107 numbers of 1700-1750 years were examined. Actually, we can say that the Ayntab merchant has actively existed in the commercial area. Especially the activities carried out for the textile trade have also had an important effect in ensuring the flow of merchants to the city. Therefore, in this study, in the first half of the 18th century, the commercial activities of Ayntab merchants, a medium-sized city of Anatolia, were dealt with internal commodity products on the axis of operations in the city. In the mentioned period, there was an internal commercial network indexed on the commodities in this city, and the necessary investigations were made depending on the evidence of the city's sheriffs and resources.

Keywords:

Domestic Trade, Sanjak, Merchant, Şer’iyye Registers,

PDF

___

Gaziantep Şer‘iye Sicilleri, 51-107 numara aralığındaki defterler.
Altınöz, İ. (1999). Dulkadir eyaleti’nin kuruluşunda Antep şehri (XVI. Yüzyıl) Cumhuriyetin 75. yılına armağan: Gaziantep, edit.Y. Küçükdağ, Gaziantep üniversitesi vakfı kültür yayınları, Gaziantep: 95-97.
Aydın, İ. (2008). Tanzimat döneminde Ankara ve Gaziantep terekelerinin mukayeseli Bir çalışması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Cumhuriyet üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih anabilim dalı, yakınçağ tarihi bilim dalı, Sivas
Canatar, M. (1998). Osmanlılarda bitkisel boya sanayii ve boyahaneler üzerine,Osmanlı araştırmaları-XVIII, edit.:H. İnalcık, N. Göyünç, H.W.Lowry, İ. Erünsal, K.Kreiser, A.A. Şentürk, Enderun kitabevi, İstanbul: 89-104.
Çam, N, (2006). Türk Kültür varlıkları envanteri 27-Gaziantep, 1.Baskı, Türk tarih kurumu yayınları, Ankara.
Faroqhı, S. (1994). Osmanlılarda kentler ve kentliler, 2.Baskı, çev. N.Kalaycıoğlu, Tarih Vakfı yurt yayınları, İstanbul.
Faroqhı, S. (1997). İktisat tarihi-17. ve 18. yüzyıllar, Türkiye tarihi-III, Haz.S. Akşin, Cem yayınları, İstanbul.
Gömeç, S. (1989) Milli Mücadelede Gaziantep, 1. Baskı, Kültür bakanlığı yayınları, Ankara.
Kuzucu, S. (2006). 123 Numaralı Gaziantep şer’iye sicili’nin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H.1180/81-M.1766-67), (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gaziantep üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih anabilim dalı, Gaziantep.
Kütükoğlu, M. S. (1994), Osmanlı iktisadi yapısı, Osmanlı devleti ve medeniyeti tarihi-I, edit. E. İhsanoğlu, Ircica yayınları, İslam tarih, sanat ve kültür araştırma merkezi, İstanbul.
Özdeğer, H. (1996). Gaziantep, Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi, 13, Türkiye diyanet vakfı yayını, İstanbul: 466-469.
Özdeğer. H, (1982). 16.Yüzyıl tahrir defterlerine göre Antep’in sosyal ve ekonomik durumu, Türk dünyası araştırmaları dergisi, 16: 72-73.
Özdeğer. H, (1988). Onaltıncı asırda Ayıntãb livası, 1. İstanbul üniversitesi iktisat fakültesi Türk iktisat ve ictimaiyyat tarihi araştırmaları merkezi yayınları, İstanbul.
Sezen, T. (2006). Osmanlı yer adları(alfabetik sırayla), T.C. başbakanlık devlet arşivi genel müdürlüğü yayınları, Ankara.
Tiryaki, E. Ö. (2006). Tanzimat döneminde Antep esnaf teşkilatı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gaziantep üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih anabilim dalı, Gaziantep.