Muhsin Selçuk SATIR, Abdurrahman Yağmur TOPRAKLI

Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş kule örneği

Artan kentleşme ile yoğunlaşan kentlerde sınırlı alanın daha etkin kullanılabilmesi amacıyla yüksek yapıların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. İstanbul’un dünyada en çok yüksek bina bulunan 9. şehri olması, yüksek yapı konusunda ülkemizin yerini ve konuya verilmesi gereken önemi göstermektedir. Yüksek binalarda karşılaşılan en büyük problemlerden birisi, uzun tahliye süreleridir. Artan kat sayısı ile birlikte uzayan tahliye rotası tahliyeyi zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada, yüksek binaların tahliyesinde uzun yıllardır tartışılan ve araştırılan asansör ile tahliye konusu incelenmiştir. Dünya’da asansör ile tahliyeye izin veren standart ve yönetmelikler dile getirilmiştir. İstanbul’da yer alan ve yakın geçmişte Türkiye’nin en yüksek binası olma unvanını taşımış İş Kule binası üzerinden yapılan araştırmada, bina modeli simülasyonlarla analiz edilmiştir. Yapılan çalışmada asansör kullanımının, binanın tahliye süresine etkisi incelenmiştir. Oluşturulan 5 farklı senaryoda, binadaki her katın kullanıcılarının hangi oranda merdiven ve asansör kullanımıyla en kısa tahliye süresine ulaşılabildiği incelenmiştir. Elde edilen bulgular sonucu, binanın her katındaki kullanıcıların %25’inin asansörle, kalan %75’lik kısmın ise merdivenle tahliye edilmesiyle en kısa tahliye süresine ulaşıldığı görülmüştür. Bu senaryoda, sadece merdiven kullanımına göre tahliye süresinde yaklaşık %18’lik bir kısalma gözlenmiştir. Ayrıca binanın tahliye elemanlarının en etkin şekilde kullanılmasına engel olan mimari etmenlerden bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yüksek Binalar, Asansör, Merdiven, Çıkış, Normal Tahliye

PDF

___

[1] Skyline Ranking. https://www.emporis.com/statistics/skyline-ranking. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
[2] Gerges, M. Mayouf, M. Rumley, P. Moore, D., Human behaviour under fire situations in high-rise residential building, Int. J. Build. Pathol. Adapt. 35, 90–106, 2017.
[3] Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23722&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5. 2017.
[4] CTBUH. Height Criteria for Measuring & Defining Tall Buildings.. https://cloud.ctbuh.org/CTBUH_HeightCriteria.pdf. Erişim tarihi Mart 16, 2021.
[5] National Fire Protection Association, NFPA 101 - Life Safety Code, U.S.A., 2018.
[6] International Code Council, International Building Code, 2018.
[7] National Standard of People’s Republic of China - Code for Fire Protection Design of Buildings, China, 2014.
[8] Codes of Practice for Minimum Fire Service Installations and Equipment and Inspection, Testing and Maintenance of Installations and Equipment, Hong Kong, 2012.
[9] Bouwbesluit, Netherland, www.onlinebouwbesluit.nl. 2012.
[10] Code of Practice for Fire Precautions in Buildings, Singapore, 2018.
[11] Automatic fire sprinkler systems, Part 1: General systems, Australia, 2017.
[12] Emporis. https://www.emporis.com/building/standard/3/high-rise-building. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
[13] National Building Code of India - Part 4 Fire and Life Safety, India, 2016.
[14] Preliminary Reconnaissance Report of the 2011 Tohoku-Chiho Taiheiyo-Oki Earthquake, Springer, Tokyo, 2012. https://doi.org/https://doi.org/10.1007/978-4-431-54097-7.
[15] Ding, N. Chen, T. Zhu, Y. Lu, Y. State-of-the-art high-rise building emergency evacuation behavior, Phys. A Stat. Mech. Its Appl, 56(125168). 2021.
[16] Bernard, A, Lifted - A Cultural History of the Elevator, New York University Press, New York And London, 2014.
[17] Elevator. https://en.wikipedia.org/wiki/Elevator. Erişim tarihi Ocak 08, 2021.
[18] Barley, G, Al-Sharif, L. Elevator Traffic Handbook Theory and Practice, Second Edi, Routledge, London, 2016.
[19] Alter,L. How Fast Should an Elevator Go?. https://www.treehugger.com/how-fast-should-elevator-go-4858555. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
[20] Ronchi, E. Nilsson, D. Fire evacuation in high-rise buildings: a review of human behaviour and modelling research, Fire Sci. Rev. 2013.
[21] Ma, J. Lo, S.M. Song, W.G. Cellular automaton modeling approach for optimum ultra high-rise building evacuation design, Fire Saf. J. 54, 57–66. 2012
[22] Chen, J.J. Wang, X.G. Fang, Z. Collaborative Evacuation Strategy of Ultra-tall Towers among Stairs and Elevators, Procedia Eng. 135, 170–174. 2016.
[23] Xing Z. Tang, Y. Simulation of Fire and Evacuation in High-Rise Building, Procedia Eng. 45, 705–709. 2012
[24] Kobes, M. Post, J. Helsloot, I. De Vries, B. Fire risk of high-rise buildings based on human behavior in fires, Conf. Proc. FSHB. 2008.
[25] Haitao, C. Leilei, L. Jiuzi, Q. Accident Cause Analysis and Evacuation Countermeasures on the High-Rise Building Fires, Procedia Eng. 43, 23–27. 2012
[26] Nakahama, S. Ebihara, M. Sekizawa, A. Ikehata, Y. Notake, H. An Examination Of Feasibility Of Elevator Evacuation Based On Risk Assessment, Fire Saf. Sci. 8, 611–622. 2005.
[27] ISO/TR 25743:2010, Lifts (elevators)-Study of the Use of Lifts for Evacuation During an Emergency, 2010.
[28] Reneke, P.A. Peacock, R.D. Hoskins, B.L. Technical Note, Combined Stairwell and Elevator Use During Building Evacuation, 2013.
[29] Australian Building Codes Board. Handbook: Lifts Used During Evacuation, 2013.
[30] Chen, J. Ma, J. Lo, S.M. Event-driven modeling of elevator assisted evacuation in ultra high-rise buildings, Simul. Model. Pract. Theory. 74, 99–116. 2017.
[31] Soltanzadeh, A. Alaghmandan, M. Soltanzadeh, H. Performance evaluation of refuge floors in combination with egress components in high-rise buildings, J. Build. Eng. 19, 519–529. 2018.
[32] Aleksandrov, M. Cheng, C. Rajabifard, A. Kalantari, M. Modelling and finding optimal evacuation strategy for tall buildings, Saf. Sci. 115, 247–255. 2019
[33] Salt Research. https://archives.saltresearch.org/. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
[34] İş Bankası Genel Müdürlük Kompleksi, Tepe İnşaat. https://www.tepe.com.tr/tr/yatirim/proje-arsivi/ticari-yapilar/is-bankasi-genel-mudurluk-kompleksi. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
[35] Pathfinder User Manuel, https://www.thunderheadeng.com/wp-content/uploads/downloads/2014/10/users_guide.pdf. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
[36] Verification and Validation, Thunderhead Engineering. https://www.thunderheadeng.com/wp-content/uploads/downloads/2014/08/verification_validation.pdf. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.
[37] Türkiye’deki en yüksek binalar listesi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkiye%27deki_en_yüksek_binalar_listesi. Erişim tarihi Kasım 11, 2021.