Nihat GEMALMAYAN, Bedri TUÇ, Burak BAŞARAN

Helisel dişli çarklarda pitting dağılımının deneysel incelenmesi

Tüm dişli çarklarda olduğu gibi, helisel dişlilerde de sıkça rastlanan bir yüzey yorulması hasarı olan pittingin oluşum mekanizması günümüzde hala kesin olarak açıklanabilmiş değildir. Bu çalışmada, Kapalı Devre Güç Dolaştıran Dişli Yorulma Test Düzeneği imal edilmiş, yine özel olarak imal ettirilen helisel dişli çarklar üzerinde kapsamlı yüzey yorulması deneyleri yapılmıştır. Gerçekleştirilen deneylerde; "Helis açısının $(beta_0)$ ve profil kaydırma faktörünün (x) değişimiyle, eş çalışan dişlere etkiyen kuvvetlerin yani, aktif profilin maruz kaldığı Hertz basıncının değişimi nasıldır? Değişen basınç ile yüzey hasarı derecesi ne şekilde farklılık gösterir?" sorularına cevap aranmıştır. Farklı profil öteleme faktörü, helis açısı ve yükler altında yürütülen deneylerde malzeme, yağlayıcı ve yüzey pürüzlülüğü parametreleri sabit tutulmuştur. Yapılan hesaplamalar ve deney sonuçları ışığında, incelenen parametrelerin pitting hasarına olan etkileri ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır.

Experimental investigation of pitting distribution on helical gears

Pitting, a frequently observed failure mode of surface fatigue on gears is still keeping its generating mechanism as a secret. In order to reveal the effects of profile correction factor and helix angle on helical gear surface fatigue, an experimental study was carried out. A closed circuit power circulating gear fatigue test rig and some special helical gears were manufactured. Keeping the material, lubricant and surface texture parameters constant, and having gears with different profile correction factors and helix angles provided altering Hertzian contact pressures. Depending upon the analitical calculations and the results of experiments together, the effects of investigated parameters on pitting of helical gears are presented.

___

1.Venkatesh, V.C., Rrishnamurthy, R., 1973, Intergrasislar Cracking During Pitting Of Gears, Wear (25), pp. 329-337
2.Bartz, W.J., Krüger, V., October 1973, Pitting Fatigue Of Gears - Some Ideas On Appearance, Mechanism And Lubricant Influence, Research Reports, Tribology, pp. 191-195
3.Krishnamurthy, R., September 1976, Influence Of Addendum Correction On The Surface Durability Of Gears, Design Engineering Technical Conference, 76-DET-65
4.Glodez, S., Winter, H., Stüwe, H.P., A Fracture Mechanics Model For The Wear Of Gear Flanks By Pitting, 1997, Wear (208), pp 177-183
5.Venkatesh, V.C., Krishnamurthy, R., 1980, On Pitting Characteristics Of Gears, Century 2 Int Power Transmissions & Gearing Conference, 80-C2/DET-26
6.Venkatesh, V.C., Krishnamurthy, R., September 1977, On The Surface Durability Of Gears, Design Engineering Technics! Conference, 77-DET-88
7.Glodez, S., Ren, Z., Flasker, J.} Surface Fatigue of Gear Teeth Flanks, Computers md Stractasres, 73 (1999), pp. 475-483
8.Venkatesh, V.C., Krishnamurthy, R., 1974, On Pitting Of Machine Tool Gears Under Overload, Int.. JosiraaS Of Mfich. Tool Bes. Res., Vol. 14, pp. 311-323
9.Patki, G.S., 1978, Evaluation Of Pitting Damage On Spur Gear Teeth, Mechanical Engineering Bulletin, Vol. 9, No, 2
10.Coy, J.J., Townsend, D.P., Zaretsky, E.V., April 1976, Dynamic Capacity And Surface Fatigue Life For Spur And Helical Gears, Trans. ASME, Journal Of Lubrication Technoiogy/pp. 267-276
11.Graham, ID., 1961, Pitting Of Gear Teeth, Handbook Of Mechanical Wear. The University Of Michigan Press, Ch. 7, pp. 131-154
12.Shipley, G., January 1958, 12 Ways To Load Test Gears, Product Engineering, pp. 77-82
13.Blake, J.W., Cheng, H.S., October 1991, A Surface Pitting Life Model For Spur Gears: Part 1 - Life Prediction, Trasss. ASME, Imm&t OfTriboIogy, Vol. 113, pp. 712-718