Kırsal yerleşmelere ilişkin tasarım politikaları ve araçlar

Kırsal yerleşmeler, yöre insanının ihtiyaçlarını karşılayan doğal çevre, arazi formuna uygun, iklim ile uyumlu, kültürel değerleri önemseyen yerleşmelerdir. Tarımsal faaliyetleri, rekreasyon etkinlikleri, sosyal yapısı, doğal çevresi, konutu ve diğer birimleri ile bir bütün olarak, doğal çevre ve tarihi süreç içerisinde mimari kültürümüzün oluşumunda etkilidir. Değişen teknoloji ve ekonomik şartlar ile beraber birbirine benzer ve çarpık kentler oluşmakta; bütün bunlar karşısında yerel kültürünü kaybetmemiş, doğa ile uyum içerisindeki kırsal yerleşmeler gündeme gelmektedir. Ülkemizde kırsal yerleşmelere ilişkin tasarım ve planlama çalışmaları daha çok üst ölçeklerde yapıldığı için özgün yerleşme karakterleri göz ardı edilmektedir. Her bölge için yapılan standart tasarım ve planlama çalışmaları yerleşmelerin özgün yapısına zarar verebileceği gibi turizmin kaynağı olan çekiciliğini de yok edecektir. Bu noktada gündeme gelen köy tasarım rehberleri köyün ve çevresinin bölgesel karakterini tanımlamak, yeni gelişmelerde yöresel karakterin nasıl korunabileceğini ve artırılabileceğini göstermek açısında önemlidir. Bu çalışmada bu rehberlerin amacı ve içeriğini anlatmakta, bu konuda yurt dışında yapılan örnekler irdelenmektedir.

Design policies and means related to rural settlements

Rural settlements are the settlements that meet the requirements of local people considering cultural values important, combining them with nature, being harmonious with land form and local climate. They are important for the creation of architectural culture amalgamating natural environment with the agricultural activities, recreational activities, social forms and houses and their related buildings within historical process. Together with the changing technology and economic conditions, urban areas are becoming more and more similar and chaotic. Consequently, rural dwellings are gaining importance and attracting attention, which is attributable to their authenticity, naturalness, and peacefulness. Original settlement characters and diversity in Turkey are ignored in as much as design and planning Works concerning rural settlements are often conducted at higher scales. The regional design and planning Works may not only harm the original structure of the settlements but also degrade the touristic attractiveness as a major source for tourist development. At this point village design guidelines serve to describe the local characteristic of the village and its surroundings as well as to show how to protect and strengthen the local characteristics. In this study the aim and context of these design guidelines are explained and same samples done in foreign countries are scrutinized.

PDF

___

1. Konuk G., Zamanın ve Mekanın Bir Sentezi olarak Kentsel Tasarım, I. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, 66-81, 1991.
2. Koç, H., Yaşanabilir Çevreler Arayışında Tasarım Politikalarının Yeri, Kentsel Tasarım Kentsel Çevreye Çok Disiplinli Bir Yaklaşım Aracı, Mimar Sinan Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, 63-70, 2000.
3. Trieb, M., Grammel, U., Schmidt, A.,Stadgestaltungspolitik Aufgaben, Instrumente,Strategien, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart, 1979.
4. Yüksel, G., Kentsel Tasarımda Boyutlandırma Ölçütleri ve Ülkemiz için Geniş Kapsamlı Bir Model Önerisi, Doktora Tezi, İDGSA Mimarlık Fakültesi, 1979.
5. Karaman, A., Kentsel Tasarımda Çevresel Bütünlük ve Süreklilik, I. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, 63-70, 1991.
6. Quay. H., Urban Design in Planning System:Towards Better Practice. www.rudi.net., E.T;19 Şubat 2003.
7. Koç, H., Kentsel Tasarım Rehberleri- Olanaklar/ Sınırlamalar, I. Ulusal Kentsel Tasarım Kongresi,Mimar Sinan Üniversitesi, 1999.
8. Owen, S., “The Role of Village Design Statements In Fostering A Locally Responsive Approach to Village Planning in the UK”, Journal of Urban Design, Sayı:3, No:3, 359-380, 1999.
9.Turner, P., Village Design Statement,www.rudi.net.tr E.T: 17 Şubat 2003.
10.Manhattan Beach Design Guidelines,wwww.ci.manhattan-beachca.us/commdev/ sections, E.T: 20 Şubat 2004.
11.Guidelines For The Old Village Bellbrook, Ohio, wwww.cityobellbrook.org, E.T: 20 Şubat 2004.
12.Mt. Shasta's Architectural Design Guidelines, www.angelfire.com/mt/shastatomorrow/5MStheme.html, E.T: 22 Şubat 2004.
13.East Meon Village Design Guidelines, www.rudi.net/whatson/desguides/vds/eastmeon,E.T: 23 Şubat 2004.
14.Village of Manchester,www.villageofmanchester.com/sign10- 3.html, E.T: 26 Şubat 2004.
15.Rolleston On Dove Village Design Statement,www.rolleston-on-dove1.freeserve.co.uk/vds/statement.htm, E.T: 26 Şubat 2004.
16.Altaban, Ö., Kentsel Gelişmenin Kırsal Alandaki Etkileri Üzerine Görüşler, Türkiye 8. Dünya Şehircilik Günü-Adana, 73-80, 1984.
17.Eminağaoğlu Z., Kırsal Yerleşmelerde Dış Mekan Organizasyonu İlgili Politikalar ve Değerlendirmeler, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004, Trabzon.
18.Köy İdaresi İle İlgili Mevzuat, T.C. Başkanlık İdareyi Geliştirme Başbakanlığı, Yayın No:3, 1991.
19.Çetin, T., Modern Türkiye Yaratma Projesinin Orijinal Bir Boyutu: Örnek Köyler, 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Tarih Vakfı Yayınları, Numune Matbaası, 1999.
20.İmar Yasası, Türk Belediyecilik Derneği Yayınları, İlk-san Matbaası, 1986.
21.İmar ve Şehirleşme Yasa Tasarısı, www.spo.org.tr,E.T: 14 Mart 2004.
22.Doğanay, F., Türkiye’de Kırsal Yerleşim ve Geliştirilen Politikalar, Kırsal Alanda Sürdürebilirlik ve Gelişme Politikaları, 4. Kırsal Alan Geliştirme Seminerleri, Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, 2002.