Okul Yöneticisi Motivasyonel Dilinin Lider-Üye Etkileşimindeki Rolü Üzerine Yapısal Eşitlik Modellemesi

Bu çalışmada okul yöneticisinin kullandığı motivasyonel dil ile lider-üye (okul yöneticisi-öğretmen) arasındaki ilişkinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Hatay’ın il merkezinde bulunan ilkokullarda 2017–2018 eğitim-öğretim yılında görev yapmakta olan öğretmenler arasından küme örnekleme yöntemiyle yansız olarak seçilmiş 42 okulda çalışan 414 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında “Motivasyonel Dil Ölçeği”, “Lider-Üye Etkileşim Ölçeği” kullanılmıştır. Yapısal eşitlik modellemesi sonuçlarına göre; okul yöneticisinin motivasyonel dili, lider-üye (okul yöneticisi-öğretmen) etkileşim düzeyini pozitif olarak etkilemektedir. Ayrıca motivasyonel dilin yönlendirici dil ve empatik dil alt boyutları lider-üye (okul yöneticisi-öğretmen) etkileşimini pozitif olarak etkilerken, anlam oluşturucu dil alt boyutu lider-üye (okul yöneticisi-öğretmen) etkileşimini etkilememektedir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, okul yöneticisi ile öğretmenlerin samimi ilişkilerinin arttırılmasında yöneticinin kullandığı motivasyonel dil önemli görülmektedir. Dolayısıyla, öğretmenleriyle etkileşim düzeylerini arttırmak isteyen okul yöneticilerinin motivasyonel dilini geliştirmeye yönelik çaba göstermesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Motivasyonel dil, Lider-üye etkileşimi, Okul yöneticisi, Öğretmen

Structural Equation Modelling on the Role of School Administrator Motivational Language in Leader-Member Exchange

The study aimed to determine the relationship between motivational language used by school administrator and leader-member (school administrator-teacher) exchange. In this study relational screeing model was used. The sample of this study consists of 414 teachers in 42 schools that were selected randomly with cluster sampling method from the primary schools in the center of Hatay during the 2017-2018 academic year. Data of this study were collected by “Motivational language scale” and “Leader-Member Exchange Scale”. According to structural equation modelling, motivational language positively affects leader-member (school administrator-teacher). While the directing-giving and emphatetic sub-facets of motivational language affect leader-member exchange, meaning-making sub-facet doesn’t affect. Based on the study results, the usage of motivational language by school administrator is seen extremely important for school administrator and teacher to promote their sincere relations. Therefore, school administrator must put in effort towards the strenghening of motivational language in order to increase teacher interaction with them.

Keywords:

Motivational language, Leader-member exchange, School administrator, Teacher,

PDF

___

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. V. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA.
Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. New York: Routledge.
Chory-Assad, R. M. (2002). Classroom justice: Perceptions of fairness as a predictor of student motivation, learning, and aggression. Communication Quarterly, 50 (1), 58-77.
Demir, S. (2018a). Okul yöneticilerinin motivasyonel dili ile öğretmen öz yeterliği arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 177-183. DOI: 10.18506/anemon.384848
Demir, S. (2018b). Okul yöneticilerinin kullandıkları motivasyonel dil ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (5), 633-638. DOI: 10.18506/anemon.395472
Dienesch, R. M., & Liden, R.C. (1986), Leader-Member Exchange Model of Leadership: A Critique and Further Development. Academy of Management Review, 11 (3), 618-637.
Gemalmaz, N. (2014). İlkokul yöneticilerinin kullandıkları motivasyonel dilin öğretmenlerin psikolojik sözleşme ve lider üye etkileşimine algıları üzerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zirve Üniversitesi, Gaziantep.
Graen, G., & Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: development of leader-member exchange theory of leadership over 25 years: applying a multi-level multi domain perspective. Leadership Quarterly, 6, 219-247.
Gutierrez-Wirsching, S., Mayfield, J., Mayfield, M., & Wang, W. (2015). Motivating language as a mediator between servant leadership and employee outcomes. Management Research Review, 38(12), 1234-1250.
Karaaslan, Ö. (2010). Motivasyonel dilin örgütsel vatandaşlık davranışı ile olan ilişkisinde lider üye etkileşimin aracılık etkisinde incelenmesi: Yapısal eşitlik modelinde bir uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Harp Akademileri Komutanlığı, İstanbul.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York:The Guilford Press.
Liden, R.C., & Graen, G. (1980). Generalizability of the vertical dyad linkage model of leadership. Academy of Managenment Journal, 23(3), 451-465.
Liden R.C., & Maslyn J.M. (1998). Multidimensionality of Leader-Member Exchange: An Empirical Assessment through Scale Development. Journal of Management, 24(1), 43-72.
Lüscher, L. S., & Lewis, M. W. (2008). Organizational change and managerial sensemaking: Working through paradox. Academy of Management Journal, 51 (2), 221-240.
Mayfield, J., & Mayfield, M. (2006). The benefits of leader communication on part-time worker outcomes: A comparison between part-time and full-time employees using motivating language. Journal of Business Strategies,23(2), 131-153.
Mayfield, M., & Mayfield, J. (2009). The role of leader-follower relationships in leader communication: A test using the LMX and motivating language models. The Journal of Business Inquiry, 8(1), 65-82.
Mayfield, J., & Mayfield, M. (2012). The relationship between leader motivating language and self-efficacy: A partial least squares model analysis. Journal of Business Communication, 49(4), 357-376.
Mayfield, J., Mayfield, M., & Kopf, J. (1995). Motivational language: Exploring theory with scale development. The Journal of Business Communication, 32 (4), 329-344.
Mayfield, J., Mayfield, M., & Kopf, J. (1998). The effects of leader motivating language on subordinate performance and satisfaction. Human Resource Management, 37(3-4), 235-248.
Mert, İ. S. (2011). Yöneticilerin kullandıkları motivasyonel dil ve performans üzerindeki etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (26), 197-214.
Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi: Amos uygulamaları. Ankara: Detay yayıncılık.
Murray, K. (2016). Liderlik ve iletişim. (Ümit ŞENSOY, çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür yayınları.
Northouse, P.G. (2013). Leadership (Theory and Practise). California: Sage publications.
Özen, H. (2013). Okul müdürlerine yönelik motivasyonel dil ölçeği: Türk kültürüne uyarlama, dil geçerliği ve faktör yapısının incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 87-103.
Sullivan, J.J. (1988). Three roles of language in motivating theory. The Academy of Management Review, 13(1),104-115.
Yıldız, G., Özutku C. ve Cevrioğlu, E. (2008). Lider-üye etkileşimine çok boyutlu yaklaşım: Liden ve Maslyn’in dört boyutlu lider-üye etkileşim ölçeğinin psikometrik özelliklerine yönelik görgül bir araştırma. Akademik İncelemeler, 3(1), 95-123.