Liri MUCAJ, Aferdita Laska MERKOCİ, Vangjel MUSTAQİ, Mirela DVORANİ

ARNAVUTLUK BÖLGESİNDE KURAKLIK VE STANDART YAĞIŞ İNDEKSİNİN (SPI) KULLANIMI

Kuraklık, belirli bir zamanda toprakta nem yetersizliği ve hidrolojik düzensizlik yaratan yetersiz yağış veya yağışsız periyodu ifade eder. Çevre, ekonomi, tarım, enerji ve sosyal yaşam vb. durumlar üzerinde negatif etki yaratan bir etmendir. Kuraklık sıklığı ve şiddetinin değerlendirilmesi için Standartlaştırılmış Yağış Endeksi (Standardised Precipitation Index (SPI)) kullanılmaktadır. SPI, tüm dünyada kuraklık gözlemleme için en sık kullanılan yöntemlerden biridir. SPI, tarih boyunca yağış alma periyoduyla, genellikle 1, 3, 6, 9, 12 veya hatta bazen 24 aylık yağış toplamlarını karşılaştırarak nem derecesini nicelendiren istatistiksel teknikleri esas alır. 1951-2000 periyodu, 1, 3 ve 6 aylık SPI değerlerini değerlendirmek için kullanılır. SPI 3 (3 aylık periyot için) ile ilgili, her 10 yıl için orta, şiddetli ve aşırı derecede kuraklık durumları zaman içinde artan bir trend göstermektedir. Bu SPI değerleri gösteriyor ki; 1881-1990 periyodu kuraklıkla alakalı maksimum durumları göstermektedir (10 yılda 20den fazla durumda) 1961-1970 ve 1971-1980 periyotları boyunca orta, şiddetli ve aşırı derecede kuraklık durumları 10 kere (10 yıllık periyotta) yaşanmıştır. 2003 yılı kuraklıkla ilgili en dikkat edici yıldır. SPI 6 değerleri Arnavutlukun güneyinde aşırı kurak olacak şekilde sert _ 1,5den, kuzeyinde -4,2ye değişkenlik gösterir.

DROUGHT AND IMPLEMENTATION OF STANDARDISED PRECIPITATION INDEX (SPI)ON THE ALBANIAN TERRITORY

Drought is a period of inadequate or no rainfall over extended time creation soil moisture deficit and hydrological imbalances. It is an event with adverse impact on the environment, economy, agriculture, energy, social life etc. The evaluation of drought frequency and its severity is carried out using Standardized Precipitation Index (SPI). It has become one of most frequently used tools for drought monitoring throughout the world. SPI is based on statistical techniques, which can quantify the degree of wetness by comparing usually 1, 3, 6, 9, 12 or even (sometimes) 24-monthly rainfall totals with the historical rainfall period over the history. The period 1951-2000 is used to evaluate the value of SPI for 1, 3, 6 months. Regarding to the SPI 3 (for three months period) the cases of moderate, severe and extremely dry for every 10 years shows an increasing trend over the period into consideration. These SPI values point out, that period 1981-1990 has the maximum cases with drought (more than 20 cases per decade). During the decade 1961-1970 and 1971-1980 number of cases with moderate, severe and extremely drought is around 10 cases per decade. The year 2003 is one of most distinguished regarding the drought. The values of SPI6 vary from -1.5 in southeast to -4.2 in north of Albania (severe to extremely dry).

PDF

___

1. Topal H.,Lime/Lime - Sugar Waste Pulp Mixture Usage for Reduction of SO2 Emissions Caused by Domestic Heating. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ., Vol 15, No 1, 15-29, 2000.
2. Kalaja, E. Drought Management Centre for South East Europe 2009-2012. DMCSEE, The Final Conference of the Drought Management Centre for Southeastern Europe Project 14 - 15 May 2012.
3. Edwards, D.C., McKee T. B., Characteristics of 20th century drought in the United States at multiple time scales. Climatology Report Number 97-2, Colorado State University, Fort Collins, Colorado, 1997.
4. Fusto F., Niccoli R., A Prototype of Flood Alert System and the Strengthening of Hydrometeorological Network of Shkoder Area for Civil Emergencies - Some aspect of Italian Regional Cooperation Support Program - RIVA project BALWOIS, 2012. - Ohrid, Republic of Macedonia - 28 May, 2 June 2012.
5. Alley W.M., The Palmer Drought Index Severity. Limitations and Assumption. J. Climate and Appl. Meteorology, Vol. 23, pp:1100, 1984.
6. Gibbs W.J., Maher J.V., Rainfall deciles as drought indicators. Bureau of Meteorology Bulletin No.48, Commonwealth of Austria, Melbourne 1967.
7. McKee, T.B., Doesken N.J., Kleist J., The relationship of drought frequency and duration to time scales. 8th Conference on Appl. Climatology, 17-22 January Anaheim, CA, pp.179-184, 1993.
8. Guttman, N.B., Comparing the palmer drought index and the standardized precipitation index, Journal of American Water Resources Association Vol. 34, pp. 113121. 1998.
9. Muçaj L., Mustaqi V., Eglantina. Bruci E., Meteorological Extreme events and their Evaluation Based on Climate Change Scenario BALWOIS-2010. Ohrid, Republic of Macedonia- 25, 29 May, 2010.
10. Muçaj, L., Mustaqi, V., Laska, A., Meteorological Drought in Albana. International Conference Polytechnic. Uni. of Albania, 2011.
11. Iglesias A., Coping with drought risk in agriculture and water supply systems: drought management and policy development in the Mediterranean. Advances In: Natural and Technological Hazards Research, v. 26, Springer, 2009.
12. UNDP, The First National Communication of Albania to the United Nations Framework Convention on Climate Change (UNCFCCC), Tirana, 2002.