Hikmet TURKAY, Hasan Erdem MUMCU, Abdulkerim ÇEVİKER, Esengül GÜNGÖZ, Kurtuluş ÖZLÜ

Beden Eğitiminde Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması

Bu çalışmanın amacı, Vlachopoulos, Katartzi ve Kontou (2011) tarafından geliştirilen Beden Eğitiminde Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği’ni (The Basic Psychological Needs in Physical Education Scale BPN-PE) Türkçeye uyarlamak ve psikometrik özelliklerini incelemektir. Orijinal ölçek İngilizcedir ve üç faktörlü toplam 12 ifadeden oluşmaktadır. Türkçeye çevrilen ifadelerin Türkçeye uygunluğu, anlam bütünlüğü ve dil geçerliliğini sağlamak için İngilizce dil uzmanlarının görüşleri alınarak ölçeğe son şekli verilmiştir. Ölçeğin Türkçe formu 405 ortaokul ve 412 lise öğrencisine uygulandıktan sonra ölçeğin yapı geçerliği faktör analiziyle yapılmış ve analiz sonucunda Türkçeye çevrilen ölçeğin de 12 ifadeden oluşacağı kararlaştırılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığını belirlemek için ölçeğin her bir faktörü (ortaokul için 0,67 ile 0,75 ve lise için 0,66 ile 0,76 arasında) ve ölçeğin tümü için Cronbach Alpha güvenirlik katsayılarının yeterli olduğu sonucuna varılmıştır. Yapılan analizlerin sonuçlarına göre; Beden Eğitiminde Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği’nin üç faktörlü yapısının hem ortaokul hem de lise öğrencileri için Türk kültürüne güvenilir ve geçerli bir şekilde uyarlandığı yorumu yapılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Hür İrade Teorisi, Özerklik, Yeterlik, İlişki, Temel İhtiyaçlar

PDF

___

Adie, J. W., Duda, J. L., & Ntoumanis, N. (2008). Autonomy support, basic need satisfaction and the optimal functioning of adult male and female sport participants: A test of basic needs theory. Motivation and Emotion, 32(3), 189-199.
Baard, P. P., Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2004). Intrinsic Need Satisfaction: A Motivational Basis of Performance and Weil‐Being in Two Work Settings 1. Journal of applied social psychology, 34(10), 2045-2068.
Bakker, F.C., Whiting H.T.A., & Van Der Brug H. (1990). Sport Psychology: Concepts and Applications, New York: John Wiley and Sons; s.36
Barkoukis, V., Hagger, M. S., Lambropoulos, G., & Tsorbatzoudis, H. (2010). Extending the trans‐contextual model in physical education and leisure‐time contexts: Examining the role of basic psychological need satisfaction. British Journal of Educational Psychology, 80(4), 647-670.
Batmaz, H. Ç., Yıldırım, F., Coşkuner, Z., Karadag, M., & Atalı, A. (2013). Ortaöğretim Kurumlarında Voleybol Oynayan Sporcuların Spora Yönelik Beklenti ve Memnuniyet Düzeyleri (Elazığ İli Örneği). Sport Sciences, 8(4), 65-74.
Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological bulletin, 117(3), 497.
Conroy, M. B., Cook, N. R., Manson, J. E., Buring, J. E., & Lee, I. M. (2005). Past physical activity, current physical activity, and risk of coronary heart disease. Medicine and science in sports and exercise, 37(8), 1251-1256.
Deci, E.L. & Ryan, R.M. (2012). Motivation, Personality, And Development Within Embedded Social Contexts: An Overview Of Self-Determination Theory: The Oxford Handbook Of Human Motivation, 85-107
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2002). Overview of self-determination theory: An organismic dialectical perspective. Handbook of self-determination research, 3-33.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological inquiry, 11(4), 227-268.
Deci E.L., & Rayn RM. (1990). A motivational Approach to Self: Integration in Personality. Nebraska Sykposıum On Motivation. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum Press.
Gagne, M. (2003). Autonomy support and need satisfaction in the motivation and well-being of gymnasts. Journal of Applied Sport Psychology, 15(4), 372-390.
Malpass, R. S. (1977). Theory and method in cross-cultural psychology. American Psychologist, 32(12), 1069.
Moreno Murcia, J. A., Gonzalez-Cutre Coll, D., Chillon Garzon, M., & Parra Rojas, N. (2008). Adaptation of the basic psychological needs in exercise scale to physical education. Revista Mexicana de Psicología, 25(2), 295-303.
Petray, C. K. (1989). Organizing Physical Fitness Assessment (Grades K-2) Strategies for the Elementary Physical Education Specialist. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 60(6), 57-60.
Reeve, J., & Jang, H. (2006). What teachers say and do to support students' autonomy during a learning activity. Journal of educational psychology, 98(1), 209.
Reinboth, M., Duda, J. L., & Ntoumanis, N. (2004). Dimensions of coaching behavior, need satisfaction, and the psychological and physical welfare of young athletes. Motivation and emotion, 28(3), 297-313.
Ritchie, L. D., Ivey, S. L., Woodward-Lopez, G., & Crawford, P. B. (2003). Alarming trends in pediatric overweight in the United States. Sozial-und Präventivmedizin/Social and Preventive Medicine, 48(3), 168-177.
Ryan, R. M. (1995). Psychological needs and the facilitation of integrative processes. Journal of personality, 63(3), 397-427.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American psychologist, 55(1), 68.
Ryan, R. M., Patrick, H., Deci, E. L., & Williams, G. C. (2008). Facilitating health behaviour change and its maintenance: Interventions based on self-determination theory. The European Health Psychologist, 10(1), 2-5.
Telama, R., Yang, X., Viikari, J., Välimäki, I., Wanne, O., & Raitakari, O. (2005). Physical activity from childhood to adulthood: a 21-year tracking study. American journal of preventive medicine, 28(3), 267-273.
Warburton, D. E., Nicol, C. W., & Bredin, S. S. (2006). Health benefits of physical activity: the evidence. Cmaj, 174(6), 801-809.
Vlachopoulos, S. P., Asci, F. H., Cid, L., Ersoz, G., González-Cutre, D., Moreno-Murcia, J. A., & Moutão, J. (2013). Cross-cultural invariance of the basic psychological needs in exercise scale and need satisfaction latent mean differences among Greek, Spanish, Portuguese and Turkish samples. Psychology of Sport and Exercise, 14(5), 622-631.
Vlachopoulos, S. P., Katartzi, E. S., & Kontou, M. G. (2011). The basic psychological needs in physical education scale. Journal of Teaching in Physical Education, 30(3), 263-280.