İş güvenliğinde tehlike değerlendirme teknikleri

Teknolojideki gelişmeler sonucunda üretim sistemleri daha karmaşık bir hale gelmiştir. Bu durum, gerek insandan gerekse makina-teçhizattan kaynaklanan kazaları sayıca arttırmış, kaza maliyetlerini de ciddi oranda yükseltmiştir. Buna paralel olarak üretim sistemlerindeki iş güvenliği çalışmalarının önemi de artmış ve kaza risklerini azaltmayı amaçlayan değişik tehlike değerlendirme teknikleri geliştirilmiştir. Bu tekniklerin üstün ve zayıf oldukları noktalar mevcuttur. İş güvenliği çalışmalarının başarısı uygulanan tehlike değerlendirme tekniğinin etkinliğine bağlıdır. Bu açıdan ne zaman ve nerede hangi tehlike değerlendirme tekniğinin kullanılacağı hayati derecede önemlidir. Bu çalışmada literatürde mevcut olan tehlike değerlendirme teknikleri incelenmiş, uygun tekniği belirlerken kullanılan kriterler açısından karşılaştırmalar yapılmış ve her tekniğin üstün ve zayıf olduğu noktalar ortaya konulmuştur

Hazard evaluation procedures in job safety

As a result of the developments in technology the production systems have taken a more complicated situation. This situation has increased the accidents, which are caused both human and equipment. Besides, the costs of these accidents have already increased seriously. Thus the importance of job safety in production systems has increased parallel to this sitution and diferent hazard evaluation procedures aimming to decrease accident risks are improved. These techniques have superior and inferior aspects. The success of job safety studies is dependent on the effects of danger evolution techniques. From this point of view, the choise of the danger evolution technique at the right time and right place has a vital importance. In this article, the danger evolution techniques, which are found in the literature are examined, the criterions used in choosing the right technique are compared and superior and inferior aspects of these techniques are pointed out.

___

1.American Institute of Chemical Engineers(AlChE), "Guidelines for Hazard Evaluation Procedures", AlChE, New York, USA, 1985.
2.Andow P.K., "Event Trees and Fault Tree", Loughborough University of Technology, Course on Loss Prevention in the Process Industries, (1976).
3.Arıkoğlu Z., "işçi Sağlığı ve iş Guvenligi Tanısı ve Amacı", C.S.G.B., işçi Saglığı Dairesi Baş., İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sem., Ankara, (1991).
4.Aygün İ., "Sağlığı, Sosyal ve Hukuki Yonleriyle is. Kazaları", Türkiye Maden İşçi Sendikaları Konfederasyonu yayını, Ankara, 1979.
5.Balemans A.W.M., "Check-list: Guidelines For Safe Design Of Process Plant", First International Loss Prevention Symposium, 1974.
6.Barroso M., "Procedure For Potential Human Error Audit", Advances in Applied Ergonomics, (ICAE'96), Istanbul, Turkey, pp. 843-846, (1996).
7.Ceylan H., "İmalat Sistemlerindeki İş Kazalarının Tahmini İçin Ağırlıklandırılmış Ortalamalardan Sapma Tekniği", Gazi Universitesi, Fen Bilimleri Enstitusu, Yayınlanmamış. Doktora Tezi, Ankara, 2000.
8.Ceylan H., Kurt M., "iş Kazalarına Yeni Bir Yaklasım; Ortalamalardan Sapma Teknigi", Gazi Üniversitesi Fen Bilimlgri Enstitiisii Dergisi(Gonderildi).
9.Crosetti P. A., "Fault tree analysis with probability evaluation", IEEE Transaction on Nuclear Science, NS-18, (1971)
l0.Cowie C.T., "Hazard and Operability Studies, A New Safety Technique For Chemical Plants", Prevention of Occupational Risk, vol. 3, (1976).
11.Dizdar E. N., Kurt M., "Olası iş kazaları için bir erken uyarı modeli", Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, October, Vol:9, No:4, pp. 525-532, (1996).
12.Dizdar E. N., Kurt M., "A model of prognosis for possible occupational accidents in manufacturing systems", 4th Pan Pacific Conference on Occupational Ergonomics (PPCOE), Taipei, Taiwan, pp. 557-560, (1996).
13.Dizdar E. N., Ceylan H., Kurt M., "A cost efficient method for preventing accidents in electrical distribution systems and peripheral equipment", Contemporary Ergonomics 1997, Annual Conference, Stoke Rachford Hall, Lincolnshire, England, Taylor & Francis Publish, pp. 251 -256, (1997).
14.Erkan N., "Ergonomi, Verimlilik, Sağlık ve Güvenlik için insan Faktorü Mühendisliği", MPM Yayınları, no: 373, Ankara, 1988.
15.Erkan N., "İşletmelerde İnsan Gücü Verimliliği için Ergonomi", MPM Yaynları, Ankara, 1989.
16.Güyagüler T., Önder U.Y, "is kazalarında insan faktörünün onemi", Çalışma ve Sosyal Guvenlik Bakanlığı, İşçi Sağlığı ve İş Guvenliği Sempozyumu, Ankara, (1991).
17.Hale A.R., Hale M., "Review of the industrial accident research literature", Committee on Safety and Health at Work Paper, London, UK, (1972).
18.Hallock R.G., "Technique of Operations Review Analysis Determine Cause of Accidents/Incidents", Safety & Health, pp. 38-39, (1991).
19.Lock B., "Hazard and Operability Studies", Loughborough University of Tech., UK, 1976.
20.Jordan W.E., "Failure Modes, Effects and Criticality Analysis", Proc. of Reliability and Maintainability Symposium, ASME (1972).
21.ILO, "Accident Prevention", ILO, 2nd Edition, Geneva, 1983.
22.ILO, "World Labour Report", ILO, Geneva, 1985.
23.Kirvan B., "Human error identification in human reliability assessment. Part 1: Overview of approaches", Applied Ergonomics, 23(5), 299-318, (1992).
24.Kirvan B., "Human error identification in human reliability assessment. Part 2: Detailed comparison of techniques", Applied Ergonomics, 23(6), 371-381, (1992).
25.Kurt M, "İş. Kazalarının Ergonomik Analizi", Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitusii, Yayınlanmamış. Doktora Tezi, Ankara, 1993.
26.Kurt M., Dizdar E.N., "Tehlike Karar Ağacı Algoritmasının Geliştirilmesiyle Üretim Kaynaklarının Kapasitesinin Belirlenmesi", 17.Yöneylem Araştırmasi/Endüstri Mühendisliği Kongresi (YA/EM'95), Ankara, Türkiye, (1995).
27.Kurt M, Dizdar E. N., Ceylan H., "A low cost approach for reducing accident risk in substation of electrical transmission systems", International Ergonomics Association 13th Triennial Congress (IEA'97), Tampere, Finland, pp. 449-451, (1997).
28.McCormick N.J., "Reliability and Risk Analysis", Academic Press, New York, USA, (1981).
29.Önder H., Kurt M., "İş, Güvenliği Acisindan Ergonomi", 1. Ulusal Ergonomi Kongresi, MPM Yayınları, no: 372, Ankara, (1988).
30.Ramsey J., "Ergonomic factors in task analysis for consumer product safety", Journal of Occupational Accidents, 7, 113-123, (1985).
31.Rauterberg M., Felix D., "Human errors: disadvantages and advantages", Proceedings of the 4th Pan Pacific Conference on Occupational Ergonomics, November 11-13, 1996, Taipei Taiwan pp. 25-28, (1996).
32.Salvendy G., "Handbook of Human Factors and Ergonomics", 2nd Ed., John Wiley&Sons Ltd, 1997.
33.Sanders M., Shaw B., "Research to determine the contribution of system factors in the occurrence of underground injury accidents", Pittsburgh, (1988).